Thesinge
(gemeente Ten Boer)
Wierdedorp met een rechthoekige structuur, gelegen op een vroegere kwelderwal en al genoemd in 786. Op de wierde werd tussen 1183 en 1198 het benedictijner dubbelklooster Germania gesticht. Na de vernieling van het klooster in 1584, volgde in 1629 de afbraak van de meeste resterende kloostergebouwen. Rond die tijd kreeg het dorp via de Thesingermaar een verbinding met het Damsterdiep. Nabij Thesinge vonden in 1959 de eerste Groninger gasboringen plaats.
De Herv. kerk (Kapelstraat 2), oorspronkelijk gewijd aan St. Felicitas, is een zaalkerk met dakruiter en een uitwendig veelhoekig en inwendig halfrond gesloten koor. Het gebouw gaat terug op de in de tweede helft van de 13de eeuw gebouwde kerk van het toenmalige benedictijnerklooster.
Thesinge, Herv. kerk
Daarvan resteert alleen het koor met siervlechtwerk in de nissen aan de noordzijde en langs de koorrand. In 1786 werd de oorspronkelijke kerk grotendeels afgebroken; men verwijderde de gewelven en verlaagde het resterende koordeel. Aan de westzijde werd een recht gesloten travee toegevoegd. Ook zijn toen het plafond, het schilddak en de dakruiter aangebracht. In 1972-'73 is de kerk gerestaureerd. Inwendig wordt de noordwand geleed door twee slanke wandzuilen met rijke bakstenen kapitelen. Het koor heeft diepe vensternissen, aan de binnenzijde gescheiden door drie gekoppelde rondkraalprofielen. Tot de kerkinventaris behoren een preekstoel (1630), een offerblok (1795) en een door R. Meijer gebouwd orgel (1873). De pastorie (Kapelstraat 6) werd in 1825 gebouwd ter plaatse van het oude Ambtshuis.
De Geref. kerk (Kerkstraat 7) is een neoclassicistische zaalkerk met gepleisterde pilasters en een vierkante opengewerkte dakruiter, gebouwd in 1876 naar voorbeeld van de kerk te Roodeschool (1871). Tot het vrijwel ongeschonden interieur uit de bouwtijd behoren een met zwart glas beklede preekstoel, overhuifde kerkenraadsbanken en gietijzeren kronen. De eveneens uit 1876 daterende pastorie (Kerkstraat 9) vertoont eclectische details.
De Geref. lagere school (Kerkstraat 6) is een in 1921 gebouwde middengangsschool.
Het dorpscafé (Kapelstraat 11) is een mogelijk rond 1850 gebouwd dwars pand met achter het woongedeelte een bescheiden gelagkamer.
De windmolen ‘Germania’ (Molenweg 11) is een achtkante stellingkorenmolen; de met riet gedekte romp rust op een bakstenen voet. De in 1973 gerestaureerde molen werd in 1852 verbouwd voor K.R. Mulder, die een bestaande molen uit 1825 liet verhogen tot korenen pelmolen.
Boerderijen. Ten oosten van Thesinge, in het gehucht Bovenrijge, liggen drie interessante boerderijen van het kop-romp-type. De op het omgrachte terrein van de voorm. borg Takkenborg gelegen boerderij Bovenrijgerweg 12 zou in oorsprong nog 18de-eeuws kunnen zijn, evenals de omgrachte boer-