Anatomia. Dat is ontledinghe van den geestelycken mensch
(1622)–Frederik de Vry–
Auteursrechtvrij
[pagina 188]
| |
De Mensche die bestaet uyt ziele niet alleen,
Maer uyt Lichaem end' ziel: So bestaet oock in tween
De geestelijcke Mensch; inwendigh uyt de krachten
Van de herboor'ne ziel, daer op men wel moet achten,
Dat die, als is geseydt, haer krachten tot Gods eer
Heylighlijck t'aller tijdt gebruycke meer en meer.
Wtwendigh hy bestaet uyt 't Lichaem met sijn leden,
Die de Geest'lijcke mensch heylighlijck doet de steden.
De ziel in't Lichaem woont, 't Lichaem is't instrument,
Waer door te wercken wel de ziele is gewent.
Des Lichaems heyligheydt daer inne is gelegen,
Dat die een wooningh sy, geheylicht wel te degen,
Van de herboor'ne ziel; waer in de ziele leeft,
Haer 't Lichaem met de ziel tot heylicheydt begeeft.
Het Lichaem van den mensch is geestelijck (wilt mercken)
Daeromme niet alleen dat de ziele wil wercken
Na den loop der Natuur in't Lichaem: Maer daer-om
Ga naar margenoot+Dat de Heylige Geest noch ledigh is, noch stom
In Lichaem ende ziel: dat is, dat in't Lichame
Godes Geest door de ziel werckt heylich werck bequame.
So dat den heelen mensch door't geloof heyligh leeft.
Ga naar margenoot+De geestelijcke mensch sijn Lichaem so begeeft,
Tot een levendige, heylige offerhande,
Die Gode, tot Gods eer, met yver vierigh brande,
In liefde, hoop, geloof, en met 't gebedt danckbaer
Geoffert, na Gods wil, op Christum den Ga naar margenoota Altaer.
En so behagen God des Lichaems teere leden,
Die haer in Christi naem tot heylicheydt besteden.
Laet ons nu in't gemeen het Lichaem eerst besien,
End' dan perticulier de deelen oock van dien.
God en heeft niet uyt niet, maer uyt een klomp der aerden,
Wt assche, slijck of stof, het welck schijnt kleyn van waerden,
| |
[pagina 189]
| |
Geschapen konstich seer het menschelycke beelt:
Het lichaem geformeert en bequaem af gedeelt
In leden nutbaer seer; dat haer daer in onthiele,
En daer door wercken mocht de redelijcke ziele.
Een Lichaem 't welcke is so meesterlijck gemaeckt,
So konsten-rijck in all's volkomelijck geraeckt
Tot een werck heel volmaeckt: Dat al des Lichaems leden
Elck doen haer eygen werck, en nochtans al toe-treden
Met wonderlijck accoort, om elck in't sijn te doen
Het gene dat daer streckt om 't Lichaem te beho'en.
Daer is een-dracht so groot onder die deelen alle,
Dat onder die niet kan eenige twee-spalt valle.
Aen 't Lichaem niet ont-breeckt, daer is oock niets te veel.
't Is een mirakel groot, hoe konstigh yder deel
Te samen sy gevoeght tot een gemeen lichame,
So dat het Lichaem heeft al 't geen daer is bequame
En noodigh tot zijn dienst, goet behulp en gerijf.
Tot hulp, dienst en gerijf streckt alle het bedrijf.
Van yder lidt: ia elck is vaerdigh om 't welvaren
Des Lichaems in't gemeen door haer dienst te bewaren.
Hier door wort dan een mensch op geweckt om de kracht,
End wijsheyd over-groot, des Heeren, met aen-dacht,
In 't wonderlijcke werck sijns Lichaems te aen-schouwen,
Tot Godes lof en eer; om leeren te vertrouwen
Op Godes goetheydt groot, die also heeft bereydt
Het Lichaem voor de ziel; en door seer wijs beleyt
Het Lichaem met de Ziel vereenight, om te wesen
Een Mensch die God den Heer moet eeren, dienen, vresen.
