Uit de geschiedenis der Nederlandsche taal

(1923)–J. Verdam– rechtenstatus

Auteursrecht onbekend

Zaakregister.

Aantal woorden in 't Ndl. 122

ablaut 9, 119, 314.

accent, zie klemtoon.

achtervoegsel (basterd-) 214.

achtervoegsels (analogie bij de -) 257.

afleiding 314.

alliteratie 23, 129, 176, 298.

Afrikaansch 93

Afrikaansch (eigenaardigheden van 't-) 99.

Afrikaansch (Hesseling over 't -) 96.

Amerikaansch (invloed van 't Ndl. op 't -) 92.

analogie 256 vlgg.

analogie bij de ww. 264.

analogie bij de flectie 267.

analogie bij 't geslacht 269.

apocope 247.

Arabische woorden in 't Ndl. 223.

archaïsmen 288.

auslaut in 't Westgerm. 35 vlgg.

bastaardvormen 272.

benaming onzer taal 1.

beteekenis hangt af van 't gebruik 116.

beteekenis wijziging 302 vlgg.

beteekenis veredeling 306.

beteekenis achteruitgang 307.

boeventaal 324.

Bijbel (invloed v.d. - op de taal) 228 vlgg.

bijbelvertalers 229-230.

bijbelvertaling (spelling in de -) 231.

bijbelvertaling 228.

bijbel (invloed v.d. - op 't spraakgebruik) 240.

bijbel (uitdrukkingen ontleend aan den -) 239.

bijbel (woorden ontleend aan den -) 240.

bijgedachte 256 vlgg.

centum-talen 12.

conjugatie 24.

conjunctief 25.

consonantisme in 't idg. 11 vlgg.

contaminatie 272.

declinatie 25.

Deensche woorden in 't Ndl. 222.

deflectie 248, 249.

deftigheid (afkeer van -) 112.

dialect (waarde van 't -) 104.

dialecten (de - van 't Ndl.) 45 vlgg.

dialectwoordenboeken 106.

differentieering 252 vlgg., 261.

doubletten 251.

drukkerstermen ontleend aan 't Latijn 201.

dubbelden 251.

dubbelvormen 251.

Eddaliederen 32; 237.

eigennamen (Germ. - bij Lat. en Gr. schrijvers) 27.

eigennamen (bijbelsche - worden soortnamen) 238.

eigennamen ontleend aan Heiligen 133.

eigennamen ontleend aan ridderromans 132.

eigennamen ontleend aan de klassieken 132.

eigennamen samengesteld met God 133.

eigennamen in den genitiefvorm 139.

elisie 247.

Engelsch (invloed van 't - op 't Ndl.) 216.

Engelsche woorden ontleend aan 't Ndl. 227.

enkelvoudsvorm in 't meervoud 260.

epenthesis 247.

epenthetische d bij de werkwoorden 266.

familieband der woorden verzwakt 250.

folkloristische taaloudheden 291.

Franken 34.

Frankische dialectgroep 51.

Fransch (invloed van 't - op 't Ndl.) 206 vlgg.

Fransche woorden gelatiniseerd 205.

Fransche woorden ontleend aan 't Picardisch 207.

Fransche uitgangen 207.

Fransche woorden verknoeid 211.

Fransche geslachtsnamen verhollandscht 212:

Fransche adjectieven in 't Ndl. 212.

Fransche woorden geabstraheerduit een ander 213.

Fransche woorden door analogie gevormd 213.

Fransche suffixen 214.

Fransche woorden van Germ. oorsprong 215.

Fransche woorden ontleend aan Ndl. 225.

Fransch (invloed van 't Ndl. op 't -) 225.

frequentatieven 258 vlgg.

Friesche invloed op 't Frankisch 46 vlgg.

Friezen 33.

Friezen (gebied der -) 45.

gelijkmakingszucht 263.

genitief vervangen door accusatief 248.

genitief (zoogenaamde bijbelsche -) 237.

Germaansch 13.

