Nieuwe Verhandeling van de Venus-Ziekten

In welke, na dat men getoont heeft, dat de gewoone wyze van genesen, zeer gevaarlyk, twyffelagtig en swaar is; een andere veel gemakkelyker en veel zekerder wert voorgestelt

VII. Geschil. Of’er wel een seker bescherm-middel tegens de Pokken is.

DE Ligt-missen hebben al lang na een middel gesogt; om sig van de Pokken te konnen verhoeden, om haar ongebonden leven sonder gevaar te mogen volharden, en men vind selfs Schryvers, die eenige voorschriften daar toe verleenen, belovende aan een yder wonder werken, en versekeren daar by, dat men met zoo veel Pokkige mag te doen hebben, als men wil, zonder van de Pokken besmet te werden: maar die van een goed oordeel zyn, konnen seer ligt bevatten, dat dit Leugenaars zyn, welke sig geloof doen hebben om het gewin, dat sy van een ander trekken, stellende haar gewisse ten toon, die sig zonder twyffel beledigt vind, met een middel aan te wysen, welke de bordeel-gekken begonstigd; daar is dan geen twyffel aan dat’er een oneindig getal losse-bollen hier toe genegen zyn, geen hoere-winkel verby-stappende, also zy meinen versekert te zyn, geen Pokken te zullen krygen; gelyk als ’er ook een groote menigte van ligte Vrouwluiden zyn, die haar maag-dom zoo zeer niet in agt zouden nemen, wanneer zy het beswangert werden konden ver-

[p. 128]

holen houden: derhalven welke zoodanige middelen voor-schryven doen een quaad, dat niet te herstellen is: maar behalven dit, zoo is ’t dat alle dese verhoedende middelen, zyn om wel te seggen, niet anders dan bedriegen is, die by eenige eenvoudige geloof-vinden, die sig door eenige opgesmukte redenen, die men daar toe kan by eenbrengen, laten bepraten, en dat om haar voor-gewende verhoed-middel, gesag te doen hebben, daar de sterkste selfs dese middelen qualyk bevinden. Daar is geen fenyn dat zyn eigen tegen-gift niet heeft, nog geen ziekte die zyn bysonder toegeeigend genees-middel niet heeft: maar de meeste swarigheid steekt hier in om de tegen-giften, en de toe-geeigende middelen te kennen: men heeft’er veele gesien, die van goede tegen-giften voorsien waren, en het fenyn zoodanig tegenstonden, dat zy daar niet door beledigd wierden, men heeft’er ook gevonden, die so een naturellen invloed der gesternten hadden, en die hebbende, konden onder allerlei pestige verkeeren, sonder van eenig gevaar der pest getroffen te werden; wy hebben in de laatste pest-tyd, welke in dit Land was, ymand gesien met namen Vinceguerre, welke een fles vol had van seker mengsel; dat ons ligtelyk niet onbekend is, met dit ging hy by alle pestige, zonder dat hy, of die by hem waren van de pest wierden aangedaan; want hy ging daar vryelyk en ten allen tyde by. Om wat reden vraagt men dan, waarom dat ’er zoo een verhoedend middel tegens de Pokken niet souw konnen wesen? ik beken, dat dit wel doet gelooven dat het mogelyk is, van zoodanigen middel te konnen zyn: maar als men aanmerkt, dat God de Heere zoo dikmaals de pest onder de Menschen gesonden heeft, om haar bal-

[p. 129]

dadig leven te temmen, zoo heeft hy die alle even gelyk willen straffen, daarom, behalven zyn genade, dat het voornaamste is, en d’alderbeste verhoeding, zoo gebruikt hy zeer dikwyls eenige natuurlyke middelen, die de wys-geerige tegen-strydinge nomen, alzoo buiten twyffel de pest, door zyn tegenstryder kan uitgebluts werden, gelyk als het vuur door het water, en zoo voorts. Daar benevens, alsoo het niet in der Menschen magt is, om sig van veele uiterlyke oorsaken te bevryden, die de genees-kundige niet natuurlyke noemen, als by voorbeeld de logt, die menigmaals d’oorsaak der pest overbrengt, als mede veele andere Volk-siekten; het is redelyk dat men gelooft, dat God tegenstrydige dingen schept, om te konnen verhoeden, terwyle hy aan de natuurlyke oorsaken haar gewoone loop toelaat; maar wat aangaat de Pokken, alsoo die int gemeen van de zonden der Hoererye deelagtig is, die God geduurig vervloekt, gelyk wy in het eerste Hoofd-stuk hebben gesegt, en dat wy de Pokken door onthoudentheid konnen ontgaan, welke een waarlyk verhoedend middel is: en my dunkt dat het geensins noodig is, dat God hier een bysonder verhoedend middel toe scheppe: en voor die welke de Pokken onnooselyk bekomen hebben, gelyk als de ongebore Kinderen, of de borsten van een Pokkige Vrouw suigen; also kan een eerlyke Vrou van een lossebol van een Man krygen: en alsoo werden eerlyke Mannen, door het toedoen van oneerlyke Vrouwen bedrogen: zoo is het genoeg dat’er in de natuur en by brave konstenaars vaste en versekerde middelen te krygen syn, om dese ziekte te genesen.