Nederduitsch taalkundig woordenboek. M, N. O

[Muts]

MUTS, z.n., vr., der, of van de muts; meerv. mutsen. Verkleinw. mutsje. Een zeker hoofddeksel van mannen zoowel als van vrouwen: eene hoogepriesterlijke muts. De muts der venetiaansche Edelen. Eene ruige muts. Eene slaapmuts - nachtmuts. De vrouw zet hare muts op. Met eene rosse wolfsmuts. Vond. Fig., voor hersens, verstand: wat uit de muts der Grieksche wijzen ooit gebroeit is. De Deck. Op zijne muts krijgen, afgerost worden. Het schort hem onder de muts, hij is half gek. Hij is zoo gek niet, als hem de muts wel staat, als hij wel gelijkt. De muts staat hem niet wel, hij is in eene verdrietelijke luim. Muts verklaart Kil. ook nog door coecus amor, amor impotens, verblinde liefdedrift: dus meijskens, die metter mutse gequelt wordt, die minziek zijt. Const. d. Minn. Van hier de oude

[p. 168]

spreekwijs: de mutse hebben, smoorlijk verliefd zijn. Een roover, een vrijbuijter, die had de muts op mijn. Breder. Wij zeggen thands nog: ik heb er geene muts op, het behaagt mij niet. Ik heb geene muts op hem, hij staat mij niet aan, gevalt mij niet. Het verkleinw. mutsje, mutsken komt, in dien zin, ook bij de Ouden voor. Zamenstell.: klapmuts, kindermuts, ondermuts, slaapmuts enz. - mutsenmaker, mutsenmaakster, mutsenstijfster, enz.

Muts, in de eerste beteekenis, komt zeer waarschijnelijk, met het lat. mitra, gr. μιτρα, van het oude mutsen, bedekken, dat reeds bij Notk. voorkomt; bij de oude Franschen musser, angels. mithan.

Muts, in de tweede beteekenis, is onzeker, waarheen het behoore. In het sp. heet moça muchacha, wend. muschica, muzica, eene hoer; ons woord mot, motte, hoogd. mutze, metze.