Want is't dat God de Hee so heerlijck heeft verciert
Het Lichaem; so dat oock ter wereld geen gediert
So heerlijck is begaeft, end' nochtans uyt den slijcke
Geschapen is also, dat het is sterffelijcke?
| |
[pagina 190]
| |
Hoe veel meer sal de Heer de ziel besorgen dan
Dewelcke is een geest die niet weer sterven kan:
En van God is begaeft met wonderlijcke krachten,
Als wille, en verstant, memorije, gedachten?
Maer noch hoe veel te meer sal God den mensch die daer
Wt lichaem ende ziel bestaet seer wonderbaer
Besorgen: want hem Godt tot lof van zynen name
Geschapen heeft, dat hy met zyn siel en lichame
God soude dienen recht, na Gods wil, so 't behoort,
Die God hem openbaerdt in sijn Godlijcke woordt?
Leert hier dan uyt o mensch! alleen op God betrouwen,
Eert, dient hem na sijn woordt, wilt op zyn goetheyd bouwen.
Voorts als de mensch hier hoort, dat uyt een aerden klomp
Sijn lichaem is gemaeckt: moet hy niet sijn so plomp,
Dat hy daer uyt niet yet tot onderwijs souw' leeren:
Maer met op-merckingh goet tot zyn oorsprongh hem keeren,
Sien hoe zijn lichaem sy uyt assche, aerde, slijck
Geschapen en gemaeckt; dat hy daer-om gelijck
Sijn Lichaem is gemaeckt van stoffe kleyn van waerden,
Hem heel verkleenen moet tot in het stof der aerden,
End' alle hoogh-moet stout, verlaten, en voort aen
De hoverdije quaet uyt sijn hert wegh doen gaen.
Wt laet-dunckentheyd quaet sijn herte niet verheffen,
Maer hebben van hem self altijt een kleen beseffen:
En syn voor Godt den Heer verslagen van gemoet,
Ootmoedigh, ende God zijn eere geven vroet:
Want als een aerden vat sijn herte seer hoogh-moedigh
Verheffet teghen Godt, so naeckt zyn val seer spoedigh.
Ga naar margenoot+Want waerlijck God de Heer de hovaerdije haet,
Den mensch hovaerdigh stout God altijdt weder-staet,
Maer die ootmoedigh, vroet, van herten nedrigh leven,
Die sullen sijn by God gesegent en verheven.
| |
[pagina 191]
| |
Daer-om en moet den mensch sijn herte nimmermeer
Verheffen, want hy is een aerden vat, bros, teer.
Niemant vertrouwen mach op menschen Ga naar margenoota die groot schynen,
Ga naar margenootbDe menschen als het gras op't velt seer haest verdwynen.
De Ga naar margenootc wyse mach hem niet beroemen sijn verstant,
De stercke oock geensins op sijn seer stercke handt.
De rijcke mach hem niet op sijn rijckdom verlaten,
Het is al ydelheydt, 't sal schaden en niet baten.
Maer die hem roemen wil, hem roeme in den Heer,
Dat hy sijn Heylandt kent, almachtigh, goedigh seer.
Het is dan dwaesheydt groot dat menigh op geblasen
Hem self veel duncken laet, of vertrout als op dwasen.
Hy doet geen sonde kleen die hovaerdije pleeght,
Sijn wijsheydt, of sijn kracht, rijckdom te hooge weeght.
Die sijn Lichaem bekleet met seer prachtige kleeren,
Dat hy hovaerdigh is sijn klederen ons leeren.
Het gene is in't hert, het herte blycken laet,
Door woort, werck, of gebaer: als het kleet of gewaet
Dan prachtigh is, hoe kan het herte nedrigh wesen?
Daer-om o Christen Mensch! wilt Godt ootmoedigh vresen,
En u ootmoedigh hert verthoont door u habijt,
Bewyset door u kleet dat ghy ootmoedigh zijt.
