Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1 (1906)

Informatie terzijde

Titelpagina van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1
Afbeelding van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.34 MB)

Scans (27.73 MB)

XML (1.27 MB)

tekstbestand






Editeurs

Herman vander Linden

W.L. de Vreese



Genre

poëzie
non-fictie

Subgenre

kroniek
non-fictie/geschiedenis-archeologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

(1906)–Lodewijk van Velthem–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Hoe Willem van Hollant coninc ward. ij.

 
Willem, Florens sone van Hollant,Ga naar voetnoot51
 
Ende joncfrouwe Machtelden van Brabant,
 
Die smiddels hertogen dochter was
 
Vanden drien Heinriken, alsict las,
55[regelnummer]
Dese werd te coninc gecoren,Ga naar margenoot+
 
In manieren als gi selt horen.
 
Heinric van Brabant, die hertoge[.],Ga naar voetnoot57
 
Die doe was .i. prinse hoge,
[pagina 13]
[p. 13]
 
Ende Willems maech was, alsment kent,
60[regelnummer]
Hem was vanden paus gesentGa naar margenoot+
 
Van Aelmaengen dat keyserike.
 
Doen gaf hijt vord dier gelike
 
Willemme sinen neve saen,
 
Diet vromelike heeft bestaen.
65[regelnummer]
Nochtan en was hi doe niet out;Ga naar margenoot+
 
Want doe sijn vader der doet scout
 
Ga naar margenoot+ Betaelde, screefmen ons heren jaer
 
.xijC. ende .xxxiiij. vor waer;
 
Ende Willem hadde .xxi. der jare
70[regelnummer]
Doemen coninc coes daer nare.Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot70
 
Dese Willem had te wive ontfaen
 
Des hertogen dochter, hebbic verstaen,
 
Van Brugewijc, Lisebet hiet;Ga naar voetnoot73
 
Daer hi enen sone af liet,
75[regelnummer]
Die Florens hiet bi namen.Ga naar margenoot+
 
Doe die sake so vort quamen,
 
Dat Willem te coninc was gecoren,
 
Dedi alsmen plach daer voren,
 
Ende wilde den stoel besetten tAken;Ga naar voetnoot79
80[regelnummer]
Ende begonde also die sakenGa naar margenoot+
[pagina 14]
[p. 14]
 
Alse hi sculdich was te doene.
 
Aldus belach die stat die gone
 
Enen tijt, tot dat hi
 
Der stat wille gecreech daer bi;
85[regelnummer]
So dat sine in hebben gelaten,Ga naar margenoot+
 
Met bisscopen, met vele prelaten,
 
Die hi met brachte vor waer,
 
Gelijc hi sculdich was. Daer naer
 
Besat hi den stoel int inde,Ga naar voetnoot89
90[regelnummer]
Ende na dat met groten gesindeGa naar margenoot+Ga naar voetnoot90
 
Trac hi vord te Coelne ward,
 
Ende berechtet daer na conincs ard;
 
Ende dede daer int lant gebieden
 
Van conincs halven alden lieden
95[regelnummer]
Pays ende vrede; ende datmen vordGa naar margenoot+
 
Vans conincs Willems halven tbord
 
Vanden Rine suveren soude;
 
Dat elc here come boude
 
Die ten keyserike hort toe,
100[regelnummer]
Ende werde sijn man daer alsoe.Ga naar margenoot+
[pagina 15]
[p. 15]
 
Met beden ende met behindicheden
 
Es hi thus dor dlant gereden,
 
Ende maecte vrienscap jegen die heren.
 
Die hi niene conde bekeren
105[regelnummer]
Met gevechte, die trac hi anGa naar margenoot+
 
Met worden ende met gichten dan.
 
Want vele waser daer noch toe,
 
Die onhoude herten hem droegen doe
 
Om Vrederijcs neve, Coenradine.Ga naar voetnoot109
110[regelnummer]
Maer hi bluste al dese pineGa naar margenoot+
 
Met gichten ende met gelove goet:
 
Dit es dat menigen swigen doet.
 