Germaansch in 't Finsch 27.

geslacht (verandering van -) 268.

geslacht der uit 't Fransch overgenomen woorden 269.

geslachtsnamen 127 vlgg.

geslachtsnamen (ontstaan van -) 135.

geslachtsnamen bewaren oude in onbruik geraakte woorden 142.

geslachtsnamen gelatiniseerd 205.

geslachtsnamen op en 141.

geslachtsnamen op - hake 143.

geslachtsnamen op s 140, 141.

geslachtsnamen -sone, -son, -sen 140.

Goten 29.

Graecismen in den Bijbel 237.

Grassmann 14.

Grieksch (kerknamen ontleend aan 't -) 198.

Grimm (Jacob -) 14.

groeptalen 244.

gutturalen (drie reeksen -) 12.

Hebraïsmen in den Bijbel 237.

Hêliand 34.

Heinrich v. Veldeke 57.

herhaling 99.

herhalingsconstructie 112, 113.

Hervorming (invloed der -) 219.

Hesseling over 't Afrikaansch 96.

Hollandsch (de naam -) 4.

Hoogduitsch 35.

Hoogduitsch (invloed van 't -) 217.

Hoogduitsch (wetenschappelijke benamingen uit 't - vertaald) 221.

Hoogduitsch (woorden gevormd naar 't -) 221.

Hoogduitsch woorden ontleend aan 't Ndl. 226.

Hoog-Hollandsch 5.

Indogermaansch 5.

Indogermaansch (klankstelsel van 't -) 8 vlgg.

Indogermaansch consonantisme 11 vlgg.

Indogermanen (stamland der -) 7, 8.

Indogermanen (beschaving der - 7).

internationale woorden 217.

invloed vreemde talen op 't Ndl. 181 vlgg.

invloed van 't Ndl. op 't Fransch 225.

invloed van 't Ndl. op 't Hoogduitsch 226.

invloed van 't Ndl. op 't Engelsch 227.

invloed van 't Ndl. op 't Amerikaansch 92.

invloed van 't Ndl. op 't Russisch 228.

ironie in de taal 175.

Italiaansche woorden in 't Ndl. 216.

Javaansche woorden in 't Ndl. 222.

Joodsch (invloed van 't -) 222.

Kaapsch-Hollandsch 5.

Karolingische Psalmen 53.

Keltisch (invloed van 't -) 186.

Kiliaen (hoogd. woorden bij -) 220.

klankverschuiving (Germ -) 13 vlgg.

klankverschuiving (Hoogd. -) 37.

klankverschuiving (oorzaken der -) 22.

klankwet (wat is een -) 246.

klankwisseling, zie ablaut.

klemtoon 153, 253.

klemtoon in 't Urgerm. 21.

klemtoon (slepend en gestooten accent) 26.

klemtoon bij de samengestelde ww. 154.

klemtoon verplaatsing v.d. - 155, 159, 161.

klemtoon aangetrokken door 't suffix 155.

klemtoon bij plaatsnamen 157.

klemtoon bij samengestelde znw. 157.

klemtoon bij de adj. deelw. 157.

klemtoon bij de tweelingwoorden 253.

klemtoon (verschil van - in 't zelfde woord) 160, 162.

klemtoon der vreemde woorden 160, 161.

klemtoon der uit 't Latijn overgenomen woorden 162.

klemtoon bij de znw. op in 160.

klemverschuiving 23.

kleur van een woord 254.

koppeling 317.

Labiovelaren 14.

latiniseering van eigennamen 132.

latiniseering van geslachtsnamen 205.

latiniseering van Ndl. woorden 204.

latiniseering van Fransche woorden 205.

Latijn (ontleening aan 't -) 185 vlgg.

Latijn invloed van 't gesproken - 188 vlgg.

Latijn kenmerken v.d. ouderdom der aan 't Latijn ontleende woorden 190.

Latijn stofnamen ontleend aan 't - 193.

Latijn termen op 't gebied der bouwkunst ontleend aan 't - 193.

Latijn namen voor keukengereedschap en huisraad ontleend aan 't - 194.

Latijn handelstermen ontleend aan 't - 194.

Latijn staatstermen ontleend aan 't - 195.

