Nieuwehorne (Nijhoarne)
(gemeente Heerenveen)
Nieuwehorne, Sluis
Streekdorp, ontstaan in de 18de eeuw aan de Schoterlandseweg nabij de plaats waar deze verbindingsweg met Drenthe zich splitst in een Binnenweg (Schoterlandseweg) en een Buitenweg. Na de Tweede Wereldoorlog is tussen deze wegen aan de westzijde enige kernvorming opgetreden.
De Herv. kerk (Schoterlandseweg 38) is een driezijdig gesloten zaalkerk met houten geveltoren en gepleisterde westgevel, gebouwd in 1778 in opdracht van grietman Daniël de Block van Scheltinga en hersteld rond 1850. In de geveltoren hangt een mogelijk 15de-eeuwse klok, gegoten door Johannes van Bomen.
Het woonhuis Schoterlandseweg 92, gebouwd in 1929 als dokterswoning, vertoont zakelijk-expessionistische elementen.
Boerderijen. De hallenhuisboerderij Schoterlandseweg 3 heeft mogelijk een 17de-eeuwse oorsprong; de voorkamer zou nog tegelwanden bezitten. Het bedrijfsgedeelte is in de 19de eeuw vervangen door een grotere Friese schuur. Van de boerderij Hoog Elten (Schoterlandseweg 17) dateert het schuurdeel uit 1747 en het voorhuis met expressionistische details uit 1929.
De sluis in het Tjongerkanaal (bij Sevenaerpad 5) is gebouwd bij de kanalisatie van de Tjonger in 1886-'88. De in chaletvormen uitgevoerde sluiswachterwoning (Sevenaerpad 5) stamt uit dezelfde tijd.
Oudehorne (Aldhoarne). Dorp gelegen ten oosten van Nieuwehorne. De Geref. kerk (Schoterlandseweg 20) is een recht gesloten zaalkerk met geveltoren en portaal, gebouwd in 1924 met rationalistische elementen. Op de Alg. begraafplaats (bij Schoterlandseweg 81) staat een in gewapend beton uitgevoerde dubbele klokkenstoel met zadeldak uit 1920, gesigneerd door (aannemer) H. Diepenbroek. De klokken zijn uit 1949.
Auteursrechtelijk beschermd