Greep naar de macht

Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945

3.3 Het VNV tegen de ‘kleurpartijen’

Het vnv voerde campagne tegen alle andere partijen. Daarbij vormden de ‘flamingantische’ argumenten zeker niet de hoofdingrediënten van zijn kritiek. De andere partijen waren de ‘kleurpartijen’, de natieverdelende profiteurs die het volksbelang verkwanselden. Zij waren verantwoordelijk voor zowat alle ellende die de economische recessie veroorzaakte. Dát was het hoofdbestanddeel van de kritiek. Het vnv was overigens geen partij, het was een verbond dat boven de partijen stond en dat als enige het volksbelang belichaamde.

De pijlen werden vooral gericht op de christen-democratie en op de bwp, waarbij de ‘rode ploutocratie’ de eer genoot veruit de meest aangevallen partij te zijn. Vrijwel elke week verscheen in de vnv-weekbladpers een artikel waarin de bwp over de hekel werd gehaald. Het fysieke geweld van de Internationale Socialistische Anti-Oorlogsliga was natuurlijk niet van dien aard om de vnv-pers milder te stemmen tegenover de bwp. Uitvallen tegen de ‘rode ploutocratie’ waren voordien ook al niet van de lucht in de vnv-pers.

Uit de campagne tegen socialisme en christen-democratie blijkt dat het vnv hoopte een deel van de achterban van die partijen te kunnen losweken. Van enige interne logica kan de vnv-campagne tegen de beide politieke families niet worden verdacht. Aan de ene kant wer-

[p. 181]

den de socialistische en christen-democratische leiders versleten voor vermomde communisten of op z'n minst voor waterdragers van het marxisme. Aan de andere kant werden ze ervan beschuldigd de waterdragers te zijn van het kapitalisme doordat ze met handen en voeten aan het grootkapitaal gebonden waren. De financiële affaires van de Boerenbond en de Bank van de Arbeid waren natuurlijk koren op hun molen. Het bleef niettemin binnen de perken, wellicht ook - en dat geldt dan vooral voor de ‘Aalsterse’ pers - doordat de Vlaams-nationalistische Vlaamse Spaar- en Leenbank ook in moeilijkheden verkeerde. De Schelde trok scherper van leer. Opvallend was de goed gedocumenteerde aanval van de Antwerpse vnv-leider Jan Timmermans tegen Frans Van Cauwelaert n.a.v. diens verwikkelingen in enkele politiek-financiële dossiers. Het kwam tot een proces dat door de katholieke politicus werd gewonnen⁸. Het valt wel op dat het thema van de communistische waterdragers sterker op het voorplan trad naarmate de verkiezingen naderden. Blijkbaar werd het anticommunistische argument efficiënter bevonden.

Het communisme werd vanzelfsprekend afgespiegeld als een systeem des duivels. De vnv-pers trok van in den beginne van leer tegen de communisten in binnen- en buitenland. De titels van de artikelen spreken boekdelen: ‘Arbeiders hoort! Communisme is moord’; ‘Weg met het Communisme in Vlaanderen! Communisme is volksbedrog!’; ‘Communisme is goddeloosheid’; ‘Het Communisme is tegen het gezin [...] Zelfs dieren kunnen zo niet leven’; ‘Het communisme is tegen de eigendom’⁹.

De liberale partij was veel minder de kop van Jut en werd zonder meer gelijkgesteld met de ‘groot-financie’ en uiteraard als een bolwerk van franskiljonisme.

8 De Schelde, 6, 8, 16, 19, 22, 24, 30 december 1935, 10, 12, 15 en 18 januari 1936.

9 Titels uit De Strijd 13 oktober-8 december 1935.