Gedenckt dat God de Heer geen hoogh-moet kan verdragen; Ga naar margenoot+
Dat God de hoogh-moet stout wil straffen ende plagen:
Dat een ootmoedigh hert daer nedrigheyd uyt rijst, Ga naar margenoot+
Dat met woort, werck, gebaer sijn nedrigheydt bewijst,
Godt den Heer seer behaeght: en dat oock Christus goedigh
Daer-om seydt, leert van my, hoe dat ick ben sachtmoedigh; Ga naar margenoot+
Ootmoedigheydt dan leert van Christo; ende weet
Dat om der sonden wil u Lichaem wort bekleet,
Dat uwe kleed'ren u aenwysen uwe sonden,
Dat om der sonden wil de kleeren sijn gevonden.
| |
[pagina 192]
| |
Indien den eersten mensch geen sonde had begaen,
Hy hadde hem geensins bedeckt met vyge-blaen.
Sult ghy dan hoovaerdy met uwe kleeding plegen,
Die u met schaemte root behoorden te bewegen
Om alle hoovaerdy van u te dryven vert,
En u te kleeden soo, dat u ootmoedig hert
Gesien werd in u kleed? Een Christen moet zijn kleeren
So maken, dat daer door zijn sonden niet vermeeren:
Niet als de wereld doet, hoovaerdigh, prachtigh, stout,
Licht-veerdigh van fatsoen; met cieraed menighfout
Van perlen, silver, goud, en ander kostelheden,
Waer door word de manier, de dertel geyle zeden
Van uyt-heems volck gevolght in haer habyten licht,
En Christi leden vroom ge-ergert en ontsticht.
Maer de herboren mensch sich nedrigh moet bekleden,
Eenvoudigh, eerbaer, slecht, met manierlijcke zeden,
Om zijn eenvoudigh hert, ootmoedigh vroom gemoet
Doen blijcken in zijn kleet; dat werde wel verhoet
Pracht, prael en over-daed, hoovaerdige manieren;
En sich in nedrigheyd, tot stichtinge vercieren,
Met een eerbaer gewaed van zedigh, goed fatsoen,
Waer door men nimmermeer ontstichtinge kan doen,
Om met der deughden kleed altijd verciert te wesen,
En met een nedrigh hert ootmoedigh God te vresen.
Daerom, o Christen Mensch! let wel op u habijt,
Ga naar margenoot+De wereld nimmermeer daer in gelijck en zijt:
Maer met een eerbaer kleed onstraff'lijck u wilt dragen,
Niemand met u habijt onsticht in uwe dagen.
Verciert wel u beroep met stichtelijck gewaed,
Hoogh-moet, pracht ende prael, onmaet en over-daed
Toont niet in u habijt. Den wereld wilt niet volgen,
Dat werde over u Gods toorne niet verbolgen,
| |
[pagina 193]
| |
Want hovaerdije stout God altijd weder-staet, Ga naar margenoot+
Hoogh-moet en hovaerdy Godt op het hooghste haet.
Ootmoedigh nedrigh zyt, op dat ghy in de dagen Ga naar margenoot+
Des toorens mooght ontgaen des Heeren sware plagen.
Want waer-om heeft de Heer, Sodom, Gomorra met Ga naar margenoot+
Zeboim, Adama, als men daer wel op let,
Door solpher ende vier verbrandt? hoort het verklaren
Van den Propheet, die seydt, dat sy hovaerdigh waren.
Om dat, daer wel op let, sy met haer Dochters daer
De rijcke gaven Gods niet danckbaer namen waer,
Maer hebbende van God in Landen ende Stede
De volheydt aller dingh, voor-spoet en goeden vrede;
Wel waren dertel, geyl, hoogh-moedigh, trots en stout,
En daer en tegen oock het klagen menigh-fout,
Der armen achten niet, so heeft haer God rechtvaerdigh
So schricklijck straf gestraft, na dat sy waren waerdigh.
Hoort wat de Heere seydt, sijn lesse wel onthout, Ga naar margenoot+
Om dat de Dochters sijn, in Syon, dertel, stout,
Om datse gaen daer heen met op-geblase zeden,
Met halsen, die sy trots op-rechten en bekleden;
Met aen-ghesichten stout, op-gesmuckt met cieraet,
En trippelen daer heen, met dertel, geyl gelaet,
En aen haer voeten doen seer kostelijcke schoenen;
So wil ick my met haer niet laten nu versoenen,
Maer haer gesmuckte hooft, den schedel maken kael,
En nemen van haer wegh dat cieraet al te mael,
De schoenen geborduert, de hechtselen en spangen,
De ketens daer sy zijn hovaerdigh mee behangen,
d'Arm-spangen, ringen veel, het veelderley cieraet,
De sluijers, huyven schoon, knoppen van muscheljaet,
Vier-kleden, huycken wijt, voor-spansels en hayr-banden,
De schortel-doecken, oock de boorden veeler-handen,
| |
[pagina 194]
| |
Somma al haer cieraed ick haer benemen sal,
En geven eenen sack die nauw is, eng en smal
Voor eenen wyden huyck: een vuylen stanck onreyne
Voor eenen goeden reuck: een lossen band wel kleyne
Voor eenen schoonen riem: een kalen kop veracht
Voor het gekrulde hayr: mismaecktheyd onverwacht
Voor schoonheyd en cieraed: ja senden sal mijn plagen,
Waer door ick uyt het lant d'inwoonders sal verjagen,
En hare mannen oock doen vallen door het swaert,
So dat dan treuren sal seer jammerlijck de aert,
Dat is, het gantsche land om u hoogh-moed en sonden
Verwoest en desolaet sal werden dan gevonden.
Dit is een dreygement, dat God, door zijn Propheet,
Israël heeft gedaen, als 't prachtigh was bekleet.
En dat heeft God de Heer oock laten so beschryven
Tot onser onderwijs, om van ons te verdryven
Oock alle hoovaerdy. Daer-om wilt nemen aen
Dit dreygement, want dit tot u nu word gedaen.
En denckt, o Christen mensch! so ghy niet laet te dragen
Het hoovaerdige kleed, dat diergelijcke plagen
Ghy geensins sult ontgaen: want God oock nu noch haet
Dat hoovaerdige kleed: daerom wilt het gewaet
Van hoogh-moet niet doen aen: maer wilt u wel bekleden
Met liefde, hoop, geloof: wilt u beroep betreden
Met een ootmoedigh kleed: u Lichaem niet bekleet
Met hooghmoet, pracht en prael: en niet alleen vergeet,
Maer haet, mijd, en verlaet de wereld met haer zeden.
Wilt met der deughden kleed ootmoedigh u bekleden.
't Is u geseyd, o Mensch! wat goed is, wat het zy
Ga naar margenoot+Dat de Heer van u eyscht, te weten dit, dat ghy
Sult houden Godes woord; de liefde sult betrachten,
Ootmoedigh zijn voor God; en u voor hoogh-moed wachten.
| |
[pagina 195]
| |
Hier oock veroordeelt word die stoute hoogh-moed quaed,
Waer door een, neffens hem, zijn even-mensch versmaed.
Voor al men hebben moet, met yver, een af-grysen
Van die God-loosheyd stout, die soo hoogh gaet op-rysen,
Dat een Mensch tegen God zijn hert verheffen derf,
Gelijck de gene doen God-looslijck menigh-werf,
Die, 't gene God toe-komt, haer eygen kracht toe-schryven,
In't stuck der saligheyd haer vrije wille dryven.
Oock die in haer beroep, daer in zy zijn gestelt,
Te vreden niet en zijn: maer trachten met gewelt
Na't geen verboden is; en soecken te genieten
Wat God, en de Natuur haer niet en doen toe-schieten.
En boven al die geen, die Gods eeuwigen raed
Berispen, dat die zy een oorsaeck van het quaed:
Om dat de Schriftuur leert, dat alles haer toe-dragen,
Inder tijd, na dat God na zijn goed wel-behagen
In zijn eeuwigen Raed, voor aller eeuwigheyd
Wijslijck besloten heeft; dat alles God beleyd
Om zijn besluyten vast inder tijd te volbrengen:
Dat God het goede werckt, het quade wil gehengen,
Van't goede oorsaeck is: het quade oock toe-laet:
Alles stiert en regeert, bepaelt en stelt een maet
Na zijn heyligen raed, tot lof van zynen name.
Soo dat oock self het geen dat schijnt te zijn seltsame,
God heylighlijck regeert; al is't dat oock daer van
De redenen een mensch Ga naar margenoota geensins begrypen kan.
Rechtveerdigh, heyligh, goed is God in al zijn wercken.
Oock als geen creatuur dat kan verstaen of mercken:
Ga naar margenootbWant Godes wegen zijn ons wegen niet gelijck,
De Mensch geschapen is uyt aerde, stof en slijck:
Eeuwigh is God de Heer, al-wijs, al-goed, al-machtigh,
Heyligh in alle ding, rechtvaerdigh en waerachtigh.
| |
[pagina 196]
| |
So dat de mensch zijn mondt met ootmoed altijdt moet
Toe doen, als hy aen-schout 't geen dat de Heere doet;
En leeren God den Heer daer door ootmoedigh vresen.
Die dan Gods raet berispt moet wel heel god-loos wesen.
't Is hoogh-moet, boos, verwaent, dat yemand Godes raet
Af-meet na zijn verstant, van't geen hy niet verstaet
De reden weten wil: ia het sijn Duyvels treken
Wanneer de Ketters stout den raet Gods tegen spreken,
Waer-om dat God de Heer van aller eeuwigheyd
Onder den menschen heeft gestellet onder-scheydt,
Dat God van eeuwigheydt den zynen heeft verkoren,
End d'ander menschen niet, so dat die gaen verloren.
Godt verkiest en verwerpt alleen na zynen wil,
Waer op de mensche moet ootmoedigh swygen stil.
Elck een moet zyn beroep God-salighlijck betrachten,
En buygen onder God sijn krachten en gedachten.
Want de Heer in der tijd sijn woordt verkonden laet,
En roept so inder tijdt dien hy in zynen raet
Voor aller eeuwicheydt na zyn wil heeft verkoren,
Geeft haer het waer geloof, en maeckt dat sy herboren
Werden door zynen geest, door Christum haer geleyt
Tot Godes lof en eer ter warer salicheydt.
Men moet dan Godes raet door-gronden noch Gods werken,
Maer elck in zijn beroep op Godes woort moet mercken,
Besien of hy in hem oock het geloove vindt,
Of hy God vreest op-recht, eert dient en oock bemint.
Die hem so vindt gestelt die mach gewis besluyten
Dat hy verkoren is: Maer hy sal blyven buyten
Als een verworpen vat, die met moet-wil Gods raet
Tegen-spreeckt, ende blijft verstockt en obstinaet,
Sonder geloof, en leeft sonder hem te bekeeren,
En onboetvaerdigh sterft. Daer-om moet elck een leeren
| |
[pagina 197]
| |
Hem voegen na Gods wil, Gods openbaerde woordt
Hy die verkoren is, gelooft, leeft heyligh voort,
En oordeelt nimmermeer, maer hoopt altijdt ten besten
Dat God sijn even mensch noch roepen sal ten lesten.
Daer-om o aerden vat! o mensche bros en teer!
Vernedert u voor Godt; siet doch ter aerden neer,
Daer van ghy zijt gemaeckt! en leert ootmoedigh leven,
Wilt uwen schepper doch danckbaer zijn eere geven.
Sijn vryheydt ende macht berispet nimmermeer,
En murmureert geensins tegen u God en Heer.
Godes oordeelen diep tracht doch niet te door-gronden,
Maer bidt die liever aen, maeckt dat ghy wort gevonden
Gelovigh, ende leeft op-recht voor Gods aen-schijn,
Want Christi schapen goet daer toe verkoren zijn.
Hem die gevonden wert te leven en te sterven,
Sonder vruchtbaer geloof sal 't helsche vier verderven.
Want al is't dat het al wat in der tijdt geschiet,
De Heer van eeuwicheydt, van stuck tot stuck voor-siet:
Ja oock in zynen raet so heeft verordineret,
Nochtans so wercket Godt so de Schriftuur ons leret
In heylicheydt altijdt: ia wercket in der tijd,
Door instrumenten veel, dewelcke sijn bevrijt
Van noot-dwangh; die dan self vry-willigh haer bewegen
Tot dingen uyt haer self waer toe sy sijn genegen.
Dat dan den eenen mensch gelooft en d'ander niet,
Na Gods eeuwigen raet dat wonderlijck geschiet:
Hy die 't geloove heeft, heeft dat van God verkregen
Genadigh; en Gods Geest maeckt hem tot deught genegen.
