Nederduitsch taalkundig woordenboek. M, N. O

[Ontgronden]

ONTGRONDEN, bedr. w., gelijkvl. Van het onscheidb. voorz. ont en gronden: ik ontgrondde, heb ontgrond. Dit woord is in eenen dubbelen zin gebruikelijk. In den landbouw beteekent ontgronden een nieuw stuk lands ontginnen, om het te bebouwen. Van hier is er eene soort

[p. 532]

van belasting op zulke landen met den naam van ontgronding bekend. Maar ook is ontgronden eenen grond wegnemen, waardoor dat, wat er boven staat, invalt. In dien zin komt het bij J. van Heemsk. voor:

Rolt zoute zeevloedt, rolt vrij aen,
Ontgrondt de letters, die hier staen:

De dichter spreekt van letters. die diep in het zand van den zeeoever ingedrukt waren. In eenen figuurlijken zin, komt het bij Hooft voor: 't ontgronden van dezen Staat, den Staat in den ondergang storten. Ook is zulken dienaar lichter t'ontgronden, men kan hem gemakkelijker den voet ligten, en deszelfs ambt ontnemen.