Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Ridder fan Snits. Diel 1: Rom (1999)

Informatie terzijde

Titelpagina van Ridder fan Snits. Diel 1: Rom
Afbeelding van Ridder fan Snits. Diel 1: RomToon afbeelding van titelpagina van Ridder fan Snits. Diel 1: Rom

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

XML (0.37 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

historische roman


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Ridder fan Snits. Diel 1: Rom

(1999)–Willem Tjerkstra–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 15]
[p. 15]

2 De driging

It Johanniter kleaster lei in ein bûten de wâlen fan de stêd, op it Noardeast sa't it folk sei. De toer fan de tsjerke stiek as in pylk boppe de beammen út, in beaken yn in see fan maitiidsgrien.

Hjir hiene muontsen langer as in ieu al de wurge reizgers herberge. Dat wie har earste taak, mar om't der mear muontsen wiene as wurge reizgers, teach der moarns ier en betiid ek in ploech nei it ûnlan yn de omkriten fan Snits, de skeppe op it skouder, om dien te meitsjen dêr't God yn de seis skeppingsdagen net oan takommen wie. Want learde de abt net dat it skeppend wurk wie om de wyldernis ta in bewenbere oarde te meitsjen, dêr't de minske net weisakke yn de dridze fan it kwea?

 

Doe't Rienk nêst Boate Kammen oer de batting fan de Noarderpoarte rûn en útsicht krige op it kleaster, stampte er fûler as gewoanwei.

De wacht dy't by de rjochter doar stie, skodholle mar sei neat. Boate Kammen, in jonge soldaat, noch mar krekt yn tsjinst fan Bocke Doedinga, glimke mar hold him ek stil.

Rienk bleau op 'e houten brêge stean en lei de earms op 'e leuning. Hy seach út 'e eachhoeken wei dat Boate net wist wat er deroan hie. Dy syn hân gong nei de gurle, dêr't it swurd oan hong, mar taaste der wifeljend bylâns. Tagelyk gluorke er nei de wacht as ferwachte er syn help, as it deropoan kaam.

‘Efkes wachtsje,’ sei Rienk.

‘Wêrom?’ frege Boate.

‘Ik kin noch lang genôch yn de sel sitte.’

‘Geane wy dan aansen wer fierder?’

‘Miskien.’

‘Wannear?’

Rienk wiisde nei de wacht, dy't him op in bankje deljûn hie.

[pagina 16]
[p. 16]

‘Gean mar nêst dyn maat sitten, hoechst net bang te wêzen dat ik útnaai.’

Hy draaide him om en stoareage yn it donkere wetter fan de grêft, dêr't de ljochte maitiidswolken har yn spegelen. Twa gesichten sweefden yn de djipte op en del. It smelle loek er yn syn fantasy nei boppen as woed er it rêde fan de ferdrinkingsdea. De eagen wiene ticht en de mûle gappe nei de siken. Lei se noch altyd nêst it paad yn de wyldernis fan Goaiïngasweagen?

 

Hy wie oer it smelle, troch de feangravers yntrape paadsje flechte, by it famke wei dat er ferdronken hie. Yn it wyld wei swalke er om, oant er yn it westen in streek ljocht fan de sakjende sinne gewaar waard. Dêr moast de stêd lizze. Doe't er op in plak kaam dêr't de begroeiïng tinner waard, koed er de tuorren dertrochhinne skimerjen sjen. Hy hie de goede rjochting, mar dochs rekke er noch ien kear fan it paad. Dat wie doe't er swiere stimmen hearde. Noch krekt koed er him efter in wylgeboskje ferskûlje. It wiene de Sweachsters dy't skellend en stúmjend, mei de lege sâltsekken op 'e rêch, fan de merk weromkamen. Mei bûnzjend hert hearde er oan dat sy syn dea winsken... It wie al skimerich doe't er mei sopkjende skuon en dweiltrochwiete klean oer de batting fan de poarte stroffele.

 

Rienk draaide de holle fansiden. Se sieten noch altyd nêstinoar op it bankje, in bytsje foaroer, de gesichten neiinoar ta. Doe't se yn de gaten krigen dat er nei har seach, sweien se.

‘Is der nijs?’ frege er.

Boate kleure en sei: ‘Wy sille fierder.’

Rienk snúfde.

‘Moatst earst noch fertelle dat Rodenboarch en it Johanniter kleaster fan deselde stien boud binne.’

De beide soldaten seagen him freegjend oan.

‘Dat wist ik net,’ sei Boate.

[pagina 17]
[p. 17]

‘Dan fertelst earst noch mar wat oars, it waar is fierste moai om yn de sel.’

