Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Greep naar de macht (1994)

Informatie terzijde

Titelpagina van Greep naar de macht
Afbeelding van Greep naar de machtToon afbeelding van titelpagina van Greep naar de macht

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (9.22 MB)

XML (3.21 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/geschiedenis/Tweede Wereldoorlog
non-fictie/politiek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Greep naar de macht

(1994)–Bruno De Wever–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945


Vorige Volgende

9.5 De financiële organisatie

De hierboven geschetste toestand had tot gevolg dat het vnv zijn kaders kon opvullen met mensen die via de partij een bezoldigd ambt hadden of op een andere manier via het vnv een broodwinning hadden gevonden. Hoeveel vrijgestelden de partij uit eigen middelen betaalde is niet te achterhalen. Een schema uit midden 1944 geeft een twintigtal partijfunctionarissen op het hoofdkwartier opGa naar eind35. Daarbij moet nog het uitvoerend personeel worden gerekend. Of en hoeveel partijfunctionarissen op de lagere echelons geheel of gedeeltelijk door de partij werden betaald, is niet bekend. Hendrik Elias blijft in zijn naoorlogse verklaringen en geschriften stom over de financiële structuur van zijn partij.

[pagina 604]
[p. 604]

Het strafdossier van vnv-financieleider Jozef De Keersmaecker bevat zogoed als geen bruikbare informatie.

Eind 1942 dankte Hendrik Elias de vnv'ers voor hun financiële prestaties van het afgelopen jaar. Financieleider Jozef De Keersmaecker deelde in de lof. Hem wachtte opnieuw een zware taakGa naar eind36. Hij stond in voor de inning van de verplichte belasting die elke vnv'er kreeg opgelegd in een tijd waarin iedereen het moeilijk had de eindjes aan elkaar te knopen. De belangrijkste bron van inkomsten van het vnv bleven de bijdragen van de leden. Samen met het aantal leden (en dus de contributies) zakte ook het systeem van de verplichte belasting, dat nooit goed had gefunctioneerd, definitief in elkaar. Andere bronnen werden gezocht. In de schoot van de leiding werd een ‘Commissariaat voor Financies’ opgericht. Over de werking ervan is niet veel bekend. Ze zou geld inzamelen bij kapitaalkrachtige vnv'ers. In maart 1943 kreeg het van Hendrik Elias de opdracht binnen 10 dagen één miljoen frank te vinden ‘voor zeer bijzondere doeleinden die de situatie en de toekomst van de partij sterk aanbelangen’Ga naar eind37. Uit de overzichten van de bankverrichtingen van het ‘Commissariaat voor Financies’ blijkt dat zeer geregeld relatief grote bedragen ten gunste van het vnv werden overgemaakt waarvan de herkomst onduidelijk blijft. Voor 1943 ging het over verscheidene miljoenenGa naar eind38.

Een aantal geldbronnen is gekend. Volk en Staat bleef steun genieten van de bezetter, hoewel nooit duidelijk is achterhaald in welke mate. In 1943 zou de krant nog 2.750.000 frank hebben gekregen. Karel Peeters hield tijdens het proces van Volk en Staat vol dat het ging om betalingen voor geleverd drukwerk. Dat het om zuivere Duitse steun zou gaan, werd nooit bewezenGa naar eind39. Het vnv kreeg wel rechtstreeks steun voor bepaalde propaganda-activiteitenGa naar eind40 en onrechtstreeks voor prestaties van vnv'ers voor de bezetter. Zo roomde het vnv een deel af van de door het Luftgaukommando uitgekeerde vergoedingen voor de prestaties van Fabriekswacht en dm/wbGa naar eind41. Waarschijnlijk hield deze regeling op te bestaan na de omvorming van de dm/wb tot Vlaamse Wachtbrigade. De nsjv werd nagenoeg volledig door de bezetter gefinancierd. De steun hield op eind juni 1944Ga naar eind42.

Er zijn geen aanwijzingen dat het vnv in ernstige financiële problemen raakte. De partij leefde ook niet in weelde. De partij kon geen leden aantrekken met aantrekkelijke vergoedingen. Integendeel. vnv'ers moesten zich financiële opofferingen getroosten. Kaderleden moesten vaak nog extra financiële inspanningen leveren. Illustratief hiervoor zijn de instructies naar aanleiding van een scholingsweekeinde voor het propagandakader in de vnv-kaderschool in Wieze. De deelnemers moesten 45 frank pensiongeld betalen, rantsoenzegels, suiker en broodbeleg meebrengenGa naar eind43. Bepaalde berichten wijzen erop dat de partij het naar het eind van de bezetting toe moeilijk kreeg om het hoofd boven water te houden. Zo werd op 7 juni 1944 medegedeeld dat het kaderblad Leiding niet meer aan alle kaderleden bezorgd kon worden wegens financiële en praktische moeilijkhedenGa naar eind44.

eind35
ka, Dossier Hendrik Elias, Bundel ii. Lijst van de hogere vnv-kaders, s.d. [1944].
eind36
nsgwo ii, Archief vnv, 32. Brief van Hendrik Elias aan Jozef De Keersmaeker, 20 december 1942. De brief werd door de Dienst Financies als circulaire verzonden samen met de inningsformulieren voor de Vrijwillige Belasting.
eind37
ka, Dossier Hendrik Elias, Bundel ii. Brief van C. Pycke en A. Claes aan G. Miermans, 31 maart 1943.
eind38
nsgwo ii, Archief vnv, 37. Rekeningafschriften van het ‘Commissariaat voor Financies’ op naam van Cyriel Pycke, 1942-1944.
eind39
E. De Bens, De Belgische dagbladpers [...], pp. 208-209; Documenten Frans Van der Elst. Pleitnota voor Karel Peeters inzake Volk en Staat.
eind40
nsgwo ii, Archief vnv, 279.
eind41
Cf. supra, p. 422.
eind42
Cf. infra, p. 612.
eind43
nsgwo ii, Archief vnv, 93. Circulaire van Karel Lambrechts voor de arrondissementele propagandaleiders, 21 januari 1944.
eind44
nsgwo ii, Archief vnv, 93. Circulaire van Karel Lambrechts voor de arrondissementsleiders, 7 juni 1944.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken