Ernst en humor in het Limburgse boerenleven

(1976)–W.J. Vromen– rechtenstatus

over de gebruikte spelling

Over de gebruikte spelling is 't noodzakelijk, iets in 't midden te brengen. Men zou misschien voor een bepaald dialect van de Limburgse volkstaal tenslotte tot een overeenstemming kunnen komen, omtrent de schrijfwijze der gehoorde klanken in de woorden. Intussen hebben we ons hier in deze alle vrijheid voorbehouden. We hebben getracht het klankbeeld zo getrouw mogelijk te benaderen, alleen de spreekwoorden uit het Noorden onzer provincie, gaven we letterlijk weer, zoals we ze elders opgetekend vonden.

We vestigen de aandacht van de lezer op de hier volgende punten:

1.	De in ons dialect zoveel voorkomende sj-klank zoals we die horen achteraan in 't Franse woordje ‘vache’, is eigenlijk het best weer te geven door sj en daarom kozen we deze voorstelling.
2.	De è-klank uit 't Franse woordje ‘père’ stelden we voor als aè, als die klank naast de Nederlandse aa staat: paèrd-paard, sjpaèrder-spaarder. We schreven diezelfde klank als è, als hij naast de Nederlandse ee staat kère-keren, vertèren-verteren.

Voor de korte e, die in ons dialect niet altijd klinkt als de korte e in 't Nederlandse woordje ‘net’, maar soms ook als in 't Franse ‘bref’ kozen we in dit laatste geval de voorstelling ê.

Er doet zich in 't dialect, dat wij gebruiken, een eigenaardigheid voor met het werkwoord, die moeilijkheid kan geven met de schrijfwijze. In de tweede persoon enkelvoud hebben we 't zeer bekende en vertrouwelijk klinkende ‘doe’ als persoonlijk voornaamwoord: ‘doe kums, doe leips, doe zags’, enz. Gebruiken we nu in deze gevallen de vragende vorm, dan zal in de regel het woordje ‘Doe’ vervlakken tot het toonloze ‘te’ (de oe is weg en de d is verscherpt tot t). Om nu verwarring te voorkomen en aan te tonen, dat 't woordje ‘te’ hier werkelijk het persoonlijk voornaamwoord is, schreven we: hubs-te, kums-te, leips-te enz. Diezelfde vervlakking komt ook voor bij ‘hae’: hae lupt, lupt-e.

Alleen wanneer het persoonlijk voornaamwoord beklemtoond dient te worden, blijft het als zodanig bewaard in de vragende vorm: ‘Hubs-doe dat gedaon, of diene vrundj?’

De lezers, die het Limburgs dialect nog spreken, zullen overigens gauw met de gebruikte klankbeelden vertrouwd zijn.