Nederduitsch taalkundig woordenboek. W-Z

[Zode]

ZODE, zood, zoô, z.n., vr., der, of van de zode; meerv. zoden. Verkleinw. zoodje. Eigenlijk, koking, van zieden, zood, gezoden, koken: het water is aan de zoô. Van hier ook, dat het onaangenaam gevoel van hitte en scherpheid omtrent de kolk der maag, het welk somtijds van walging en braking vergezeld is, zode genoemd wordt: wanneer zij bier of andere gegiste dranken gebruikt, krijgt zij de zode, of zoô. Verder, zoo veel, als men in eens kookt, of, als geschikt is, om gekookt te worden: eene zode visch. Eene zode peulen, erwten, enz. Gij moet mij eene goede zoô geven. Drie baarzen zijn eene hengelaars zoô. Een kooksel: gheef mi van dezer roder sode. Bijb. 1477. Eindelijk beteekent zode een met eene spade afgestoken stuk grasland: zoden afspitten. Eenen dijk met zoden beleggen. Het groene zoodje. Brengt hier een groene zode. Vond.

[p. 391]

Hij bouwde eenen altaar, het zij van steenen, of van aarde en zoden, enz. J.H. van der Palm. - Spreekw.: dat brengt geen zoden aan den dijk, dat brengt niet veel voordeel aan. Ten Kate twijfelt, of dit woord, ook in de laatste beteekenis, tot zieden, koken, of tot zaaijen behoore. Anderen brengen het tot het gr. ζωος, vivus, virens, groen. Oul. werd zode, bij Kil. sode, soede, soeuwe, hoogd. sod, angels. seath, vries. sohde, ook voor eene gegraven bron, wijders voor eenen sekreetput, genomen; waarschijnlijk ook van het zieden, of ruischen, van het bronwater, en van het gisten der sekreetputten ontleend.