Monumenten in Nederland. Drenthe

Tynaarlo
(gemeente Tynaarlo)

Esdorp zonder kerk, ontstaan in de middeleeuwen op de hogere zandgronden van het Drentse plateau. Het dorp heeft een grote brink aan de Smeerveenweg en een weilandbrink aan de Schoolstraat. De komst van een transportkarren- en

Taarlo bij Tynaarlo, De brink vanuit het oosten

melkbussenfabriek en van een pianofabriek aan het eind van de 19de eeuw, leidde tot de bouw van enkele arbeiderswoningen. Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp aan de oostzijde uitgebreid.

Woonhuizen. Voorbeelden van eenvoudige baanwerkershuizen zijn Zwarte Weg 8 en Loopstukkenweg 5. Ze zijn rond 1900 gebouwd aan de spoorlijn Groningen-Zwolle en hebben beide een nummer op de zijgevel. De rond 1905 gebouwde, wit gepleisterde Villa Echo (Zuidlaarderweg 20) vertoont een combinatie van jugendstil- en neorenaissance-details.

Boerderijen. De in 1901 opgetrokken kop-rompboerderij Brink 2 heeft een grote zaadzolder en een inrijdeur in de voorgevel van de met riet gedekte schuur. Interessante krimpenboerderijen zijn Dorpsstraat 14 (circa 1905), met inrijdeur in de voorgevel van de met riet gedekte schuur, en Dorpsstraat 4 (circa 1920) met driezijdige erker.

Het trafohuisje (Dorpsstraat ong.) dateert uit circa 1930 en heeft een zadeldak op sierkorbelen.

Hunebed. Ten oosten van Tynaarlo, gelegen aan de Hunebedstraat, bevindt zich hunebed D6 dat bestaat uit acht draag- en drie dekstenen. Het is een van de weinige hunebedden waarvan alle dekstenen nog op hun oorspronkelijke plaats liggen.

Oudemolen. Kleine esnederzetting ten zuidoosten van Tynaarlo. Windmolen ‘De Zwaluw’ (Molensteeg 8), een achtkantige grondzeiler met gemetselde veldmuren en een met riet beklede romp en kap, werd in 1837 gebouwd door de molenmakers L. Reinds en B. Sluter ter vervanging van een standerdmolen. In 1951 heeft men deze korenmolen gerestaureerd. Boerderijen. ‘Huize den Dollard’ (Linthorst Homanweg 1) is een

[p. 188]

Taarlo bij Tynaarlo, Hoeve Hofsteenge

krimpenboerderij met lage zaadzolder, opgetrokken in 1903 met gele steen in de strekken boven de vensters. Hoofdweg 118, een kop-rompboerderij annex café uit 1912, heeft een sobere neorenaissance-detaillering. De voorm. onderwijzerswoning (Hoofdweg 107) bij de inmiddels vernieuwde school, dateert uit circa 1910. Het is een onderwijzerswoning van het type dat door J. van Houten is ontwikkeld.

Taarlo. Dit esdorp ten zuiden van Tynaarlo heeft een fraaie met bomen beplante driezijdige brink met dobbe en een driezijdige weilandbrink. Boerderijen. De rond 1800 gebouwde, met riet gedekte, boerderij Dorpsweg 6 heeft bij het woonhuisgedeelte een smallere, uitgebouwde eindkamer en aan de achterzijde een aangebouwde houten bijschuur. ‘Hoeve Hofsteenge’ (Hoofdweg 205) is een hallenhuisboerderij uit 1860 met inrijdeur in de voorgevel. Van hetzelfde type is de boerderij Brinkweg 1 uit 1888. Voorbeelden van krimpenboerderijen zijn Dorpsweg 4 (1857) en Hoofdweg 212 (1914). De in 1919 gebouwde boerderij Hoofdweg 210 heeft als woonhuisgedeelte een dwars geplaatst middenganghuis met een hoger opgetrokken en door pinakels bekroonde middenpartij.