It ferset

4

Op myn stive fearring stegerje ik oer it asfalt. De sinne beskynt de driging boppe it wrydske lân. Tsjinlizzers stuitsje grut ljocht foar har út.

Krekt foarby Meppel is it, dochs noch ûnferwachts, yn 'e hommel. Ik sjoch in sulveren gerdyn oanstowen kommen en dan raast de wolkbrek oer my hinne. Ik ryd op 'e linkerbaan, hûnderttweintich, bin krekt oan it passearjen en wurd yn ien klap mei blinens slein. Mei de wiskers op 'e grutste feart krij ik wer in pear meter sicht, mar fernim ta myn ferheardens dat de tsjillen har gryp op 'e dyk kwyt binne. Ik realisearje my dat ik net mear ryd, mar glydzje: de auto planearet. It stjoer is oars net as in draaiber hâldfêst, remje is sinleas. It botsautootsjegefoel. Mar de autodyk

[p. 87]

is echt. As taskôger fan myn eigen drama ryd ik yn een stortvloed van geweldige wateren. In roffel droant my boppe de holle, oanboazjend ta geraas, as ynlieding op de, yn deadske stilte út te fieren, salto mortale fan it swide tsjeppe trapeezjefamke, fongen yn 'e ljochtkegel, heech yn 'e nok fan de sirkustinte.

♦

Sneintemoarn. It stoarme. Wy wiene fakant, dat betsjutte dat ús tsjerke gjin eigen dûmny hie. Us heit hie de preeklêsbeurt. Dan bleau mem altyd thús. Al in wike blêde er alle jûnen preuveljend yn Menigerlei Genade, in boek fol preken, om in deeglike ‘kristosintryske’ preek út te sykjen. ‘Jezus Christus en dien gekruisigd.’ En, ik koe it net helpe, ik seach altyd as er dy wurden útspruts, ynstee fan de moardner, Dyn fan bakker Boorsma neist de Heilân hingjen, mei har snústerige blomkeskelk foar.

De hiele sneontemiddei en -jûn siet er yn it lytse foarkeammerke lûdop te oefenjen. Ut en troch sei er in sin nochris, dêr't syn lûd by klonk as bolderjende tonger yn 'e fierte, lûder en lûder, mei de slach ta beslút: Want, broeders en zusters, onze God is wél genadig en barmhartig, lankmoedig en goedertieren, maar weet óók dat Hij in zijn almacht een Verterend Vuur is. Hij is liefde, ja gewis, maar hij is ook de Allerhoogste die troont op de rechterstoel. Hij komt om de aarde te richten. De wan is in zijn hand, vreest Hem, gemeente!...Hy kielskrabe en herhelle: ...om de aarde te richten. De wan is in zijn hand, vreest Hem, gemeente!

Ik stie efter de doar. Ik wist net wat in ‘wan’ wie. Mar ik hie it der net op stean. It soe wol mei in wân bruien te krijen ha. Hy wie dêr allinne yn dat keammerke. Ik hearde oan útsjitters yn syn lûd dat er earmgebearten makke, slaande bewegings. En lykwols klonk it as hold er him yn. It wie frjemd en benearjend dat er dêr stie te roppen tsjin net ien, en Hollânske taal brûkte út in boekje. As wie er út 'e echte wrâld weistapt. Ik moast tinke oan dy toanielspilers op it kafeeplein, dy't har ek opsletten hiene yn har

[p. 88]

taal. ‘Toewaknonniebang’. Ik fielde my wer dat lytse jonkje fan doe. Wat ús heit die, wie net echt, mar sabeare. Benearjend wie it. By it iten like er ús net te sjen. Hy krige dy nacht gjin wink yn 'e eagen en rûn op sneintemoarn mei in ferlutsen gesicht yn 'e hûs om, sykjend nei syn mansjetknopen.

Us mem, dy't earst de dúst fan syn pikswarte skouders boarstele, en ik, dy't de fraach nei wat in wan is net stelle doarst hie, seagen troch it rút hoe't er de paraplu mei beide hannen fêsthold. Dy waard as in inketswam om 'e stâle blaasd. Doe't heit dêr in beweging mei makke, sloech er yn ien haal binnenstbûten, de swarte stof skuorde en de izeren spyltsjes stoden alle kanten út. De stok, mei de skansearre fodde deroan, smiet er sûnder skytskoarjen oer it stek yn 'e stientsjes. Us mem tikke op it glês, mar hy seach op noch om, sette him skrep tsjin 'e stoarm, hold mei ien hân de kraachpunten fan 'e oerjas fêst en ferfolge syn paad. De wyn balte, de rein gisele op 'e ruten.

Se draaide de radio oan, ik seach ta hoe't de stjerkes en golfkes ûnder de letters opljochten. Doe stelde se de stjoerderknop yn en stie deastil te harkjen. No en dan oerstimd troch brommen en rûzjen klonk in earnstich mannelûd dat fan alles opneamde. It die in bytsje tinken oan it leedoansizzen fan pake Sjoerd. Ik rjochte my op har gesicht. Har eagen waarden grut, har lippen trillen.

‘Nee,’ sei se. ‘Nee, nee.’

De ynformaasje berikte my net. Ik koe allinne har reaksje folgje, bang fan har ferbjustering.

‘Wat is der, mem?’

Se skrille op.

‘Wettersneed. Springfloed. De diken binn' trochbrutsen. De grutte woaste. Seelân stiet hielendal ûnder wetter.’

Springfloed. Ik seach de see yn in ûnbidige wolk skom mei ien sprong oer de dunen hinne kommen.

‘Seelân?’ frege ik. ‘Heart dat dan net ûnder wetter te stean?’