|
| |
| |
| |
Iemant en niemant.
Eerste bedryf.
Eerste Uitkomst.
Iemant, een aensienlick man, al verstoort uit.
WAs'er slimmer gedrocht op aerd' het soume aen boort komen,
Ik zeg, dat'et veel is, mijn dunkt het schijne droomen,
Dat sulken nietwaerdigen mensch, als Niemant is,
Mijn sal komen bestraffen, en uitmaken, 'k gis
Dat hy sat is geweest, door dien hy soo ging tieren:
Doch selden gelukt 't wel, geen dronke luy bestieren,
En zo (vrees ik) sal 't ook gaen met dien lompen bloet,
Maer 'k sal zo op myn gelegentheid loeren; 't moet
Geen regtschapen keerl zijn die so lang niet kan swygen,
Tot dat hy door de tijd eenig voordeel mag verkrygen
Om hem te wreken. 't Is een ongeluckig mensch
Die hem selver niet en kent; schoon of hy al de wensch
Des werelds had, noch sou'et hem niet baten,
Een die zig zelfs niet helpt, sal yder een verlaten:
Het is een treffelijk man, die steeds hoogheid tracht,
Maer wederom een sot, als hy zijn eigen macht
Niet te gebruyken weet, maer 'k hoop die so te bruyken,
Dat ik dien dwasen mensch op't onverwachtst doe duyken,
Dog met behendigheid, wanneer hy 't niet en gist,
Een die zijn slag waer neemt, heel zelden dat hy mist:
Want in dit leven gaen veel zaken dik verloren,
Niet om'er onrecht, maer om datse na behooren
En op bequame tijd, niet zijn in 't werk gestelt,
't Gebreekt mijn niet aen macht, veel minder noch aen gelt.
Wel aen dan Iemant, sacht, beraed' u wel te deege
Eer dat gy wat begint, want als ik 't overwege,
Soo is voorsichtigheid behoedster van verdriet
En alle ongemak, en iuyst de rykdom niet:
Want oer ik tot 't end myns voorneem kan gerake,
| |
| |
Is 't nodig, dat ik eerst met Elk-een kennis make,
'k Weet hy myn helpen sal in alderhande quaet,
Hoewel 'er luyden zijn, die met rypen raed
Het quaet-doen haten, en verbannen 't uit haer oogen,
Maer veel die laten 't (waerom?) om dat sy 't niet vermogen
Te doen: siet daer komt hy vrolyk aen.
Wel Ellik myn waerde vriend, 'k waer stracks naer u gegaen
Indien gy by geval myn niet en waer bejegent,
Ik ben noit so benaut geweest, dat is so waer, als ik leef.
Omdat ik niet wist waer uwer genaden bleef.
Ik liep de hele stad door soecken naer u excelenty,
Maer 'k ben op't hoogst verheugt nu ik myn heers presenti
Ha! myn soo waerde vriend,
'k Heb dese eer aen u, of d'uwen, noit verdiend,
Maer hoop die wederom heel rykelyk te vergelden,
Ik heb wat met u voor, maer wil'et geen mens melden,
Of anders raekten ik in d'allergrootste noot.
Mijn heer, beproeftme vry, en stuurme in de doot.
Gy weet, ô Elk-een, wat smadelyke woorden,
Dat ik, in u byzijn, nu dese morgen hoorden
Van eenen lompen bloet, een loos en lichten quant,
Een armen bedelaer, ik meen dien schelm Niemant,
Die niet een scherf en heeft waer mee hy hem kan klouwen,
Een guit die niet en deugt, als slechts om quaet te brouwen,
Komt in een volle Kerck, alwaer dat laeg en hoog
En al 't gejuffert, my met een minnelyk oog
Belonkte, daer ik sadt met heerlyke stacy
In 't aensien van Elck-een, myn eerlyke reputacy
Verkorten, siet dit lyd' ik nu noch nimmermeer,
Daerom hoort Elck myn vriend.
| |
| |
Men hoort voor alle ding niet minder te versuymen,
Als uit een edel hert met al der naest te ruymen
De droefheid, en voort allerley verdriet.
En nu dan, om de smaet, die Iemant is geschiet,
Met vreugd te werken, sal ik, wanneer de doncker
Het aerdryk overschaduwt, een ysselyk gefloncker,
En overheldre brand, gaen stichten in een schuur:
Niet wyd van dese stad, wanneer men nu het vuur
In sijne volle kracht fiet branden, lichter lagen,
Soo salmen, heel verbaest, voort na den stichter vragen,
Waer op ik datelyk sal seggen, dat dees brand
Door Niemant is gesticht, die met zyn eigen hand
In 't aensien van Elck-een het vyer heeft aengesteken,
Soo sal de Landvoogd daer in aller yl op spreken
En seggen, ja 't is soo, ik hoop dan, dat die fielt
Van 't rasend boere volk sal werden haest ontzielt,
En doen de wereld soo van zulke schelmen ruymen,
En u, ô Elck-een, sal ik voor u versuymen
Begaven met veel goed, en tot een hooge staet
Verheffen, by aldien ik mijn beloft verlaet,
Verlaet my dan vry mee, hoe behaegt u dees condity?
Daer 's Elk wel mee te vreên, 't is beter als een officy
So mackelyk an de kost te raken, en dat met simpel liegen,
Hy mient Niemant, maer Elck mient Iemant te bedriegen,
Hou daer myn waerde vriend, dat schenk ik Elk-een.
En ga om onversiens dien schellem te verrassen,
En ik genadige Heer, sal op myn tijd wel passen.
Dat 's eerst een groote geck, die door een ydele hoop
Niemant beloeren wil; ja lieve Lubbert, loop
Jy vry al jou best, siet of jy 'em kund vinden,
Bewaert'em wel te deeg, want 't is een net vol winden.
Binnen.
| |
| |
| |
Tweede Uitkomst.
Lodewijck al wandelende omtrent het venster van Juffrouw Diewertje.
DE nacht, die 't helder licht met hare wieken blust,
En d'afgesloofde schenkt een aengename rust,
En doetse soetelyk na haren aessem gapen,
Die gunt my, leyder, niet een oogenblik te slapen,
Maer port my stadig aen, en zeid, nu is het tijd
Om naer u lief te gaen, ik maek myn zelf verblijd,
En dat door ydele hoop, ach dat'et myn gelukte,
Dat doch de bleeke dood dien grysert eens weg rukte,
Soo mocht ik met myn lief in vryheid vrolyk zijn,
Als ik voor desen placht: verlichtster van myn pijn,
Myn schiet juist in gedacht, wanneer ik u eens vraegde,
Waer in een minnaer doch zijn liefste meest behaegde
Om haer te winnen, dat gy myn, al doe ter tijd
Dit voor een antwoord gaeft, een die van herten lyd,
En houd gestadig aen, die kan ons licht verwinnen:
Maer soo men met ons gekt, keeren wy onse zinnen
Ook lichtelyk van haer, doch gy, ô Engelin?
Zyt van myn liefd' bewust, hoe vierig ik u min,
Dat tuygt dit lievend' hert; maer wat ist, tusschen beyden:
Een hand vol levens doet ons van malkander scheyden,
En maekt dat onse liefd' niet word gebruykt na wens,
'k Beklaeg u, schoone vrouw, wat mocht gy, jonge mens
Aen zulk een afgeleefd' besteden u we jaren,
Een die in minne-kunst in 't minst niet is ervaren?
Een, die by 't jeugdig volk doch niet en word geacht,
Wiens leven wort beschreid, wiens werk wort uitgelagt.
Een zulken kouden bloet en kan u niet verwarmen,
Wat weet een levend lyk van 't vriendelyk om-armen,
Wat kan een ouden: sacht, hoor ik de klok daer niet?
