Nederduitsch taalkundig woordenboek. P-R. S

[Rood]

ROOD, bijv. n. en bijw., rooder, roodst. Dat met eene der verschillende hoofdkleuren bedekt, of daarvan doordrongen is. Roode wijn. Roode lippen. Roode wangen. Rood zijn. Rood worden, eene roode kleur krijgen: de kersen beginnen al rood te worden. Ook van de menschen, anders eene kleur krijgen, wanneer de kleur van het aangezigt rooder wordt, het welk, zoo wel uit de werktuigelijke persing van het bloed naar het hoofd, als ook uit allerlei aandoeningen, ontstaat: rood worden van schaamte. - Roode kool. Roode lelien. Roode,

[p. 238]

vurige oogen. Waerom zijt gij root aen u gewaet. Bijbelv. Den zoom, die root geverft in 't blaeuwe bloet van d'Iber. Vond. Een gloeijend rood bedekte hare wangen. Hooggeel: schoon weder; want de hemel is root. Bijbelv. De oude Bataven zochten hun hoofdhaar met goudpoeder rood te maken. Ligtbruin: laet mij dog slorpen van dat roode, dat roode daer. Bijbelv. Roode koeijen zijn niet veel in aanzien. Zelfstandiglijk, de roode kleur: het eerbaar rood der schaamte. Hebt gij geen rood op uw palet? In de zamenstell.: avondrood, morgenrood. Van rood komt roodachtig, roodheid, roodsel, enz. Zamenstell.: roodbaard, een man met een' rooden baard; ook zekere visch, en een vogel dus genoemd. Roodbont, roodborstje, roodgrond, roodharig, roodkleurig, roodkop, iemand, die rood haar heeft, roodkoraal, bij Hooft: rookoralen mond, - roodkrijt, roodstaartje, roodverwer, roodverwig, roodvonk, zekere ziekte, die zich in roode over het ligchaam en in het aangezigt verspreide vlakken vertoont, ook roodgrond genoemd, - roodvos. Bloedrood, donkerrood, hoogrood, koperrood, ligtrood, rozenrood, scharlakenrood, enz.

Rood, hoogd. roth, Otfrid. rot, zweed. röd, ijsl. radur, angels. read, eng. red, wallis. rhudd, lat. rutilus, gr. ερευθος, is verwant aan ros, en denkelijk ook aan roest, en roos. Zie deze woorden.