Gemonde
(gemeente Sint-Michielsgestel/Boxtel)
Dorp ontstaan in de middeleeuwen nabij de Dommel. Het huidige dorp heeft een gaaf bewaarde kern, gelegen op de grens van twee gemeenten.
De R.K. St.-Lambertuskerk (Twijnmeer 2) is een driebeukige neogotische basiliek met ingebouwde westtoren van vier geledingen met tentdak, gebouwd in 1926 naar plannen van W. te Riele. Het orgel werd in 1848 gemaakt door J. Vollebregt. De pastorie (St.-Lambertusweg 122) stamt uit 1913.
Het Huis Twijnmeer (Twijnmeer 10) is een vroeg-19de-eeuws landhuis met empire-zuilenportiek en parkachtige tuinaanleg.
De
R.K. begraafplaats (Dorpsstraat ong.) werd aangelegd omstreeks 1824 en telt twee interessante neogotische
Gemonde, Grenspaal
graven, die van J. van Kessel († 1870) en het familiegraf Van Heijst en Lautermans uit 1881.
De grenspaal midden in het dorp (St.-Lambertusweg ong.) dateert uit 1879 en geeft nog steeds de grens aan tussen de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel.