Akmarijp (Eagmaryp)
(gemeente Skarsterlân)
Vaartdorp, ontstaan in de 12de eeuw op een meer oostelijk gelegen ontginningsas en nadien verplaatst in westelijke richting naar een ontginningsas op de huidige plek.
De klokkenstoel op het kerkhof (Fjildwei 21) is een wit geschilderde houten klokkenstoel met helmdak. De eerste klokkenstoel werd in 1844 opgericht ter vervanging van de toen afgebroken toren. In de klokkenstoel hangt een door Johan ter Steghe gegoten klok (1545). Het kerkhof heeft een gietijzeren toegangshek uit circa 1880 waarin diverse doodssymbolen zijn verwerkt.
Boerderijen. Bij het kerkhof staan enkele aardige boerderijen, zoals de koprompboerderij Fjildwei 17 (circa 1850), met onderkelderd voorhuis, en de stelpboerderij Fjildwei 19 (circa 1880) met inrit naast het woongedeelte.
Terkaple. Dit vaartdorp ten noorden van Akmarijp is ontstaan in de middeleeuwen. De in 1854 gebouwde Herv. kerk (Tsjerkepôle 7) is een driezijdig gesloten zaalkerk voorzien van een geveltoren met deels opengewerkte bovenbouw en koepeldakje. De kerk bevat een door Pieter Dirxsz. voor Keimpe en Doutje van Oenema vervaardigde zerk (1570) en een door Jacob Lous gebeeldhouwde zerk uit 1610. De voorm. pastorie (Oenemawei 24), een blokvormig eenlaags pand met afgeplat schilddak, dateert uit 1872. De voorm. openbare lagere school (Buorren 16) is in 1881 gebouwd als een tweeklassige middengangschool. Uit dat jaar is ook de bijbehorende onderwijzerswoning (Buorren 20). Aardige boerderijen zijn de stelpboerderij Buorren 5 (circa 1880), met een inrit naast het woongedeelte, en de boerderij ‘Roordahuis’ of ‘Oenema sathe’ (Oenemawei 28) voorzien van een dwars voorhuis met mansardedak uit circa 1910. De laatste heeft in de zijgevel een gevelsteen uit 1604 en inwendig een zandstenen schouw met wapens uit 1602.
Goingarijp (Goaiïngaryp). Dit vaartdorp ten noordwesten van Akmarijp is ontstaan in de middeleeuwen. De Herv. kerk (It Hôf 5) is een driezijdig gesloten zaalkerk met een stichtingssteen uit 1770. Uit dat jaar dateren ook de preekstoel en de gebrandschilderde glazen met wapens naar ontwerp van Ype Staak. Bij de kerk staat een houten klokkenstoel met helmdak, voor het eerst vermeld in 1543, maar in de huidige vorm daterend uit 1770. In de klokkenstoel hangt een door Geert van Wou gegoten klok (1527). Nabij de kerk ligt de kop-rompboerderij (It Hôf 3), blijkens de jaartalankers daterend uit 1874.
Auteursrechtelijk beschermd