Nederduitsch taalkundig woordenboek. M, N. O

[Moedwil]

MOEDWIL, z.n., m., des moedwils, of van den moedwil; zonder meerv. Een der oudste zamengestelde woorden, in onze en aanverwante talen. Eertijds beduidde het niet meer dan den enkelen wil, in welken zin het, bij Otfr., dikwerf voorkomt, bij voorb.: de wind blaast, thara imo ist muatvvillo, waarheen het hem moedwillig is, dat is, waarheen hij wil. Wanneer de Schrijver van den wil des Heeren Jezus spreekt, welken dezelve zijnen Leerlingen openbaarde, noemt hij zulks: sinan muatvvillon. Hij gebruikt het ook voor willekeur, lust, neiging; in eenen goeden zin. Notk. noemt wellusten, vergenoegingen muotuuillon; ja, de nog oudere Overzetter van Isidor. neemt muotvvillu voor het gemoed. In bepaaldere beteekenis, beduidde hetwoord, eertijds, den vrijen wil, de bereidvaardigheid, in tegenstelling van dwang. Zoo zegt van de Wall, door A. Kluit aangehaald: eendrachtelijcken ende mit onsen vrijen moetwille. Zoo gebruikte men ook, eertijds,

[p. 126]

moedwillig en, omgekeerd, willemoedig, voor bereidvaardig. Thands, gebruikt men het, in eenen kwaden zin alleen, voor eene ongebondene handelwijs, die voordvloeit uit een boos genoegen, om anderen te tergen en te beleedigen: moedwil bedrijven. Deeze dartelheid hun niet quaalijk vergaande; wies de moedtwil zoo verre. Hooft. Van hier moedwillens, bijw.: iemand moedwillens dood steken. - Moedwillig, moedwilligheid, moedwilliglijk. Het woord is zamengesteld uit wil en moed, welk laatste woord ook eene blijdschap te kennen geeft, die op gevoel van onze sterkte gegrond is. Het konde ook behooren tot het oude woord muat, gemuat, vrolijk, aangenaam, lustig; daar, toch, dit denkbeeld met het woord moedwil naauw verbonden is.