Vaderlandsche historie. Deel 4

XXV. Hertog Karel noodzaakt Koning Lodewyk den XI. tot de Vrede.

Lodewyk de XI. maakte, sedert eenigen tyd, zyn voornaamste werk van het sluiten van byzondere verdragen met de Grooten, die, eertyds, het Gemeenebest-Verbond tegen hem gemaakt hadden. Hy trof nu met den een' dan met den anderen een Bestand: en was geduurig met de meesten in onderhan-

[p. 104]

deling. Doch alzo men wel wist, dat hy voorhadt de Bondgenooten van een te scheiden, hieldt elk zig op zyne hoede. Hertog Karel hadt zig, niet lang na zyne terugkomst uit Holland, laaten overhaalen, om een mondgesprek met den Koning te houden, te Peronne, ééne der Plaatsen aan de Somme, welken den Hertoge, by het Verdrag van Constans, waren afgestaan: doch Karel hadt zig, niet dan aan 't hoofd eener aanzienlyke Krygsmagt, derwaards begeven^(u). Lodewyk daarentegen, die den schyn geeven wilde, dat hy zig volkomenlyk verliet op het vrygeleide, welk Karel hem toegezonden hadt^(v), verscheen 'er, met een klein gevolg. Hy hadt, kort te vooren, Gezanten naar Luik afgevaardigd, met last, om deeze Stad wederom tot eenen opstand tegen Hertoge Karel aantezetten. Doch, sedert, beslooten hebbende met Karel in onderhandeling te treeden, gaf hy 'er zynen Gezanten te Luik kennis van, hun beveelende, tot nader' last, het opstooken der Luikenaaren te staaken. De onderhandelingen te Peronne werden ondertusschen begonnen, eer de Koning nog antwoord van Luik hadt. Hier hadden de Fransche Gezanten hunnen last spoediger konnen uitvoeren, dan de Koning verwagt hadt. De Luikenaars hadden terstond de wapenen opgevat, en zig van Tongeren meester gemaakt. Karel kreeg deeze tyding, en dat de Fransche Gezanten, in 't Leger der Luikenaaren, gezien waren, te Peronne, kort na

(u) Commines Livr. II. Ch. V. p. 101, 102.

(v) Zie het by Duclos Tom. II. p. 255.

[p. 105]

dat de Vredehandeling begonnen was. In de eerste vervoering zyner hevigheid, maakte hy den Koning van Frankryk uit voor eenen Bedrieger en Verraader. Ook deedt hy terstond de Poorten der Stad sluiten, en hieldt den Koning op 't Kasteel zo goed als gevangen. Lodewyk spilde veel gelds onder de bedienden des Hertogs, op dat niemant den vergramden Vorst eenigen raad zou geeven, tegen zyn belang. Twee of drie dagen verliepen 'er, eer de Hertog, die nagt nog dag rusten kon, tot een besluit kwam^(x). Hy deedt toen Lodewyk een Verdrag voorleggen, by welk de voorigen, te Atrecht en te Constans gemaakt, bevestigd en verklaard werden. De Koning tekende het zonder uitstel. Voorts moest hy belooven, dat hy, op staande voet, met den Hertog, optrekken zou, om de oproerigheid der Luikenaaren te straffen. Lodewyk, die, van goederhand, en waarschynlyk uit Filips van Commines, 's Hertogs Kamerling, die dit zelf verhaalt, wist, dat de minste weigering Karel een geweldig besluit zou doen neemen, maakte zig eene wet van alles toe te stemmen, wat hem voorgehouden werdt^(y): van zins, om 'er, als hy in volkomen' vryheid zyn zou, niet meer van naar te komen, dan hy goedvondt. De Vrede van Peronne werdt, op den veertienden van Wynmaand, getekend^(z). De Hertog van Bourgondie, verzeld van Koning Lodewyk, dien hy naauwkeurig liet gade slaan, trok, terstond hierna,

(x) Commines Livr. II. Ch. VII. p. 106 & suiv.

(y) Commines Livr. II. Ch. IX. p. 114 & suiv.

(z) Voiez les Preuves sur Commines Tom. IV. p. 235.

[p. 106]

naar Luikerland. Het Leger der Luikenaaren, na eenen hardnekkigen tegenstand, geslaagen zynde, toog Karel naar Luik, welke Stad, nog ontmanteld leggende, ligtelyk bemagtigd werdt. Zy werdt het roofziek Krygsvolk ten prooy gegeven, en met een goed deel der Ingezetenen, te vuur en te zwaard, verdelgd^(a). Lodewyk moest zelf ten minsten aanschouwer zyn van het verderf zyner Bondgenooten, en eer hy vryheid kreeg, om naar Frankryk te keeren, het Verdrag van Peronne, te Luik, op nieuws bekragtigen^(b).

(a) Commines Livr. II. Ch. X. XI. XII. XIII.

(b) Commines Livr. II. Ch. XIV. p. 134.