Dat d'ander niet gelooft, sijn lusten quaet vervult,
Dat en komt niet van Godt, maer is zijn eygen schult.
Nochtans gelijck als Godt om Christi wil wel-dadigh,
Den eenen treckt tot hem, en schenckt hem seer genadigh
| |
[pagina 198]
| |
Een levendigh geloof: so dwinght niemandt de Heer
Dat hy niet komen mach, maer moet wech vlieden veer,
Want alle menschen sijn sondaers, sondigh geboren,
En weerdigh al te saem eeuwigh te gaen verloren.
So dat als Godt de Heer uyt het gemeen verderf
Den eenen mensch verlost, en schenckt het Hemels erf:
En in't gemeen verderf een ander mensch laet leggen,
Godt niemant onrecht doet: want niemant kan geseggen
Dat God hem onrecht doet: hy die verloren gaet
Rechtvaerdigh wort gestraft om syne sonden quaet.
Maer hem die saligh wort, genade wort bewesen,
Waer voor de goetheyt Gods moet eeuwigh zijn gepresen.
Want God verthoont in d'een sijn rechtveerdigheyd groot,
In d'ander wederom sijn bermhertigheyd bloot.
Soo dat men God in als die lof en eer moet geven,
Dat hy barmhertigh is, rechvaerdigh daer beneven.
Daer-om o mensche swack! geeft God in als sijn eer,
Leeft door een waer geloof ootmoedigh voor den Heer.
Wilt u met Godes woort wyslijck altijdt beraden,
Want also doen met vlijtj de vaten der genaden.
Als oock de mensch hier hoort dat Godt seer consten-rijck,
Met een seer stercken bant te samen wonderlijck,
Heeft Lichaem ende siel vereenight, om te wesen
Een menschelijck persoon; en aen-merckt oock by desen
Hoe bequaem dat de Heer oock heeft uyt leden veel
Het Lichaem t'saem gevoeght, so dat elck lit en deel
Hebbe besonder plaets, sijn eygen werck; en blyven
Elck by sijn plaets en werck om den mensch te geryven.
Daer door moet dan den mensch op-wecken sijn gemoet
Tot liefde, die elck een wel wil, en oock goet doet,
Om so veel als hy kan te houden goeden vrede
Ga naar margenoot+Met elck een in't gemeen: want 't is een stercke rede,
| |
[pagina 199]
| |
Is't dat Lichaem en ziel altijd vereenight staen;
Is't dat de leden al altijd eendrachtigh gaen;
Tot hulp, dienst en gerijf van't Lichaem, elck in't zyne?
So moeten dan te saem altijd, in allen schyne
De menschen onderling in eendracht, liefde goet,
Gedienstigh leven stil in vrede, vriendschap soet:
Die dan in haet en nijt, twist, tweedracht met malkand'ren
Om gaen, dit leer-stuck goed in godloosheyd verand'ren.
Maer voor al moet altijd heylighlijck zijn betracht
In Christi ware Kerck eenigheyd en eendracht:
Want daer is maer een Kerck, een algemeyne Kercke
Ten deel beneden hier; ten deel in't Hemels percke:
Waer van het eene deel in't Hemelsche Palleys
In vreughden triumpheert: het ander deel haer reys
Noch derwaert doet; en heeft ter wereld veel te stryden,
Eer dat die mede sal, verheerlijckt, haer verblyden.
Dees algemeene Kerck een Lichaem is, maer heeft
Veel leden en een hooft; een hooft het welcke geeft
Den leden al te saem het geestelijcke leven.
Dit Hooft, dit eenigh Hooft is mensch en God verheven,
Jesus de Sone Gods, Christus des menschen Soon
Waerachtigh God en mensch te saem in een Persoon.
Van dit geestlijcke hooft die zijn de ware leden,
Die het heylsaem geloof in heyligheyd betreden.
Dat is, Christus is't Hooft als Middelaer alleen,
De geloovige zijn de leden een tot een.
