Nederduitsch taalkundig woordenboek. W-Z

[Werken]

WERKEN, bedr. en onz. w., gelijkvl. en ongelijkvl. Ik werkte, heb gewerkt, en ik wrocht, en heb gewrocht. Onz., in eene werkzame beweging zijn: hij werkt, om het schip voort te krijgen. Waer hebt ghij heden opgelesen, ende waer hebt ghij gewrocht? Bijbelv. Evenveel hoe arbeiden: hij werkt aan eene verhandeling. Te werken in gout, ende in silver, ende in koper. Bijbelv. De verwachte uitwerking ergens op te wege brengen: het geneesmiddel werkt nog niet. Op het verstand en hart van zijne hoorders werken. Gisten: het bier werkt nog. Men zegt, dat de wijn werkt, als de wijngaard bloeit. Halma. Bedr., te wege brengen: dat bevel werkt veel goeds. Verrigten: hij heeft een goet werk aen mij gewrocht. Bijbelv. Van hier gewerk, gewrocht, werker, werking, werkster. Zamenstell.:

[p. 160]

werkbaas, werkbij, werkdag, werkezel, werkgast, werkhuis, werkkracht, werkkring, werklieden, werkloon, werkmeester, werkmiddel, werkmier, werkpak, werkplaats, werksloof, werkspelde, werkstuk, werktijd, werktuig, werkvolk, werkvrouw, enz. Aanwerken, afwerken, bewerken, doorwerken, inwerken, medewerken, nawerken, opwerken, overwerken, tegenwerken, toewerken, uitwerken, verwerken, voortwerken, wegwerken, enz.

Werken, neders. ook werken, hoogd. wirken, Kero, Ottfrid. werken, werchon, Ulphil. waarkjan, eng. work, zweed. ijrka, komt van werk.