Monumenten in Nederland. Flevoland

Met terugblik & registers van de complete serie

Tollebeek
(gemeente Noordoostpolder)

Dorp, gesticht in 1956 als tiende en laatste dorp in de Noordoostpolder. De naam is afgeleid van het in 1364 vermelde Tollebeek, waarvan de oorspronkelijke ligging onbekend is. Het stedenbouwkundig plan uit 1951 van Th.C. Nix werd in 1955 gewijzigd en in 1956 vastgesteld. Het ten noorden van de Urkervaart gesitueerde dorp wordt aan de noordoostzijde begrensd door de Zuidwesterringweg. Daaraan werd ook een bescheiden bedrijventerrein ingericht met een loswal aan de Urkervaart. Aan de vaartzijde werd een groene strook geprojecteerd (Urkerweg, St.-Hubertusplaats) met daaraan een café-restaurant, de dorpswinkel en aan de westzijde de protestantse kerk. Op de tegenovergelegen hoek van de door groen omzoomde

Tollebeek, Plattegrond (1956)

rechthoekige dorpsplattegrond staat de katholieke kerk. De woonhuizen staan overwegend haaks op de Urkervaart georiënteerd (zuidoost-noordwest). De scholen en sportvelden liggen aan de westzijde. Aan de noordwestzijde is Tollebeek later enigszins uitgebreid (Lange Jacht).

Kerken. De voorm. R.K. St.-Hubertuskerk (Vossenburcht 17) is een zaalkerk met vrijstaande - licht taps toelopende - betonnen toren, gebouwd in 1960-'62 naar ontwerp van H.J. van Wissen (gesloten 1991). Het bevat een Vermeulen-orgel (1962). Het door hervormden en gereformeerden gezamenlijk gebruikte Prot. kerkcentrum (Fazantendrift 12) is een zaalkerk met lage koepel en een vrijstaande stalen toren met wijzerplaten en klok. Deze in 1962 naar ontwerp van C. Elffers gebouwde kerk bevat een schildering van D. Elffers en een door de Gebr. Van Vulpen gebouwd orgel (1962). Bij de kerk (St.-Hubertusplaats) staat het betonnen beeld ‘Vliegende Vogels’ (1968) van M. Stolk.

Scholen. Naar ontwerp van A.C. Kammeijer werden in 1957 drie vrijwel

[p. 73]

Tollebeek, Openbare lagere school

Tollebeek, Coöperatieve Diepvriesgebouw

identieke scholen gebouwd met telkens twee lokalen aan weerszijden van een portaal. De Chr. lagere school (Fazantendrift 2) heeft vier klassen en een overblijflokaal, de openbare lagere school (Fazantendrift 4) en de R.K. lagere school (Nimrodstraat 1) hebben vier klassen. Laatstgenoemde heeft ook een speel-werklokaal.

Het Groene Kruisgebouw (Fazantendrift 6) is een eenvoudig eenlaags wijkgebouwtje uit circa 1955.

Café-restaurant ‘De Goede Aanloop’ (St.-Hubertusplaats 8), gebouwd in 1957 naar ontwerp van J. Dunnebier, is een traditionalistisch vormgegeven pand met tweelaagse woning en een naastgelegen - later verdubbelde - gemeenschapszaal.

Het voorm. Coöperatieve Diepvriesgebouw (Fazantendrift 10) is een eenvoudig gebouwtje uit 1958 met vriesruimten ten behoeve van de aangesloten leden (gesloten 1998).