Latijn kerkwoorden ontleend aan 't - 196.

Latijn wetenschappelijke termen ontleend aan 't - 198.

Latijn dagen der week ontleend aan 't - 203.

Latijn (vertalingen uit 't -) 203.

Latijn namen van dieren ontleend aan 't - 192.

Latijn vruchtnamen ontleend aan 't - 192.

leemten vult de taal aan 303.

Litausch (accent in 't -) 26.

Maandnamen (oudgerm. -) 200.

Maleisch 222.

meervoud (dubbel -) 270, 271.

metaphoor 310

metonymia 313.

Middelnederlandsch 55.

Middelnederlandsch (eigenschappen van 't -) 64 vlgg.

Middelnederlandsch proza 61, 62.

Middelnederlandsch schrijftaal 66 vlgg.

Middenduitsch 35.

Middenfrankisch 38, 218.

munten (verouderde namen voor -) 297.

Mythologie (namen ontleend aan de klass. -) 290.

Mythologische (heidensche - taaloudheden) 289.

Mythologische (christelijke - taaloudheden) 290.

Naamval (gevoel voor de naamvallen verzwakt) 249.

Naamval bij onpers. ww. 249.

Naamval (verbogen - in den nominatief) 261, 267.

Nederduitsch 2, 35.

Nederfrankisch 43.

Nederlanden (beteekenis van 't woord -) 1.

Nederlandsch (de naam -) 1.

Nederlandsch kenmerken van 't - vocalisme en consonantisme 78 vlgg.

Nederlandsch in België 83.

Nederlandsch in de Koloniën 89.

Nederlandsch in Noord-Amerika 91.

Nederlandsch op Ceylon 91.

Nederlandsch op de Deensche Antillen 100.

Nederlandsch (invloed van 't - op 't Fransch) 225.

Nederlandsch (invloed van 't - op 't Hoogduitsch) 226.

Nederlandsch (invloed van 't - op 't Engelsch) 227.

Nederlandsch (invloed van 't - op 't Russisch) 228.

Nederlandsch een - woord voor een vreemd 320.

Nederlandsch (Nieuw - geen voortzetting van 't Mnl.) 70 vlgg.

Nedersassisch 2.

nieuwe woorden 319.

nivelleering 263.

Noordgermanen 31.

Noordsch 222.

Omvang van 't Ndl. taalgebied 82 vlgg.

onomatopeeën 322

ontleende woorden (aanvreemde talen -) 184 vlgg.

ontleening van woorden bewijst niet dat wij 't begrip of 't voorwerp missen 189.

Oostgermanen 29.

Opperduitsch 35.

Optatief 25.

Oudnederfrankisch 34.

Oudnederlandsch 44, 52.

Oudoostnederfrankisch (proeve van -) 54.

Oudsaksisch 34, 36, 54.

Oudijslandsch 32.

Overlandsch 2.

Palaeontologie (linguistische -) 7.

Papiamentsch 90.

parallelisme bij spreekwoorden 167, 177.

persoonsnamen (oudgerm. -) 127.

persoonsvorm bij 't pers. vnw. u 235.

Perzische woorden in 't Ndl. 223.

Picardisch (Fransche ww. ontleend uit 't -) 207.

plaatsnamen 127 vlgg., 144 vlgg.

plaatsnamen afgeleid van persoonsnamen 149.

plaatsnamen (onjuiste vorm van -) 147.

plaatsnamen bewaren verouderde woorden 146 vlgg.; 151.

plaatsnamen klemtoon bij - 157.

plaatsnamen in den datief 150.

plaatsnamen met een voorzetzel 151.

praefixen 314.

praefixen (basterd -) 214.

Rask (R.K. -) 14.

rechtstaal 293.

rederijkerstaal 210.

reconstructie van het urgerm. 28.

refugiés (invloed van de -) 211.

rekking van een consonant 36.

rekking van een klinker voor r + dentaal 79.

rhythme in spreekwoorden 176.

ridderwezen (uitdr. ontleend aan 't -) 296.

Romaansche talen 5.

runen 27.

rijkdom der taal 114 vlgg.

rijm in 't spreekwoord 176.

