Nederduitsch taalkundig woordenboek. M, N. O

[Opslaan]

OPSLAAN, bedr. en onz. w., onregelm. Van het scheidb. voorz. op en slaan: ik sloeg op, heb en ben opgeslagen. Bedr., eigenlijk, opwaarts slaan: de kramen opslaan. Zijne mouwen opslaan, omslaan. Een kleed opslaan, eenige uitwendige deelen van hetzelve omslaan. Het bed opslaan, de dekens omslaan. Eene tafel opslaan, de nederhangende bladen oprigten. Eenen bal opslaan, den paal met eenen bal raken; in het kolfspel; waarvoor men ook enkel opslaan zegt: gij hebt driemaal opgeslagen, in het uitslaan den achterpaal geraakt. Op en opslaan, in het uitslaan den achterpaal, en in het te rug

[p. 745]

slaan den voorpaal raken. Figuurl.: zijne woning aan eene plaats opslaan, zich daar nederzetten. Schielijk naar de hoogte wenden: hij durft in hare tegenwoordigheid zijne oogen niet opslaan. Door slaan openen, open slaan: eene deur opslaan. Een venster, een vat opslaan. Hiertoe behooren ook de uitdrukkingen: een boek - eenen brief - eene plaats in den Bijbel opslaan. Verdrijven, verjagen: den vijand uit zijn leger opslaan. Onzijd., met zijn; uitspruiten, voortkomen: dat kruid slaat van zelf genoeg op. Vocht opgeven, optrekken: de vloer slaat verbaasd op. Duurder worden: het koorn slaat dagelijks op. Oul. werd opslaan met iemand gebezigd voor in onderhandeling treden, overeenkomst treffen: zoo de vereenighde gewesten - quamen met den Spanjaard op te slaan. Hooft.