Nederduitsch taalkundig woordenboek. W-Z

[Zwemmen]

ZWEMMEN, onz. w., ongelijkvl. Ik zwom, heb en ben gezwommen. Dit woord bootst den klank der golvende beweging van iets, dat vloeit, na; in welken zin het in het gemeene leven nog voorkomt: de wijn zwemt langs den vloer; of, volgens eene niet ongewone figuur: de vloer zwemt van wijn. Zoo ook, in den verheven stijl: de traan, die in haar ooge zwemt. Doch, gelijk men bij sommigen vindt: haar oog zwom in tranen, is eene te harde en overdreven figuur. - Wijders, van een vloeibaar ligchaam, (behalve de lucht) gedragen worden, en zich op zulk eene wijze, op en in hetzelve bewegen, of drijven, (in tegenstelling van zinken:) ijzer zwemt niet. Hout zwemt op het water. De visschen zwemmen in de zee. Hij kan niet zwemmen, zich door beweging van handen en voeten, in het water niet ophouden. Leeren zwemmen. Zich met zwemmen redden. Wij hebben den ganschen dag gezwommen. Wanneer de rigting van het zwemmen uitgedrukt wordt, gebruikt men het hulpw. zijn: hij is over de rivier gezwommen. Ik was aan land gezwommen. Wij zijn terug gezwommen. Oul. bezigde men zwemde, waarvoor thands zwom in gebruik is: ende zwemden over tot hem.

[p. 450]

Bijb. 1477. - Figuurlijk, zegt men, bij vergrooting, in zijn bloed zwemmen. Het eten zwemt in de boter. Wij zwommen in den wijn. Naar eene andere figuur, zwemt men in vreugde, in droef heid enz., wanneer men dezelve in eene ruime mate ondervindt, en zich daar aan met alle zijne bewegingen overgeeft: mijn hart zwemt diep in rouw, enz. Maar het Bruitje zwemt in vreugt. Moon. Van hier zwemmen, zwemming. Zamenstell.: afzwemmen, inzwemmen, opzwemmen, enz. - Zwemblaas, waar door de visschen zwemmen; ook eene blaas die zij gebruiken, welke niet kunnen zwemmen, om op het water te drijven, zwemkunst, zwemmergans, zwemplaats, zwemvoet, een dier, dat zwemvoeten heeft, - zwemvogel, enz.

Zwemmen, hoogd. schwimmen, Ottfrid. suimman, eng. to swim, zweed. simma, ijsl. sinna, swimma.