In sijn irste jaer oec mede
 
Was Aelbrecht te Colen in die stede,
115[regelnummer]
Daer men af seget verre ende wideGa naar margenoot+
 
Dat hi was in sinen tide
 
Ga naar margenoot+ Bloeme van clergien al,
 
Alsic hier na wel secgen sal,
 
Daer ic u van sinen bloemen,
120[regelnummer]
Gelijc hi seide, .i. deel sal noemen.Ga naar margenoot+

voetnoot51
Willem II, zoon van Floris IV, graaf van Holland, en van Mathilda van Brabant, dochter van hertog Hendrik II. Hij regeerde in Holland sedert 1234.
margenoot+
(5)
voetnoot57
Hendrik II, hertog van Brabant, geboren in 1207, regeerde van 1235 tot 1 Februari 1248.
[tekstkritische noot]59 Ende w.m. so men kint 60 gesint 61 aelmaengien tkeyserike 62 voort 63 Willem ‖ 65 hijGa naar margenoot+ doen 66 doen s.v. die doot scout 68 xijc ende .xxxiij. voer waer 69 hadde .xxj. jaer 70 Doenmen c. coos voer waer 71 Dees w. 72 Tsertogen d. 73 V. brunsewijc die elisabet hiet 74 hi enen soon 75 floreins h. bij namen 76 saken so voort q. 78 Dede hij somen p. te voren 79 besitten 80-85 ontbreken.

61 doet Lelong heeft gelezen werelt, doordien de inkt wat afgesleten is. Deze plaats moet dus vervallen als bewijsplaats voor der werelt scout gelden (zie Verdam, Mnl. Wdb. 4, 2198).
margenoot+
bl. 25 b.
margenoot+
(10)
margenoot+
(15)
margenoot+
bl. 1 d.
margenoot+
(20)
voetnoot70
Willem was in 1227 geboren; hij werd tot Roomsch-Koning gekozen te Neuss (of te Woeringen) den 3 October 1247.
voetnoot73
Van Brugewijc Lisebet. Bedoeld wordt Elisabeth van Brunswijk, derde dochter van Otto, bijgenaamd het Kind, eersten hertog van Brunswijk en Lüneburg (geboren 1204, † 1252). Deze vorstin stierf den 6en Juni 1266.
margenoot+
(25)
voetnoot79
Reeds den 7en Mei bevond Willem zich ‘in obsidione Aquensi’ (Winkelmann, Acta imperii inedita seculi XIII et XIV, t. I, blz. 427). Hij was er nog den 18 Augustus (Mira eus en Foppens, Opera diplomatica, IV, 593) en den 3en September (Van Mieris, Charterboek der graven van Holland, I, 249). Later vaardigt hij oorkonden uit te Aken zelf: 31 Oct. (ibid., I, 251), 3 Nov. (ibid., 252), 5 Nov. (ibid., 258), 17 Nov. (Quix, Cod. diplom. Aquensis, I, 117).
margenoot+
(30)
[tekstkritische noot]86 ende met prelaten 87 Die hij met hem brachte daer 88 So hij sc. was voer waer 89 hij d.s. met geninde 90 Daer na met groten gesinde 91 So trac hij te colen waert 92 E. berechte daer na sconincs aert 94 Van sconincs wege allen l. 95 Pais e.v.e.d. voort 96 Van conincs w.h. dwoort 98 Ende dat elc tot hem comen woude 99 Die den k. hoorde toe 100 Ende worde

88 naer in het hs. voluit. 92 na conincs ard hs.: na .cō. ard dit laatste woord in het hs. voluit. 94 en 96 conincs hs.: .cō.
margenoot+
(35)
voetnoot89
vlg. Willem II werd te Aken gekroond den 1en November 1248. - Cfr. over deze gebeurtenissen de kroniek van Johannes de Beka (ed. Buchelius, Ultrajecti, 1643), blz. 76-78.
margenoot+
(40)
voetnoot90
vlg. Het blijkt inderdaad dat Willem II zich den 7 Januari 1249 te Keulen bevond (zie Böhmer, Acta imperii selecta, p. 296).
margenoot+
(45)
margenoot+
(50)
[tekstkritische noot]102 Es hij dus door dlant g. 103 vriesscap metten heren 104 Dat hij niet en conde bekeeren 105 dien trac hij an 106 m. woorden e.m. giften d.

C. 3, opschrift: tkeysers warde in het hs. voluit. 121 coninc staat boven den regel met een teeken dat het tusschen Doen en Willem dient ingevoegd te worden. 122 onlangen tijd Verg. C. van de Water in het Tijdschr. voor Nederl. Taal- en Letterk. 9, 25.
margenoot+
(55)
voetnoot109
Vrederijcs neve Coenradine, de kleinzoon van Frederik II, en zoon van Conrad IV (over wien zie de noot bij vs. 51 van den proloog), geboren te Landshut den 25en Maart 1252, koning van Sicilië en hertog van Zwaben in 1254, gestorven te Napels den 29en October 1268.
margenoot+
(60)
margenoot+
(65)
margenoot+
bl. 1 e.
margenoot+
(70)

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken