Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Alle de gedichten. Deel 2 (1671)

Informatie terzijde

Titelpagina van Alle de gedichten. Deel 2
Afbeelding van Alle de gedichten. Deel 2Toon afbeelding van titelpagina van Alle de gedichten. Deel 2

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.12 MB)

Scans (31.09 MB)

Scans (12.51 MB)

XML (0.49 MB)

tekstbestand






Editeur

Jacob Lescaille



Genre

poëzie

Subgenre

verzameld werk


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Alle de gedichten. Deel 2

(1671)–Jan Vos–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 186]
[p. 186]

Vertooningen of Schilderyen voor de Koningin Kristina van Zweeden.

D'eerste Schildery

Is op de berg van Parnas. hier ziet men Apollo by de Neegen Muzen; daar wordt Pallas van Voorzichtigheidt, Schranderheidt, Strijdtbaarheidt en Weetenschap omringt: gins vertoont zich Merkurius by Wakkerheidt, Welspreekenheidt, Beleeftheidt, en Letterkunst. Hier ziet men Homerus, Teokritus, Pindarus, Anakreon, Orfeus, Euripides, Sofokles, Virgilius, Horatius, Ovidius, en andere doorluchtige verstanden. Op deeze berg komt zich Zweeden vertoonen, zy heeft Mars aan haar rechte, en Herkules aan de slinke zy; Juno, Venus, Diana, Ceres en Bacchus volgen: zy, door zulk een schaar van gooden en godinnen omheint, draagt Christina, het kindt van de Koning, in een zilverschildt, om op Parnas, by Pallas, in 't school der wijsheidt ter min te besteeden. Gotlandt, Finlandt, Laplandt en de Rijxraaden volgen.

 
Hier ziet men Zweeden op Parnassus schrandre spooren;
 
Zy draagt Christin, het kindt daar Duitslandt heil van hoopt.
 
Dit kindt is als Minerf uit 's Vaaders brein gebooren.
 
Vrouw Pallas, die haar kunst voor wakkerheidt verkoopt,
 
Ontfangt Gustavus zaadt, tot hulp der Zweedtsche Staaten.
 
't Vernuft der Grooten is de zuil der onderzaaten.
[pagina 187]
[p. 187]

De tweede Schildery

Is het krijgsverbondt. Gustavus wordt van de soldaaten op een schildt door het leeger gedraagen. Jupiter, Mars en Herkules voegen zich by de Kooning: de Vryheidt zit op zijn leegerkoets; die van Dapperheidt, Onversaagtheidt, Wakkerheidt en Krijgstucht voortgetrokken wordt; Voorzichtigheidt heeft de toom in de handt. Vrankrijk, Engelandt, Hessen en andere Duitsche Landtschappen worden van Eendracht aan elkanderen gebonden. Het Krijgsvolk doet den eedt van getrouwigheidt.

 
Gustaaf wordt op zijn schildt van 't krijgsvolk omgedraagen:
 
Men roept hem uit voor hooft van 't wettig krijgsverbondt.
 
De Vryheidt, die hem volgt, beklimt zijn oorlogswaagen.
 
Men zweert elkander trou. Germanje, dat haar grondt
 
Wil redden, zoekt geweer, en helpt Vulkaan aan 't smeeden.
 
De wapens zijn voor 't heir, en 't heir tot heil der steeden.

De derde Schildery

Is de veldtslag by Lutsen. De Koning zit op zijn leegerwaagen: Dapperheidt, Onversaagtheidt, Wakkerheidt, en Krijgstucht verstrekken hem voor paarden, Voorzichtigheidt voor voerman. De Vryheidt staat achter hem, en zwaait een vaandel daar het wapen van Zweeden in geschildert is. De Schikgodinnen staan by de waagen: Atropos zet haar schaar aan de draadt van 's Konings leeven: maar Kloto, dieze gesponnen, en Lachesis, dieze de maat gegeeven heeft, poogen haar zusters arm te rug te trekken. Aan d'andere zy ziet men Papenheim op zijn krijgskoets; de Doodt staat achter op, en dreigt hem met haar pijl. hy wordt van Strijdtbaarheidt, Stoutheidt, Gramschap en Wraak voortgetrokken. Vermeetelheidt ment hem naar de Koning. Het woeden en sneuvelen der opperhoofden en soldaaten is afgrijselijk. De Zeege vliegt boven bey de leegers met een lauwerierkrans in haar handt.

[pagina 188]
[p. 188]
 
Het heir van Oostenrijk en Zweeden zijn aan 't woeden.
 
Gustaaf en Papenheim betoonen zich vol vier.
 
De Doodt en Schikgodin doen d'opperhoofden bloeden.
 
De Zeege vliegt omhoog en biedt de krijgslauwrier
 
Aan 't Krijgsvolk, dat in 't woên, het vinnigst aan durft loopen.
 
De lauwerkransen zijn, in 't heir, voor bloedt te koopen.

In de vierde Schildery

Ziet men de Koningin op Parnassus; zy is van de Negen Muzen en andere Eedele vernuften verzelt. Hier wordt zy van Apollo, Pallas en Merkurius in alle Staatnoodige en doorluchtige weetenschappen onderweezen. Zweede, Gotlandt, Finlandt en Laplandt, die haar op deeze plaats ter school brochten, koomen hier, van Mars en Herkules geleit, met alle de Rijxraaden, deeze brengen haar de kroon, schepter, Rijxappel, zwaardt, mantel en sleutel. Op de voorgrondt staat een heerout en leest haar, uit een oude brief, het erfrecht voor, dat zy tot de kroon heeft. In 't verschiet ziet men een heldere wolk daalen, daar zich d'oude Koningen van Zweeden in vertoonen, om Gustavus in den heldenhemel op te trekken.

 
Kristina toont zich hier in 't school der schranderheeden.
 
Zy is by Pallas en Apollo uitgeleert.
 
De Rijxraân brengen haar de kroon en staf van Zweeden.
 
Gustavus, die zijn landt met zeege heeft vereert,
 
Begeeft zich in een wolk by zijn vergoode maagen.
 
Zoo rijt men naar 't gestarnt op Gotlandts heldenwaagen.

In de vijfde Schildery

Zit de Koningin op een waagen die met wapens van verwonnesteeden versiert is; zy wordt van de Zeege, die achter haar staat, met lauwerieren gekroont: de Vryheidt zit voor. Gerechtigheidt, Voorzichtigheidt, Maatigheidt en Starkheidt trekken de waagen: de Tijdt heeft de toomen in de handt. De

[pagina 189]
[p. 189]

Faam vliegt voor uit, en blaast de Zweedtsche overwinning. De Wijsel, Weezer, Nekker, Donau, Oder, Rijn en Elbe zijn met keetens achter aan de waagen geslooten. Bedrogh, Geweldt, Moordt, Brandt en Schennis leggen onder de raaden. De Overwonne steeden knielen. De Krijgshoofden en Soldaaten betoonen zich vol vreugde.

 
Kristina toont zich op haar Vaaders zeegewaagen.
 
Zy sleept de Donau en de Rijn gekeetent meê.
 
Hier leit Bedrog, Geweldt en Moordery verslaagen.
 
De Faam verbreit haar lof. De Steeden die de sneê
 
Van 't slaghzwaardt voelden, zijn voor haar ter aardt geboogen.
 
Zoo toont een vrouwehandt een mannelijk vermoogen.

De zeste Schildery

Is het vreedeverbondt tusschen kaizer Fardenandt en koningin Kristina. Hier staat een brandent outaar, dat door Neering, Rijkdom en Overvloedt bewaart wordt. Aan de rechte zy, komt een waagen, daar zich Oostenrijk op vertoont; zy wordt van Bestandt voortgetrokken: voor haar zit een gevleugelt kindt, dat het wapen van de Kaizer in de handen heeft: de Vreede staat achter op. De zeven Keurvorsten helpen de raaden aan 't rollen. Hier op volgt Duitslandt met haar Bosch- Berg- en Akkergooden en godinnen. Aan de slinke zy komt Zweeden op een waagen, die van d'Eendracht voortgetrokken wordt: zy heeft de Vryheidt aan haar zy. Pomeren, Hessen en de Pals geleiden haar. Hier achter ziet men de Wijsel, Weezer, Nekker, Oder, Donau, Rijn en Elbe: deez' zijn bezig om Tweedracht, Bedrog, Geweldt, Moordt, Brandt en Schennis met keetens aan elkander te sluiten. Het leeger leit de wapens needer.

 
Hier ziet men Oostenrijk en 't overstrijdtbaar Zweede:
 
De Liefde daalt omlaag en bindt hen, voor 't outaar
 
Der heilig' Eendracht, met de sterkebandt der vreede.
 
Men boeit de gruwelen des Oorlogs aan elkaâr.
[pagina 190]
[p. 190]
 
Germanje dankt Kristin, die schut, noch trom wil hooren.
 
De Duitsche vreê is uit de Zweedtsche krijg gebooren.

In de zeevende Schildery

Ziet men Karel Gustaaf; hy heeft Jupiter, Mars, Merkurius en Herkules aan zijn rechte zy; aan de slinke Gerechtigheidt, Voorzichtigheidt, Maatigheidt en Starkheidt. De Koningin komt hem te moet met Juno, Apollo, Venus, Pallas en Diana: in d'eene handt heeft zy een brief, die gescheurt is, om hem haar erfrecht tot de kroon, datze hier door afstaat, op te draagen; met d'ander houdtze een sluier, daarze zes gevleugelde kinderen meê aan elkander gestrikt heeft: deeze reiken, op haar bevel, aan de Koning de kroon, schepter, Rijxappel, zwaardt, mantel en sleutel. Zweeden, Gotlandt, Finlandt, Laplandt, voegen zich aan d'eene zy by de Rijxraaden: aan d'ander ziet men de Bosch- en Berg- en Akkergooden en godinnen, die hier verschijnen, om die willige overdragt van 't Rijk te zien. het grimmelt overal van Burgers en Soldaaten.

 
Gustaaf ontfangt de kroon van d'eelst' der Koninginnen.
 
Wie vyanden verwint betoont wat hy vermagh:
 
Deez' kan haar vyanden en ook zich zelf verwinnen.
 
Zoo ziet men dat de zon, die 't albeziet, nooit zagh.
 
Wegh Staatzucht, die uw bloedt om kroon en staf durft waagen.
 
De Wijsheidt wil geen goudt, maar lauwerieren draagen.

De achtste Schildery

Is op 't strandt. De Koningin gaat met Apollo, Pallas, en Merkurius scheep: zy wordt van de Koning en alle de Rijxraaden geleit. Zweeden, Gotlandt, Finlandt, en Laplandt ziet men, om haar vertrek, treuren. De Bosch- en Berg- en Akkergooden en godinnen volgen haar tot aan de zee. De Wijsel, Weezer, Oder, Beldt en al de stroomgooden en godinnen, borlen van de grondt op, om het schip, daar Kristina in is, veiligh door de baaren te

[pagina 191]
[p. 191]

stieren. Eoolus drijft zijn stormwinden en buien, met keetens geboeit, in zijn yzere rots. De Gemeente en Soldaaten wenschen haar behoude reis.

 
Kristina gaat naar 't strandt om overzee te vaaren.
 
De Koning, 't heir en 't volk geleiden haar aan boordt.
 
De Stroomgoôn borlen op en dobbren op de baaren.
 
Elk wenst dit groot vernuft t'ontfangen in zijn oordt.
 
Zoo zoekt de goude klaauw de diamant t'omvatten.
 
De schat der Wijsheidt schat men meer dan alle schatten.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken