Nederduitsch taalkundig woordenboek. W-Z

[Woeker]

WOEKER, z.n., m., des woekers, of van den woeker; zonder meerv. Gewin, dat men van uitgezet geld trekt: ick komende hadde hetselve met woecker mogen eischen. Bijbelv. Met geenen billijken woeker. Hooft. Die vrij van allen woecker is, denzelven niet behoeft op te brengen. Vond. Ook ander gewin: zijne zielsvermogens op woeker zetten. Ik kreeg den gedanen dienst met woeker terug. Dat kon den ackerman tot grooten woecker dijen. Vond. Bijzonderlijk, onregtmatig gewin: die sijn goet vermeerdert met woecker ende met overwinst. Bijbelv. Die nooit zijn geld op woecker geeft. L.D.S.P., dat is, op rente, over het algemeen, welke de Israëllers elkanderen niet afnemen mogten. En het najagen van ongeoorloofde rente: woeker drijven. Hij verrijkt zich door louteren woeker. De wetten tegen den woeker handhaven. Oulings was woeker ook

[p. 228]

zoo veel als dat geen, 't welk wij thands lomberd noemen:

Als de borgher voor sijn tanden

In den woecker draeght sijn panden. Gesch.

Van hier woekerachtig, woekeren, enz. woekersch. Kil. Zamenstell.: woekergeld, woekerhandel, woekerwijze, Kil., woekerwinst, enz.

Woeker, Kero wocher, Ottfrid. wuocher, hoogd. wucher, deen. aager, zweed. ocker, ijsl. okur, komt van het verouderde oeken, en het oude noordsche werkw. öka, verwant aan het lat. augere, en eveneens vermeerderen beteekenende. Dat het eigenlijk gewin over het algemeen aanduidt, blijkt uit: daz wocher sines ovezes, het voortbrengsel zijner vruchtboomen. Willeram.; en uit erdewuocher, aardvruchten, bij Notk.