Nederduitsch taalkundig woordenboek. T-U. V

[Vertrekken]

VERTREKKEN, bedr. en onz. w., ongelijkvl. Ik vertrok, heb en ben vertrokken. Oulings ook wel eens gelijkvl. Ik vertrekte, heb vertrekt. Van het onscheidb. voorz. ver en trekken. Bedr., oulings evenveel, als overtrekken, bekleeden: en de onedele lieden vegten met kluppelen en met schilden, en zijn vertrekt met ledere. v. Hass. Van zijne plaats trekken: de paarden kunnen den wagen geen stroobreed vertrekken. Uit zijne rigting trekken: zij vertrok den mond tot lagchen. Zijn aangezigt leelijk vertrekken. Uitstellen, verschuiven: vertrok tot een bequaemen tijt de straf van 't lasterstuk. Vond. Tijt, uren, minuten, wijlen, en stonden, die ons vreucht vertrecken, en doen verschieten. v. Ghist. Doet 't en vertreckt het niet. Bijbelv. Verhalen: staet toe, dat ick 't gehoorde magh vertrecken. Vond. Dattet te lanck soude vallen te vertrecken. Florian.

[p. 274]

Ick zal u 't heel verhael van voren af ten einde toe ververtrecken. Huijghens. Och, doen ghij dit vertroct in mijn presentie. v. Ghist. Noch gistren heeft u knecht mij yets daervan vertrocken. Bredero. Voorts is bij Kil. vertrecken, aftrecken den wijn, vervaeten; en zich vertrekken was, oulings, verschuilen, wijken: voor die sich binnen wil vertrekken. Six van Chand. Anders is zich vertrekken, zich in het trekken (van eene kaart enz.) vergissen, mistrekken: ik heb mij vertrokken. Onz., sammelen, vertragen, achterblijven: hoe lang de tijt vertreckt, in groote zaken spoet de hemel langzaem. Vond. Waerom vertreckt sijn wagen te komen? Bijbelv. Verreizen: wij staen reede te vertrekken. Vond. Vertrokze, om 't wijde meer te peilen. Hoogvliet. Zich van een gezelschap afzonderen, van een tooneel gaan, enz.: Salome op moeders wenk, vertrekt. Vond. Volgens Kil. bezigt men dit woord wegens eenen veldheer, die van legerplaats verandert, een beleg opbreekt: hij hadde gehoort, dat hij van Lachis vertrocken was. Bijbelv. Voorts gebruikt men het wegens dienstboden, die van meester veranderen: mijn knecht vertrekt eerstdaags; en wegens stervenden: Amfions wederga vertrekt naer d'eeuwigheit. Poot. Van hier vertrekking. Zamenstell.: vertrekbrief, Kil. - vertrekkamer, vertrekplaats, enz.