Verzameld werk. Deel 3. Verhalen en parabelen

[p. 975]

Fragment
(door Peter van Becelaere)

... Vele zomeravonden bracht ik door met mijn vriend, in dezes huis, dat was een klooster van vroegere tijden. Daar ging ik heen na dagwerk, en vond er rust voor de moede leden, sprekende over daden en gedachten met mijn vriend, die was een schilder en beeldde op de ramen de wenteling der dagen en seizoenen, en de tijden die zijn om de menschen. Zijne werken stonden aan de muren der boogzaal waar wij zaten, en ze waren als kapellen van een beêweg.

Die zaal waar we zaten was zeer groot, en had hooge bogens die tot bij den grond neerdaalden, en waarin gebeiteld waren welige lofspreuken aan God. Een wijde duistere heerd droeg op zijn kappe veel glinsterend vaatwerk en zware koperen lampen. Op kasten stonden houwwerken van een groot beeldsnijder, vriend des schilders, en zij waren een wonder uitspreken van 't meewarig hart der nederige menschen. En op een eikenhouten tafel, vol boeken, rustten onze handen, daar wij aanzaten op oude, leder-beslagen stoelen.

In de meer duistere hoeken der zaal stond de verwezenlijking der lange droomen van mijn vriend en van zijne vrienden: een breede logge pers en het neerstige allaam, dienstig voor het prenten en bestendigen der schoone woorden over hun land.

Dáar zaten we in de zomeravonden, en zagen door de

[p. 976]

lange ramen de dood der zon, die was als eene opengebarsten vrucht, en vele laaiende zaden waren om haar. We zagen hoe ze daalde achter de oneindige daken-wereld der schrompele woningen beneden ons, in 't rechte bed van grijzend purper, gedragen en doorkorven van loodverwige wolkebalken: en hoe de hooggewelfde lucht van 't gele groen naar 't gele rood, en straks naar 't blauwe malve kleurde.

Dan daalde groote vrede in de kamer, en vaak klopte mijn hart bij 't hooren van den verren samenklank der klokken uit de ongeziene purperen torens. Het kwam, en was het licht geklingel van éen klein klokje, zoet in de avondlucht; het kwam, en met een tweeden toon, dieper; en de klank woog op die tweede klok, tot een derde overwoog, in langer tampen. Zóo zong het, drie schuchtere en milde geluiden, zacht en gedempt en lichttreurig. Eene vierde en eene vijfde klok waren heel ver: eene trilling over de huizen, en geene vaste slagen meer; eene wijdkringende wade van stille klank over de huizen. En men hoorde duidelijk die vijf stemmen, en het was roerend om aan te hooren... Soms steeg, boven ons hoofd, in de kamer van een oud en eenzaam man, 't gezang van een orgel dat droef galmde en golfde; en de man zong een lied, dat was:

Ik zie de dagen van uw kruis als grijze wegen,
God, stervend in uw pij van bloed en zweet...

Het huis was zoo stil; en wij gevoelden ons als geknield in een oneindelijke avondvlakte. Het was als droeg de lucht de kalmende macht van ongeweten vrede, Om onze slapen klopte een ongeweten vrede, en vaak waren we diep aangedaan.

[p. 977]

... Dan leidde mijn vriend me soms naar het huis waar ik woonde, in 't hart der stad die duisterde, en stil was van de fluisterende avondstilte gaande naar de luisterende stilte des nachts. En wij gingen met stille voeten langs een smal grachtje, waarin het zachter evenbeeld der trapgevelige huizen kalm weerkaatst was. Schrale en povere boompjes hadden loover dat niet bewoog; maar soms kwam eene musch er in slapen, en dan verroerde een buigende twijg de hangende stilte. Wij spraken niet, want wij wisten dat we konden hooren hoe 't water eener gebarsten dakgoot drop voor drop in 't kringende water van 't grachtje sijpelde. Ook vernam ons oor soms den rustigen riemslag van een nachtelijk visscher.

Aldus kwamen wij voorbij de rustende avondhuizen. Op de stoepen zate zoete kinderen die schooltje speelden. En zij bezagen ons soms met heel schoone oogen, en zwegen tot wij voorbij waren. Ook gingen ons werklui voorbij, die, terugkeerend van den arbeid, wankelden, en brommend een lied neurieden. Hunne schoenen klonken lang achter, hol op de straatsteenen.

In sommige kamers was het licht aan, een gele kring licht op de witte tafel, waar rond geschaard zaten de huisgenooten; het open venster bracht ons hun dankgebed; wij zagen hoe vroom hunne hoofden gebogen waren, en hoe de oogen der kinderen gluurden naar het avondeten.

- En de avond viel, en viel, over de rustige, dankende stad, en dikwijls heb ik in stilte geweend, omdat ik niet rustig was, en niet kon danken...

Ik nam afscheid van mijn vriend, en at eenzaam mijn

[p. 978]

avondbrood; want ik was toen zeer alleen, en ver van wie ik lief kon hebben. Ik sloot het huis dat dreunde en zuchtte als ik stapte of stil sprak tot me-zelven. Door mijn venster kwamen de laatste zangen der slapengaande stad. En ik sliep in, moede in het groote witte bed, waarin ik zonk als in een graf...