Medicina, boek van medicinen

Van apostemen an de longere

Pleriplimonia dats .1. aposteme besiden der longere. pleuresiin es ene die wast tusscen die rebben ende daer die craye vergadert ane die rebben ¶ Teken dat periplimonia es. Es dat hi qualike verademen met hoestene. eenparliken corts. grote zeerheit jegen die slinker teyte ende achter tusschen den scoudren. die leden verwarmt & root

[p. 85]

met geluheden in die ogen. Die orine rootachtech. of een luttel daer onder dicke braunachtech ¶ Teken van pleuresiin es. datmen qualike mach verademen met cortten hoestkinen stekende. of steecten in de zide ende sweringen. ende naturlike alse comt sine hoeste. Ende dat hout hem onderwilen in die rechter side. ende onderwilen in de slinker zide daer die aposteme vergadert. Ende onderwilen siin si in beiden siden met eenparliken cortse. Die orine es root oueral bruunachtech & dicke. Dese ziecheiden wassen onderwilen van bloede. onderwilen van coleren. onderwilen van fleumen. & onderwilen van melancolyen ¶ Periplimonia die comt van veruulten van bloede. of van coleren principaelijc. selden van fleumen Nodere van melancolien. dat gi moget kennen elc bi sinen sonderlingen tekene. Comtse van coleren. so heeft mense met grote steecten & bernende cortse. dorst. dien mont met bitter spekelen geluachtech. Dorine bouen dunne geluachtech geuarwt ¶ Eist dat si comen van bloede. so heeft hi sweringe & corts. maer si siin mindere dan die comen van coleren. die mont es hem zoete. danscijn root met veruulten van adren. & haer spekele rootachtech. ¶ Comt si van fleumen. die zeerheit es onsochte. slachte cortse de mont es hem altoes wac. de specle .1. luttel geluachtech. dorine bleec & .1. luttel dicke ¶ Ende gesciet dat si comen van melancolien. die zeerheit es zere swaer. die mont aysinech spekel. dorine onder wit & min geuarwt dan enege van den vorseiden. die corts trage. Van den welken die cure es wel na al eens ¶ Van den beginne van deser ziecheit so es men sculdech ten minsten te doen latene ter adren ane dander zide dan daer die zeerheit es

[p. 86]

op dattie zieke jonc es & starc & stijf. Ende heeft hi zeerheit in beiden ziden. so doetem laten in beide sine armen in die middel adere. Eist in den winter so maect die lucht warm daer hi legt. dats dat gi hem maect .1. cool vier & luuct alle die gaten vander cameren datter geen wint in en mach comen Eist in den somer so tempert die lucht daer hi leget met groenen biesen met wilge loueren ende wijngart bladren ende dies gelike die gi stroyt omtrent siin bedde ¶ Ende geeft hem drinken tyseine. amandel melc. peniden. Of ziedt in tyseine. ricolissie. dragant. gomme van arabien. Of ziedt die .4. coude sade in tyseine vorseit. ende drinkt. ende daer in maect sopkine van brode & eet. ¶ Of stote amandelen & temperse met tyseinen. & daer toe doet .1. luttel gerstinre bloemen. die ziedt .1. luttel tegadere dat dicke si. dit gef den zieken tetene met peniden ¶ Een ander dats tegader spise ende dranc & medicine. Tempert tegadere tarwen gruus & warme tyseine. & daerna so ziet dore .1. scone linen cleet & geuet dien zieken ¶ Ende die hebben pleuresiin. dien smert die onsachte stede .5. werf oft .7. werf in den dage. ende also menechwerf in der nacht met dyanteide. of met deser zaluen ¶ Nemt olie van oliuen of wel vette botere. daer so ziedet wel gestoten pappel bladere op .1. cranc vier. daerna so doeter in .1. luttel was & ziet al dore .1. doec & roeret tote dat stijft. dits ene goede zalue daer men niet vorder en mach Ende smert den zieken met deser zaluen gewarmet in enen eydop. daer na legt daer op wel geteesde wolle metter yeken ¶ Dits .1. goet plaester datter goet es op geleit heeter dan

[p. 87]

laeu. Nemt gestoten venigriec & lijnsaet & doet zieden met botren. & wacht wel dat niet en verberne. & daer toe so doet papple gesoden met swinen smoute. dit stoot al te gadere zere wel. & legget optie zere stede hetere dan laeu. dits oec goet maer vernuwet dicken. Ende doet den zieken bloeden met .1. swinen borstelen die gi stect in den nese dats goet. Entie periplimonicus es dien smert die borst entie scouderen. also v vorleert es in die cure die daervoren es geseit van pleuresiin. ¶ Dit si die tekene in dese ziecheit beide vander doot & vanden liue & elc sonderlinge. Alse die zieke omtrent sinen .8. dagen of .9. vut werpt etter geminget met bloede ierst & dan verkerende met ettere. & dat vut werpt sonder grote pine dats .1. goet teken ¶ Alst es zuur of groene of bruunachtech met swaren vut werpene. dat nes niet goet. Ende vele orinen. al essi bruun in den bodem. dat nes niet quaet. Orine dunne & wit. die es vreselijc in dese ziecheit. Ende in pleuresiin betekent si die materie clemmende ten hoofde wert. ende dats frenesie. In periplimonia betekent si dattie zieke mach vallen in litargien Ende es die puls flaeu. dats .1. quaet teken Ende es hi starc al es hi oneffene. hi es goet. want in dese ziecheit en deert hi niet wel zere. want hi comt bi dattie geestelike leden siin bedwongen. Die voeten entie handen vercoudende. entie oren entie nagelen ontuarwende. dit siin alle quade tekenen ende wantrostelijc ten liue ¶ Eist dat die periplimonicus es dat hi begert wiin. ende die

[p. 88]

tonge bruun es & rv, dats quaet. Verroert hem die lichame met dat de ziecheit comt dats quaet. maer achter den .7. dach eist goet vele orinen es goet beide jnt begin ende achter den .7. dach ¶ Ende wart dat enech pleuresicus ware begrepen in de rechter zide ende hem quame enege swere of swillinge met groter zeerheit in den rechten voet ende v dochte dat hi gebetert ware. & hem quame onsachte in den naesten oneffenen dach in die slinker zide. het es tontsiene dat hi steruen sal opten seluen dach of optie selver ure dat hi ierst geuoelt die zeerheit.