 

Fan deselde stien, sa wie it. De muontsen en syn âlden spanden tsjin him gear. Der wie nei syn thúskomst, in pear dagen lyn, grif in ôfspraak makke oer de straf dy't er foar syn sûnden krije soe. Dêrom moast Boate him as in misdiediger nei de finzenis bringe, it kleaster, dêr't se it kwea út syn siel slaan soene. Hy hie leaver tweintich swypslaggen fan de skout as de tsien geboaden fan de muonts. Fansels wisten se net fan syn die yn de wyldernis fan Goaiïngasweagen. De straf dy't er krige, wie fanwegen syn wegering om noch langer, no't de maitiid him oankundige, de wurden út 'e boeken fan it kleaster oanien te riigjen ta sinnen.

Hy bûgde wat nei foaren en seach ûnder him it rûne gesicht fan Reynke Donia út 'e djipté wei kommen. De tearen by eagen en mûle feroaren en makken der in grimas fan, har gniis fan oerwinning. Sûnt de oanfal mei de bôge hie se him mei gjin finger mear oanrekke en ek gjin wurd sein. Se besocht him mei in omwei lyts te krijen, dêr wied er wis fan, de omwei fan it kleaster. En Bocke Doedinga moast it paad wize: ‘Boate Kammen bringt de soan nei de muontsen, dat se him de lessen foar it libben yndruie.’ De soan... yndruie... sy hie har man de wurden ynstutsen en it sa regele dat Boate him as nijkommen soldaat bewize moast. En as it him net slagge de soan yn it kleaster te krijen, koed er opdonderje. Wêr't Boate weikaam en wat er earder krekt dien hie, wist er net. Dêr wie de ûnwisse soldaat noch te koart foar op Rodenboarch. Hy koe it aansen, tusken poarte en kleaster, moai freegje, mar earst soed er... Hy sûge de binnenkant fan syn wangen tusken de tosken oant er de mûle fol flibe hie. Doe kwitste er mei sa'n krêft op it wetter dat de rûntsjes it gesicht misfoarmen. Hy liet it weisakje, ûnder de oerflakte, djipper en djipper oant der neat mear fan oer wie.

[pagina 18]
[p. 18]

Fan de kant fan it kleaster boldere in hynder-en-karre tichterby. It bist hie der skuorren oan, wannear't de karre sa no en dan weisakke yn in gat fan it modderpaad. Op 'e bok siet de boer fan Abwert by Turns, de grutske Sjoerd Jongema, dy't alle wiken mei ien fan syn hynders nei de stêd ried, mear om te pronkjen as foar it ferfier fan bûter en tsiis. Rienk koe de man goed, om't er wol ris op Rodenboarch kaam. Der waard sein dat Bocke Doedinga him mijde mei de lêsten dy't er as haadling foar de biskop fan Utert oplizze moast. Hokker boer koe oars mear as ien hynder foar de karre ha?

It ratteljen fan de tsjillen wie no flakby. Wêrom moast Sjoerd Jongema krekt om distiid lâns komme, wylst twa soldaten de soan fan de haadling bewekken? De boer hold yn. De brêge wie sa te smel foar de karre.

‘Hee do, fan dy brêge ôf!’

Rienk draaide it gesicht nei de boer ta en gnyske. Dy syn eagen waarden justjes grutter en it lûd wie folle dimmener, doe't er sei:

‘Ast wolst, kinst wol meiride, de stêd yn...’

Rienk helle de earms fan de leuning en rûn by him lâns, de kant fan it kleaster út. Efter him hearde er Boate roppen, daliks folge troch it stampen fan it hynder en it ratteljen fan de tsjillen oer it hout. As er woe, wie dit syn kâns, mar hy kuiere op syn gemak fierder. Boate wie yn in sucht nêst him.

‘Ik tocht datst útnaaie soest,’ sei er.

‘Dat hie bêst kind,’ antwurde Rienk.

Hy wachte efkes en frege doe plan-út: ‘Of bist sels útnaaid?’

Boate stoareage him mei iepen mûle oan en stammere: ‘Hoe witsto dat?’

‘Oars hiest net sa wantrouwich west. Fertel op, wêr komst wei en wat hast útfretten?’

‘Seist neat tsjin jim heit-en-dy?’ frege Boate.

Rienk gnyske: ‘Wat tochtst? Ik bin sa ticht as de poarte by nacht.’

[pagina 19]
[p. 19]

Nei alle gedachten fertroude Boate it noch net, want hy seach him út 'e eachhoeken wei oan.

‘No?’ frege Rienk.