Russisch 222, 223.

Russische woorden ontleend aan 't Ndl. 228.

s verbindingsklank 268.

s meervoudsuitgang 260.

s genitief -s bij vr. woorden 268.

Saksisch 2.

Saksisch eigenaardigheden van 't - 49.

Saksisch elementen in 't Frankisch 48.

Saksisch woorden.

samenstelling 314.

samenstelling (eigenlijke-) 317.

samenstelling (oneigenlijke -) 317.

samenstelling door afleiding 318.

samenstelling (copulatieve-)318.

samenstelling (appositioneele -) 318.

satem-talen 12.

schrijftaal (Middelnederl. -) 66.

schrijftaal (Ndl. -) 74.

schrijftaal (verschil tusschen - en omgangstaal) 101.

schrijftaal oorzaken van 't verschil tusschen schrijftaal en omgangstaal 109.

Slavisch (invloed van 't -) 222.

spelling in de bijbelvertaling 231.

spraakkunstige termen vertaald uit 't Latijn 202, 203.

spreektaal (verwildering der -) III.

spreekwoorden 163 vlgg.

spreekwoorden (wat is een -) 166.

spreekwoorden (hoe ontstaan -) 167.

spreekwoorden ontleend aan fabels en verhalen 168.

spreekwoorden zijn erfgoed 169.

spreekwoorden Middelndl. - 171.

spreekwoorden verbastering van - 173.

spreekwoorden met een later toevoegsel 174.

spreekwoorden zijn kort en kernachtig 175.

spreekwoorden spiegelen den volksaard af 178.

spreekwoorden ontleend aan handel en bedrijf 179.

spreekwoorden ontleend aan den Bijbel 180, 181, 241.

spreekwoorden vertaald uit 't Latijn 204.

stadhuistermen 201.

stafrijm, zie alliteratie.

stamland der Idg. 7.

stapelvorm 270.

straffen (oude -) 294.

studententaal 324.

suffixen (zie ook: uitgang) 314.

suffixen (ontstaan van -) 315.

syncope 247.

Taal (ieder spreekt zijn eigen -) 243.

taalgebied (omvang van 't Ndl. -) 82 vlgg.

taaloudheden 278 vlgg.

tautologie 271.

tongvallen, zie dialecten.

tweelingwoorden 251 vlgg.

tweelingwoorden (spelling der -) 255.

u (welke persoonsvorm bij -) 235.

uitgang (dubbele afleidingsuitgang) 271.

uitgang (woorden met twee -en) 271.

urgermaansch 24 vlgg.

urschöpfung 323.

Veldeke (Heinr. v.-) 57.

verenging der beteekenis 307.

verklankingen 322.

verkleiningsuitgang (dubbele -) 270.

verkleinwoorden (vorming der -) 81.

Verner (Karl -) 14, 19.

verruiming der beteekenis 307.

versmelting 256 vlgg., 272.

verouderen der woorden (oorzaken van 't -) 279.

verouderde woorden 279.

Vlaamsch 5.

Vlaamsch (eigenaardigheden van 't -) 86 vlgg.

Vlaamsche beweging 85.

Vlaamsch purisme 88.

Vondel's invloed op de schrijftaal 76.

vormveranderingen in den taalschat 242 vlgg.

voorzetsels vervangen naamvallen 248.

voorzetsels met den datief 302.

Waalsch kerkgenootschap 211.

Wachtendoncksche Psalmen 53.

Walsch 5.

wederkeerend vnw. 233.

werkwoorden (sterke - woorden zwak) 265.

werkwoorden (zwakke - woorden sterk) 265.

Westgermaansch 32.

Westgerm. auslaut 35.

wet van Grassmann 14.

wet van Grimm 14.

wet van Verner 19.

woord (een - duidt aan, omschrijft niet) 117.

woord (oude - leven voort in spreekwoorden 177).

woordvoorraad onzer taal 114.

woordvormen (verouderde -) 301.

woordvorming 314.

Wulfila 30.

zeden en gebruiken (oude -) 295.