Samen bergopwaarts!

[p. 76]

X.
Wat doet ge met uw leven?

Wel, gij lezeresje, dat zoo even uw blaadje hebt opengesneden en nu in de eerste kolommen gluurt, - wat doet ge eigenlijk met uw leven?... Wat met de u geschonken gaven?...

Ontwikkelt gij ze en vormt ge uzelf tot een nuttig mensch, of zit ge misschien maar stil te wachten, uitkijkend naar den bekenden prins, of mijmerend hoe prettig het zou zijn als alle dingen in uwe omgeving toch maar anders waren, dan zij zijn?...

Eens hoorde ik een gesprek tusschen twee vaders. ‘Wat die jongen van me worden moet,’ zei de een, ‘weet ik waarachtig niet. Soms denk ik dat er een dominé uit hem groeien zal en dan

[p. 77]

weer, - omdat hij zoo goed liegen kan - denk ik dat hij een rechtsgeleerde zal worden.’

‘Wel, als ik jou was,’ zei de ander, ‘dan maakte ik eerst maar eens een man van hem. Er is meer gebrek aan goede mannen dan aan dominé's of rechtsgeleerden.’

De opmerking bleef mij bij, en zou zij niet ook op vrouwen toepasselijk zijn? Veel meer dan vrouwen, die schitteren en opgang maken door de een of andere begaafdheid, is er behoefte aan goede vrouwen, die zich nuttig maken en weten wat ze willen en door stillen en gestadigen arbeid hun deel aanbrengen tot het geluk der menschheid.

Bedenkt gij wel eens welke bevoorrechte kinderen gij zijt, omdat gij in dezen tijd uwe meisjesjaren doorleeft? Vijftig jaren geleden kon een meisje van goeden huize alleen onderwijzeres worden; van hoogeschool-bezoek geen questie, hoor; zij moest zich bij het lager onderwijs houden. Bleek zij ongeschikt als onderwijzeres, ja, dan kon ze nog een garen- en bandwinkeltje opzetten - maar daar werd al op neergezien - en meestal teerde ze liever op de hulp van een broer.

[p. 78]

In onze dagen is er bijna geen meisje, dat niet aan de eene of andere taak zich wijden gaat. Zij vraagt zich af wàt te kiezen; zal zij in den handel gaan, zich voor een beroep bekwamen, aan het tooneel gaan, zich aan kunst wijden, of wel nog nieuwe en onbetreden paden zoeken?

Gelijk hunne broeders wenschen de meisjes van onzen tijd iets te doen, iets te worden. En hoe bereiken zij dit doel?... Zeker niet door droomen, al is droomen nu eenmaal in meisjes een vergeeflijke eigenschap. Maar droomen is een slechte slijpsteen om het verstand te scherpen.

Er is één goed ding: een doel in het oog vatten en uw levensboot er rechtstreeks heensturen. En al spoedig zult gij al uwe vage ideeën en hoop en verwachtingen van mogelijke gebeurtenissen geankerd zien liggen. En dan zal in uw schedel de doellooze droomerij plaats maken voor een streven in één richting.

Geen man is ooit vooruitgekomen in de wereld, die niet een doel in 't oog had gevat. Het is hem van jongs af geleerd dat als hij ooit iets worden wilde, hij dan recht op dat doel moest afgaan.

[p. 79]

Maar aan meisjes, die toch veel gevatter zijn, vlugger nadenken en juister oordeelen, terwijl zij een veel grootere volharding en ijver toonen, heeft vroeger niemand het geheim van de groote macht der samentrekkingskracht geopenbaard. Zij mochten alleen maar voor het venster zitten, uitkijkend naar den schoonen prins, die al zijne schatten aan hare voeten zou leggen, en haar in een gouden koets naar het één of andere château en Espagne zou rijden. Dat is nu iets belachelijks geworden. Eigenlijk was het wel altijd belachelijk, maar onze oogen zijn er nu pas voor opengegaan.

‘Baan je eigen weg,’ dat is niet meer alleen het levensmotto voor den knaap, maar ook voor het meisje, en zij moet met beleid den éénen weg kiezen, dien haar aanleg of lust haar wijst; lust is het halve succes.

De ééne weg!... Wacht u voor de twaalf ambachten en dertien ongelukken. Veel beter een meisje met bescheiden aanleg, maar dien hardnekkig ontwikkeld en goed onder de knie gekregen, dan zoo'n talentvolle juf, die dragelijk teekent, - een beetje zingt, - een gelegenheidsgedicht maakt, - over ieder onderwerp weet

[p. 80]

mee te praten, dat wordt opgeworpen, - wat artistiek phantasiewerk knutselt en - in niets uitmunt. Veel liever het meisje met het ééne talent, en het groote geduld om het tot zijn toppunt te ontwikkelen, en haar durf ik op haar vijf en dertigste jaar gerust stellen tegenover al de talentvolle dames, die bij gebrek aan volharding hunne talenten hebben versnipperd.

Vind uwe speciale geschiktheid uit en ga haar ontwikkelen. De maatschappij vraagt het beste van u en heeft dat noodig. Gij kunt uzelf een plaatsje veroveren, dat u de achting en eerbied der menschen bezorgt, een plaatsje, dat als een kleine ster kan schitteren in den melkweg, bij welks licht eeuwen zich voortbewegen aan het firmament der historie.

Bedenk dat, als gij den zonnigen tuin verlaat uwer schoone meisjesdroomen om die rechte laan in te gaan van eerlijken, harden arbeid, - de wereld voor u open ligt Wat wilt ge worden?... Kies vrij. Maar eerst: onderzoek alles. Hecht geen waarde aan de meening van bewonderende vrienden, die uwe krachten zoo licht overschatten, en die u wel wijs willen maken dat ge er wel met halve voorbereiding komen kunt. Ga geheel

[p. 81]

denzelfden weg, dien uw broeder zou gaan. Talent is niet genoeg; niet wat tot u is gekomen maar wat door u is bereikt langs den langen, langen weg van arbeid - bepaalt uwe plaats in den grooten wedstrijd van het leven.

Als ge apothekeres wilt worden, of leerares in de wiskunde, of huishoudster of boerin of doktores, streef er dan naar een betere apothekeres, leerares, huishoudster, boerin of doktores te worden dan alle anderen. Op deze wijze zult ge iets bereiken, iets zijn. En in plaats van een eindeloos hopen en verlangen naar romantische gebeurtenissen, waarin onmogelijke helden u alles zullen geven en niets zullen vragen, zult gij u tot een mooi cijfer hebben gemaakt in de som van maatschappelijken vooruitgang. En verschijnt deze held tòch nog op den achtergrond uwer droomen, dan zal hij zijn gewijzigd tot - een degelijk en actief man. En trouwt ge hem - want werkende meisjes worden heusch niet minder ten huwelijk gevraagd dan thuiszittenden en komen ongezocht veel meer met heeren in aanraking - dan trouwt ge geen onmogelijken droomenheld, maar een man, dien ge kunt liefhebben en eerbiedigen en die u te hooger zal schatten, omdat

[p. 82]

ge uzelf een bestaan veroverdet in het leven.

De wereld heeft een recht op ons allen, en onze ziel moet, evenals de zon, al het licht uitstralen dat zij te geven heeft.

Wij zijn als lampen, in het leven geplaatst om licht te geven aan anderen, door eigen moed en vlijt en levenslust....

Waar zal uw licht stralen?...

Welken weg gaat gij?...