Vaderlandsche historie. Deel 8
(1753)–Jan Wagenaar–
AuteursrechtvrijXIII. De Staaten van Holland neemen de Kerkenorde aan, onder zekere voorwaarden.Het prediken tegen de Staaten ging, na Leicesters vertrek, niet minder dan te vooren, in zwang. Men voer hevig uit, over 't weigeren van de bekragtiging der Kerkenorde, door de algemeene Staaten, die 'er egter nog geenen last toe hadden van de Staaten van elk gewest. Die van Holland bewilligden, eindelyk, tot wederopzeggens toe, in de Kerkenorde, mids de Lidmaaten der Hervormde Kerke daarin alleen gehouden zouden zyn: en mids de Staaten, Edelen, Wethouders en anderen, in hunne voorregten, onverkort, en de Predikanten, Ouderlingen | |
[pagina 190]
| |
en Diakenen den Overheden onderworpen bleeven, gelyk de andere poorters en inwooners. Dordrecht alleen hieldt zig, omtrent de Kerkenordening, aan de verklaaring van Leicester, betuigende egter, wel te mogen lyden, dat de andere Leden hierop zulk een besluit namen, als zy goedvondenGa naar voetnoot(i). Ga naar margenoot+ De algemeene Staaten, uit het afzetten des eersten Staats te Utrecht, dezelfde nadeelen te gemoet ziende, die Gend, Nieuwmegen en andere Steden hadden doen verlooren gaan, bewoogen, nog voor 't einde des jaars, den Graaf van Nieuwenaar, om 't, by de Vroedschap van Utrecht, zo ver te brengen, dat de Gekoorenen, by voorraad, in hunnen voorigen rang, hersteld werden,Ga naar margenoot+ en de Dagvaart wederom bywoonden. Doch 't eerst, dat zy en de Edelen hier voordroegen, was, of men niet behoorde te beteren 't gene, eenigen tyd herwaards, tegen de verdingen met de Koningin en Leicester, en tegen de Utrechtsche Vereeniging, binnen de Stad en 't Land van Utrecht, was doorgedreeven.Ga naar margenoot+ Deeze voorslag ontstelde de nieuwe Utrechtsche Regenten geweldiglyk. Prounink, die, te vooren, het afzetten van den eersten Staat mispreezen hadt, begon 'er nu, zo sterk als iemant, op te dringen. Hy bragtGa naar margenoot+ te wege, dat de Griffier, Fillps Rataller, door de Vroedschap, naar Engeland gezonden werdt, om bekragtiging van 't gene in dit stuk gedaan was, by Leicester, te verwerven. De Predikant Herman Modet ver- | |
[pagina 191]
| |
zelde Rataller. De Kerkenraad hadt hem gelast, om de Koningin tot nadere ontferming over de benaauwde Kerke en tot spoedige herzending van leicester te beweegenGa naar voetnoot(k). Voorts weigerde de Stad met de andere Leden ter Dagvaart te zitten, zo men Buth en Moersbergen niet terstond uit de algemeene Staaten herriep. De twee andere Leden, zig hieraan niet kreunende, beslooten herstelling der bezwaarnissen, vervat in hun voorstel, aan de algemeene Staaten te verzoeken, en verbooden hunnen Geheimschryver, een afschrift van dit besluit te geeven aan die van de Stad. Prounink, dit niet konnende dulden,Ga naar margenoot+ breekt, van eenigen uit den Geregte en eenige Burgerhopluiden verzeld, de Sekretary open, en ligt 'er 't besluit uit. De twee eerste Leden, zig tot onderlinge handhaaving verbonden hebbende, gaan hunne Vergaderingen te Wyk te Duurstede beleggen. De Wethouderschap verbiedt toen allen inwooneren, die tot de Gekoorenen of Edelen behoorden, ergens, buiten de Stad, ter Dagvaart te trekken, of daar weder in te komen, zo zy 't egter deeden. Leicester, hiervan verwittigd, door Rataller en Modet, benoemde eenige gemagtigden, om 't geschil, ten beste, by te leggen. Doch eer 'tGa naar margenoot+ deezen twee te rug keerden, hadt de Graaf van Nieuwenaar eenige punten, by voorraad, ontworpen, volgens welken, de Vroedschap, die, ondertusschen, ziende dat de Raad van Staate haar gedrag afkeurde, vry wat bedaard | |
[pagina 192]
| |
was, geraaden vondt, nevens de twee andere Leden, ter Dagvaart te verschynen. Kort hierna, week men nogtans wederom af van deeze punten, om zig aan 't Verdrag van den jaare 1582 te houdenGa naar voetnoot(l): waarmede de eendragt tusschen de drie Leden van den Staat eenigszins hersteld was. |
|