So dat dit Lichaem heeft een hooft en vele leden,
Die haer door een geloof met het kleed wit bekleden
Van de gehoorsaemheyd Christi, haers hoofts alleen:
Die Christus door zijn Geest regeert in't algemeen,
En in't by-sonder oock elck lidt, die al-te-same
So worden met haer hooft een geestelijck lichame,
| |
[pagina 200]
| |
Ga naar margenoot+Christi Lichaem bequaem; een geestlijck Lichaem goet
Dat Christus heeft gekoft, gereynight door zijn bloet:
En al de leden veel so worden vast verbonden
Tot een Lichaem in hem, daer in dan wort gevonden
Eenigheydt en accoort; het welck hier namaels sal
Te samen met haer hooft, en met haer leden al
By den eenigen God, verheerlijckt en verheven,
Ontfaen een loon, een kroon, een eeuwigh saligh leven.
Dit Lichaem Christi dan, die algemeyne Kerck
Van dese eenigheydt moet maken hier haer werck.
So dat de leden al van Christi Kerck te samen
Hier eenigh moeten zijn, en vredigh naer betamen.
Als die te samen zyn de leden goet bequaem
Van een Lichaem, daer van Christus is't hooft heylsaem,
Ga naar margenoot+Die geestelijcker wijs te samen moeten wesen
Een eenigh Lichaem goet van een hooft hoogh gepresen;
Eenigh in een geloof, in een geloves leer,
In liefde vredigh oock; alles tot Godes eer,
In leven en geloof wel vredigh; en eendrachtigh
In liefd' en in geloof van Godes woort waerachtigh;
Ga naar margenoot+Een-stemmigh in't geloof; eendrachtigh in de leer
Die na der waerheydt is: want vrede nimmer-meer
Daer sonder waerheydt is: de liefde is seer krachtigh
Ga naar margenoot+Als die verbonden blijft aen Godes woort waerachtigh:
Waerheydt en vrede goet, geloof en liefde soet
Altijdt te samen gaen: waerom oock altijdt moet
In Christi Kerck alhier, de waerheydt met de vrede,
De liefde en 't geloof verbonden worden mede;
De waerheydt, het geloof, de liefde, vrede gaen
Te saem: daer d'een niet is kan d'ander niet bestaen.
De waerheydt, Christi Kerck, in vrede moet betrachten.
Door liefde, het geloof, baert wonderlijcke krachten.
| |
[pagina 201]
| |
Waer liefde niet en is daer is't geloove doot,
't Geloof is nimmermeer van liefde goed ontblood.
Op waerheyd het geloof gebout word t'allen stonden,
Geloof en liefde t'saem door waerheyd zijn verbonden.
De ware leden dan van Christi Lichaem goed,
D'eenicheyt des geloofs, d'eendracht der liefde soet,
De waerheyd en de vreed' zijn schuldigh te betrachten,
Voor twee-spalt in't geloof, en on-min haer te wachten.
Tot dese eendracht goed vermaent ons de Schriftuur,
En seyd, zijt eens gesind: zijt vredigh t'aller uur:
Eenderley liefde goed by u zy: zijt een-moedigh: Ga naar margenoot+
Gevoelen eenderley by u zy: vrede goedigh
Betracht: een-stemmigh blijft in een sin en verstand:
De eenigheyt des Geests, oock door des vredens band
Te houden neerstigh zijt: want ghy zijt een Lichame,
Door een geest, door een woord tot eenen hoop heylsame
Geroepen krachtigh seer: want daer is maer een Heer,
Een doop, en een geloof, en een gelooves Leer,
Een God, een Vader goed, een Middelaer heylsame.
In leven en geloof zijt vredigh dan te same,
Want daer toe Godes woord vermaent ons niet alleen,
Maer versoeckt, bidt en smeeckt ons oock dat wy als een,
Een lichaem souden zijn, als Christi ware leden,
In liefde en geloof altijd te zijn in vreden.
Gelijck dan 't eenigh hooft Christus de Heere, geeft
Al wat dat yeder lidt zijns lichaems noodigh heeft;
Also moet yder lidt daer toe zijn doen besteden,
Dat daer van hebbe nut alle des Lichaems leden.
Waer toe het Nachtmael oock, het welck zijn leden heeft,
Christus verordineert, vermaninge ons geeft:
Dat als uyt graenkens veel een brood ontstaet; daer neven
Gelijck uyt druyven veel geperst word en gegeven
| |
[pagina 202]
| |
Een wijn: dat oock alsoo uyt menschen veel, die daer
Oprecht geloovigh zijn in haren Middelaer,
Een geestelijck Lichaem ontstaet: die dan te same
Van't geestelijcke hooft Christus zijn een Lichame.
Dat is, also ontstaet, door Christi krachtigh werck,
Wt al de leden veel een al-gemeyne Kerck:
Vergadert en verknocht, vereenight en verbonden
Tot een hoop, door een Leer die Christus doet verkonden.
Gelijck in't Nachtmael oock de leden al-te-saem
Een brood, eenderley wijn ontfaen in Christi naem;
So oock daer door't geloof, met hongerigh verlangen,
De geestelijcke Spijs der zielen zy ontfangen
Die haer ten leven voed, haer waer geloof versterckt,
In haer een vreedsaem hert en liefde krachtigh werckt:
En worden in't geloof en liefde vast eendrachtigh
Verbonden soo te saem tot een Lichaem waerachtigh.
Ghy-lieden dan die u uyt-geeft voor leden waer,
Van Christi ware Kerck; doet blijcken openbaer
Dat ghy na waerheyd zijt het geen ghy willet wesen:
Beleeft so u geloof, dat daer door zy gepresen
V Heyland en u Hooft; dat daer door zy gesticht
Christi gemeente waer: vereenight u wel dicht
In liefde en geloof met Christi ware leden:
Met liefdes wercken goed wilt u geloof bekleden;
De ware vrede Gods betracht in u gemoed:
Al wat tot vrede dient behertight ende doet.
Met Christi leden goed in Christi Kerck wilt leven
Een-stemmigh in't geloof, na Godes woord beschreven,
In vrede vreedsaem oock de liefde daer betracht,
D'een-stemmigheyt der leer, d'eenigheyd en d'eendracht,
De liefde wilt altijd in vrede wel bewaren,
Van Christi Lichaem u als leden goed verklaren.
| |
[pagina 203]
| |
Men oock aen-mercken moet dat God den mensche niet
Geschapen heeft als 't vee, dat altijd neer-waert siet:
Die met haer aengesicht haer naer der aerde buygen:
Maer God die heeft den mensch oock willen over-tuygen
Door de gestalte self van zijn aenschijn, dat hy Ga naar margenoot+
Moet soecken 't Hemels goed, end' zijn hert maken vry
Van den beswaerden sorg der tydelijcke dinghen:
Om so den aerdschen sorg heylighlijck te beswingen.
Want Godt die heeft den mensch zijn aenschijn so gestelt,
Dat het niet als het vee ter aerden neer-waert helt:
Maer is recht op-gerecht, so dat zijn oogen stralen
Om hooge na de Locht; om na veel meer te talen
Als wel de beesten doen: daer-omme moet den Mensch
Alle zijn treck en lust, verlangen, sucht en wensch
Strecken om Godt den Heer te dienen en te loven,
End' soecken boven al 't gene dat daer is boven, Ga naar margenoot+
Al-waer geseten is Christus onsen Heyland
In Majesteyt en vreught tot Godes rechter hand.
Laet ons dan nimmermeer met ons hert blyven kleven
Aen aerdsch en tijd'lijck goed: maer ons geheel begeven
Om in God-saligheyd te leven so 't behoort,
En brenghen door't geloof heylige vruchten voort,
Die Godt, om Christi wil, behagen; en op-stygen
Ten Hemel met ons hert, om van God te verkryghen
Het ware Hemels brood, de spijs der zielen goed,
Daer Lichaem ende ziel eeuwigh door wort gevoed,
En hier, tot Godes eer, met vierigheyd so haken
Om van't Hemelsche goet de voor-smaeck soet te smaken.
Die dan den meesten tijd zijns levens altijd wroet,
Om schrapen, rapen t'saem veel aerdsch verganck'lijck goet,
Den verckens is gelijck, in't slijck die altijd wroeten,
Wy daer-om boven al 't Hemelsche soecken moeten.
|
|