Och ja, het slaet daer een, wel op dan Lood'wyk, siet,
Of het niet moog'lyk is om by u lief te komen.
Is zy 't? och ja zy is 't, nu swem ik in de stroomen
| |
| |
Van d'alvermaekb're lust, hoe is 't myn eigen ziel?
Hy gaet daer eerst te bed, soo lang heeft by gelesen?
Myn lieve Lodewyk, voor ditmael kan niet wesen.
Daerom, myn lief vertrekt, ik vrees dat hy ons hoort,
Helaes z'en durreft niet, ach! moet ik dan zo scheyden,
En zonder dat een kus myn liefje mag geleyden
Na haer gewoone rust. Vaert wel dan, waerde vrou,
Dewyl ik niet en kan, als ik wel garen sou.
Binnen.
| |
Derde Uitkomst.
Een party Boeren, met Brand-emmers, en Leeren uyt.
BRant, brant, brant, brant, cy buuren hellept blussen.
Wel hey, waer is de brant?
Kees Kollen huis, in Floris Fransen schuur.
Lieven eer kyk een reys, Lobbetje, sie hoe dat de vonken vliegen.
Wat Heer bewaer ons, 'k was even wacker eworden, en ik sou ons kind wiegen.
Dat in sen slaep verschrickt was, en 'k had noch nau 't wiegtou in de hand,
Ofse beginnen daer soo naer en eysselyck te roepen, brant, brant,
Heer, ik ontsteldeme zo, en zag'er uit of ik doot was:
Maer onse Goris keek een reis uit, en zeid'me dat 't geen noot was,
En dat de brant, na gifsing, an de aere zy van 't dorp waer.
Moêr (zeid' hy) ik moet'er eens na toe loopen; myn lieve Vaêr
| |
| |
Siet wel voorje, sey ik; want daer schien huyendaegs soo veel ongelocken.
De Boeren met de emmers en leeren weer na huys toe.
We hebben 't hiele bruytje onder de voet etrocken.
Dat hebbense al dra eklaert.
Weerje daer wat! hou, dit verbruide vrouwvolk staet een mensch altijd in de weeg.
Wat raecktet jou, wel hey, wat brabbelt me deuse vent?
Floris Fransen met Iemant en Elck een uyt.
Och! wat komt men over, wat komt men over, is'er Iemant die de schellem kent
Die men dat edaen heeft, die seg'et me, ik sal 't em rykelyk vergelden
Myn vriend, ik sal 't u melden,
Dat 's Niemants schult, die heeft dees ysselyke brant
In uwe schuur gesticht, ja 'k seg dien schelm Niemant,
Die heeft in myn byzijn, het vyer daer in gedragen,
En soo gy my niet looft, gy moogt'et Elck-een vragen.
Och ja, 't is soo geschiet, ik heb'et selfs gesien.
Twee Boeren uit, die een gequest man op een burry dragen.
Och Heer, wat schort die man?
Wat sou'em schorten, hy het sen bien
Gebroken, en is van een brand leer of evallen.
Och 't is een aarem man met een huys vol kindere, die Niemendalle te verteeren het.
Maer seg me een reys; Neeltje buur, wie sel dan 't miesterloon betalen?
Vraegje dat? dat moet me op dien schelmse brandstichter Niemant verhalen.
'k Wod ik 'em beget hier had, ik sne êm byloo an riemen, soo dun als een ael.
| |
| |
Ja dat hy hier waer, we souwen'em met sen gat in een pael
Setten: maer hoor hier, wil ickje wat seggen Floris Fransen.
Sou 't niet raedsaem wesen, datewe met alle man na men Heer de Baljou dansen,
Die mach ons een party diefleyders bysetten, want die schelms weten alle katte quaet.
Ja kom buerman alsje wilt, ke daer, ik volgje raet.
Sie so dat gaet al wel, is by in 't Dorp gebleven,
So wil ik niemandal voor Niemants leve geven.
|
|
Auteursrechtvrij