Nederduitsch taalkundig woordenboek. P-R. S

[Stapel]

STAPEL, z.n., m., des stapels, of van den stapel; meerv. stapels. Verkleinw. stapeltje. Eigenlijk, eene staaf, een staf, een stok, of paal, waarmede men iets regt van onderen, of aan de eene zijde schraagt, om het geheel, of gedeeltelijk, om hoog gerigt te houden. Deze beteekenis heeft stabel en stapel nog in de Duitsche zoutwerken; en in het neders. is stapel een hekpaal. In het angels. is stapul insgelijks een paal. Bij Kil. de poot van eenen stoel, of iets anders, en overdragtelijk de steel, of stengel, van verschillende plantgewassen. Hier te lande is stapel, in het gebruik, het schuins liggende hout, waarop het geraamte van een schip wordt opgezet, en afgetimmerd: hoe vele schepen staan er wel op stapel? Er zal een fregat van stapel loopen. Voorts

[p. 646]

deelt het werkw. stapelen aan stapel de beteekenis mede van eenen hoop van dingen, die op een afzonderlijk steunsel, of op elkanderen, gestapeld zijn: daar stonden heele stapels van potten. Die eenen stapel boeken naliet. Als Jupiter den stapel bergen van boven nederklonk. Vond. Eindelijk is stapel, overdragtelijk, een hoop van evenveel welke koopwaren, die op eene daarvoor bijzonderlijk bepaalde marktplaats als het ware opeengestapeld worden: te Dordrecht is de stapel der Rijnsche wijnen. Daer men eertijts den stapel der Fransche wijnen gehouden had. Hooft. Van hier stapelen, enz. Zamenstell.: stapelgoed, stapelhuis, stapelmarkt, stapelplaats, stapelrede, stapelregt, stapelstad, stapelwaar, enz. Bernstapel, bij Hooft, evenveel als brandstapel, geldstapel, houtstapel, lijkstapel, turfstapel, wijnstapel, enz.

Stapel, hoogd. stapel, stabel, opperd. staffel, angels. stapul, fr. etape, eng. staple, ital. stapola, middeleeuw. lat. estapula.