De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

[p. 546]

Het orgel in den rouw,
Over Mr. Diedrick Zweling.aant.^*

Orgelist van Amsterdam.

Moestum Musa solatur.

Ghy Zanggoddinnen, valt aen 't schreien,

Aen 't jammeren met heele reien;^{vs. 2}
De Zoon van Orfeus is verscheien.³

Nu zwijght de galm der Orgel-tongen,

Die door de Pijpen quam gedrongen,
Daer hemelsche Engelen op songen.

Hoe kout en kil zijn dese handen,

Daer Iesses snaer me komt te stranden,⁸
Met sijn Marenssen, en Orlanden!⁹

Hoe juichte 't hart van oude en jongen,

Wanneer sijn vingers ongedwongen
Op Noten en op Stecken sprongen!¹²

Men kon, door Kerckgewelf en Kooren,

Den Vader in den Zone hooren.¹⁴
Nu sal een Zerck die stemmen smooren.

Gestoelten noch gepropte bancken

Niet langer ZWELINGS kunst bedancken,
Voor zijn verquickende avont-klancken.^16-18

Ghy die mijn Ziel hebt opgeheven

Vyt dit moerasch, in 't eeuwigh leven,²⁰
Wat zweep heeft u naer 't graf gedreven?

Is oock uw Geest van 't lijf ontbonden

Door 't bassen van den Hont uyt Londen,²³
Die alle Noten heeft geschonden?²⁴

* Van 1652. Afgedrukt volgens de tekst in Verscheyde Nederduytsche Gedichten II, blz. 171. Het motto, ontleend aan Aeneïs X, 191, betekent: de Muze troost de bedroefde.

vs. 2 reien: koren.

3 verscheien: verscheiden, overleden.

8 Iesses snaer: de harptonen van David, de psalmen op het orgel; te stranden: te niet te gaan.

9 Marenssen: Marenzio (± 1550-1590), beroemd Italiaans komponist van kerkmuziek; Orlanden: Orlando Lassus, eveneens beroemd komponist (vergelijk hiervóór blz. 500); het meervoud betekent: musici als M. en O., d.w.z. hun muziek, door Swelinck vertolkt.

12 Stecken: klavieren van het orgel (?). Kiliaen kent steck in de betekenis: sleutel op de snaren van een muziekinstrument.

14 Den Vader: eveneens beroemd organist.

16-18 Swelinck was gewoon, na de avondgodsdienstoefening zijn stadgenoten te vergasten op zijn orgelmuziek, wat door een groot publiek zeer op prijs gesteld werd.

20 dit moerasch: dit aardse slijk.

23 den Hont uyt Londen: de opstandelingen tegen Karel I.

24 Die alle harmonie heeft verstoord.

[p. 547]

25

En los geborsten van sijn keten,

 

Op 't dor geraemt des Volcks gezeten,

 

Zijn' Heer den strot heeft afgebeten?

 

Ten minste kus, ô Koor der zingeren!

 

Met uwen mond dit ys der vingeren,²⁹

30

Daer ieders ooren op verslingeren.³⁰

 

Ten minste draegh hem, naer sijn waerde,

 

Die sijn vermaeck voor niemant spaerde,

 

Noch met dit Graf-geschrift ter aerde:

 

Hier ruste Grootvaêr, Zoon, en Vader.³⁴

35

Zy volgen Davids Harp te gader

 

Een eeuw van verre, om hoogh noch nader.³⁶

 

1652.

 

 

J.V. VONDEL.

29 dit ys der vingeren: deze ijskoude vingers.

30 verslingeren (zonder ongunstige kleur): verlieven.

34 Swelinck werd in hetzelfde graf begraven als zijn grootvader en vader, beiden beroemde musici en organisten.

36 Samen hebben zij een eeuw lang hier op aarde God met psalmen verheerlikt; nu volgen ze in de hemel de harpspelende David van nabij.