Vaderlandsche historie. Deel 1

XV. Krygstoerustingen der Romeinen.

Te Rome, alwaar de staat der zaaken ten ergsten overgebragt werdt, rustte men zig toe ten stryde. 't Opperbevel over 't Leger werdt aan Gallus Annius en Petilius Cerealis toevertrouwd. Vier Keurbenden werden over 't gebergte herwaards gevoerd. De veertiende

[p. 160]

Keurbende ontboodt men uit Britanje, de zesde en tiende uit Spanje. De Galliërs, de aankomst deezes legers verneemende, kwamen in 't gewest der Remen by een. Hier werden zy van de afgevaardigden der Treviren ingewagt, onder welken, Tullius Valentinus de Galliërs, met eene voorbedagte rede, tot den oorlog ophitste^(x). Zy werden daarentegen van Julius Auspex, eenen der edelsten onder de Remen, in toom gehouden, en tot de vrede vermaand. De Galliërs preezen den moed van Valentinus; doch volgden den raad van Julius. Men schreef brieven aan de Treviren, om hen de wapenen te doen nederleggen; 't welk Valentinus met alle kragt belette^(y). Ondertusschen droegen zig de Treviren en Lingoonen geenszins zo voorzigtig, als het hun, in dien gegevaarlyken toestand, betaamd hadt; houdendende de Hoofdluiden zelven geene gemeenschap van raad.

⁺ Civilis yverde sterker, en trok langs de buitenwegen der Belgen, om Klaudius Labeo te vangen, of te verdryven. Klafsikus sleet zynen tyd in ledigheid, en nam zo goede dagen van de heerschappye, als wareze reeds gewonnen geweest. Ook Tutor haastte zig niet, om den Bovenryn en het Alpisch gebergte te bezetten. Ondertusschen was de eenentwintigste Keurbende, door Vindonisla, alwaar noch Romeinsche bezetting lag^(z), en

(x) Tacit. Hist. Libr. IV. Cap. 68.

(y) Tacit. Hist. Libr. IV. Cap. 69.

+ De Keurbenden komen in Germanie.

(z) Tacit. Hist. Libr. IV. Cap. 61.

[p. 161]

Sextilius Felix met de hulpbenden, door⁽⁵⁾ Rhetie, tot in Germanie doorgebroken. By deezen hadt zig eene^*vleugel Ruiteren gevoegd, die, eertyds door Vitellius opontbooden, federt tot Vespaziaans party was overgegaan. De Overste der zelve was de meergemelde Julius⁺Brigantikus, Zusters Zoon van Civilis, en, gelyk gemeenlyk de haat tusschen Bloedverwanten de heftigste is, benyd van zynen Oom, en gebeeten op denzelven. De Trevirsche benden waren door de hulptroepen der⁽⁶⁾ Vangionen,⁽⁷⁾ Karakaaten en⁽⁸⁾ Triboken, vermeerderd, en zelfs door eenige Keurbendelingen, die van Sextilius Felix vooruitgezonden waren, gesterkt. Doch als de Romeinsche heiren nu genaakten, liepen deezen wederom tot de hunnen over; wordende van de gemelde hulpbenden der Treviren gevolgd. Tutor en zyne landsluiden weeken naar Bingium of Bing, over den stroom Nave. Hier meende hy veilig te zyn, vermids hy de brug, die

(5) Voor Rhetie wordt het tegenwoordig Graauwbunderland gehouden.

* Ala Singularium.

+ Julius Brigantikus bevindt 'er zig onder. De Treviren worden geslaagen.

(6) De Vangionen hebben, buiten twysel, langs den linker Rynsoever, omtrent den stroom Nave, gewoond. De stad Worms, hier gelegen, draagt, zelfs in schriften der middeleeuwe, den naam nog van de Stad der Vangionen. Zie Astronomi Vita Ludov. Pii ad Annum 835. Nithardi Hist. Libr. I. ad Ann. 840.

(7) De Karakaaten schynen omtrent de Triboken gewoond te hebben. Doch alzo zy nergens, dan hier by Tacitus, gemeld worden, is hunne Landstreek niet net aan te wyzen.

(8) De Triboken zyn, naar het getuigenis van Strabo (Libr. IV. p. 295. Ed Amst. [p. 193, 194. Edit. Paris.] van over den Ryn, in het land der Mediomatriken, komen woonen. Volgens Ptolomeus plaatsing (Libr. II. Cap. 9.), hebben zy in de Elsas gewoond.

[p. 162]

'er over lag, afgebroken hadt. Doch Sextilius geraakte met eenige vendels over eene ondiepte, en dreef de Treviren op de vlugt. De Keurbenden, die uit Novesium en Bonna by hen gevoegd waren, bragten zig zelv' onder den eed van Vespaziaan, en trokken, niet lang daar na, naar de⁽⁹⁾ Mediomatriken, die met de Romeinen in verbond stonden^(a). Ondertusschen was Valentinus by de zynen aangekomen, raazende van spyt over 't verlies, en van begeerte naar den stryd. Hy rukt, nevens Tutor, de Treviren wederom in de wapenen, doet de Romeinsche Bevelhebbers, Herennius en Numisius, ombrengen; op dat, door minder hoop van vergiffenis, de benden te kragtiger, tot het volharden in den begonnen opstand, zouden aangezet worden^(b).

(9) Tacitus gewaagt (Hist. Libr. I. Cap. 63.) van eene stad der Mediomatriken, Divodurum genaamd. En uit de Kaart van Peutinger en de Reistafelen van Antonyn blykt, dat deeze stad de zelfde is, die thans Mets heet; zo dat men de Mediomatriken, in het Bisdom Mets, moet plaatsen.

(a) Tacit. Hist. Libr. I. Cap. 63.

(b) Tacit. Hist. Libr. IV. Cap. 70.