Wylst se beide stadiger begûnen te rinnen, sette Boate út ein: ‘Ik wie tolve, doe't heit stoar. Mem wie dêrnei faak siik en is nea de âlde wer wurden. Om't sy it net oansjen koe dat har soan honger lije soe, die se alle war om my by de iene of oare oan it wurk te krijen. Sa kamen wy ek by Walle Galama, in rike boer yn Aldegea. Hy seach dwers troch my hinne en frege oft ik ek bang wie. Ik skodholle, want hokker jonge fan tolve seit dat er bang is? Ik fiel noch hoe't er syn grutte kloeren om myn earms lei. Ik moast de spierballen opsette en de siken ynhâlde. En doe sei er dat ik bliuwe koe. It wie net samar in pleats dêr't Walle Galama op buorke. It wie folle grutter as de oare spultsjes yn de omkriten. De earste tiid moast ik mei de grutfeint it gewoane boerewurk dwaan. Op in dei lei der in skip mei bakstiennen oan. It wiene grutte stiennen, in soarte fan kleastermoppen. Wy moasten helpe by it lossen...’

‘Dy Galama woe dochs gjin abt wurde?’ frege Rienk spotsk.

Se wiene net fier mear fan it Johanniter kleaster en begûnen noch stadiger te rinnen.

‘Krekt net, want wy moasten by de pleats in fersterking mitselje mei sjitgatten en doe't dy klear wie, kamen der geregeld manlju oer de flier, earst allinnich nachts, mar letter ek oerdei.

Se brochten wapens mei en burgen dy dêr op. Om de pleats te ferdigenjen as it deropoan kaam, sa't it hiet. Mar Walle Galama sette ek mei syn leger fuort, it gea yn. Nachts koest soms fjoer oan de kym sjen. En nea kaam de boer mei lege hannen werom. Nei ferrin fan tiid treau er my ek in swurd yn de hân... ik moast ek mei...’

Boate bleau stean en wiisde nei de kleasterpoarte foar har. It lêste ein rûn it paad in bytsje omheech, om't de gebouwen op in terp stiene.

[pagina 20]
[p. 20]

‘Sa,’ sei er, ‘no bist op 'e hichte.’

Rienk draaide him om en rûn fuort.

‘Wat sil dat?’ frege Boate.

‘Wy binne der noch net,’ sei Rienk, ‘wêrom woest net fjochtsje?’

‘Hoe witst dat?’

Boate wie der ynienen wer, no rûn er skean foar, as woed er him opkeare.

‘Omdatst útnaaid bist.’

‘Wat tinkst dat ik dea woe?’

‘Do wiest dus bang.’

‘Soesto dan net bang wêze?’

Rienk skodholle.

‘Ik gean folle leaver nei de stins fan Walle Galama as nei dat dompige kleaster hjir op 'e terp.’

It klonk hurd en striidber, in oankundiging fan wat er wiermeitsje soe, in flecht nei in takomst dy't er sels keazen hie. Hy sette de stap deryn, by de terp del. Boate rûn mei en gappe him ûnderwilens oan.

‘Ast net helpst,’ sei Rienk, ‘kinst strak op Rodenboarch fertelle datst my ûnderweis kwyt rekke bist.’

Boate hie de hân by it swurd, mar wifele doe't Rienk frege: ‘Of woest my hjir soms deastekke?’

‘Wat moat ik dan foar dy dwaan?’

‘Do bringst my daliks nei it kleaster, dêrnei giest werom nei Rodenboarch en fertelst datst it oprêden hast. It kin net misse datst dêrmei it fertrouwen fan ús heit winst. Oer in moanne fregest oftst op it hynder nei dyn sike mem meist en...’

‘Miskien is ús mem dan wol wat opknapt.’

‘In soan dy't syn sike mem net iens sjen wol,’ gnyske Rienk sabeare ferwitend, ‘...ik soe har mar gau opsykje en dan nimst my mei nei Walle Galama.’

‘Tinkst dochs net dat ik...’

[pagina 21]
[p. 21]

‘Do hoechst my allinnich it paad mar te wizen.’

‘En dan?’

‘Dan giest nei jim mem ta, bliuwst in pear dagen by har en dêrnei rydst werom nei Snits... no, dochst it of...’

Se draaiden de gesichten tagelyk nei de poarte. Hurde stimmen waaiden oan mei dêrboppe-út in alderheislikst kjirmjen. De wachter, holpen troch in pear rakkerts, turve op in man om dy't oer de brêge krukte en raasde dat er ûnskuldich wie.

‘Hearst dat?’ frege Rienk. ‘Unskuldich en dochs huffe se him de stêd út... en do bist wol skuldich! Sy sille dy ek troch de poarte jeie, teminsten ast dyn wurk net dien makkest...’

Boate seach ferwezen fan de poarte nei Rienk. Hy knikte stadich en sei: ‘Goed, ik sil dy nei Aldegea bringe.’

 

Nêstinoar rûnen se sûnder in wurd te sizzen wer by de terp op. Krekt foar de kleasterpoarte frege Rienk noch: ‘En ast dan sa'n hekel oan fjochtsjen hast, wêrom bist dan soldaat bleaun?’

Boate lei de hân op it swurd en seach him grimmitich oan.

‘Wy binne der,’ sei er, ‘no gjin praatsjes mear!’

Hy liet de klopper dreunend op it hout falle.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken