Nederduitsch taalkundig woordenboek. M, N. O

[Ontbreken]

ONTBREKEN, onz. w., ongelijkvl. Van het onscheidb. voorz. ont en breken: ik ontbrak ben en heb ontbroken. Met geweld beginnen op te breken; met zijn: dat weet ik, dat de himel ontbreek, mit tonghere, ende mit blixen. De 10 gebod. in het oudfr., bij Le Long. Oneig.; met geweld voor den dag komen, oproer maken; met zijn: die Vriesen, die somwile ontbraken, sagen si stede. M. Stoke. Bevrijd worden, opkomen van iets, dat mij als gebonden houdt; met zijn:

Te Dordrecht lach hi bevelt swaer,
Ende hi wort des wel ghewaer,
Dat hi niet en machte ontbreken. M. St.

In al deze beteekenissen is het woord buiten gebruik ge-

[p. 518]

raakt. Wij nemen het thands onz., met het hulpw. hebben, voor te kort schieten: de priesters nacht noch dagh in hunnen plight ontbreecken. Vond. Niet zijn, uit hoofde van gebrek: waar geld ontbreekt, ontbreekt alles. Dikwijls plaetst men er den derden naamval bij, het zij in den zin van mangel lijden: als ons dus Focions noch Thrazeas ontbreken. Poot. Men plaatst de zaak dan ook wel met het voorz. aan er bij: het heeft mij nooit aan moed ontbroken. Het zij in den zin van te kort zijn: misschien sullen den vijftigh rechtveerdigen vijve ontbreken. Bybelv. Camph. bezigt het met den derden naamval des persoons en den tweeden der zaak: gheens dings sal hem ontbreken.