Thalamus sponsi oft t'Bruydegoms Beddeken

[p. 183]

Cap. XX.
Wat menschen tot het schouwende leven bequaem zijn, ende vande teeckenen die nootsaeckelijck zijn om te moghen stillen alle de werckelijckheydt vande nederste crachten der zielen.

DEse scheydinghe, devote ziele, beghint eerst in u te gheschieden, al en wort ghy die noch niet gewaer, als Godt u compt te benemen⁺ alle uwe inwendighe beroerlijcke werckelijckheydt, ende u is noodende tot dien inwendighen vrede om te blijven in dat minnelijck aen-hanghen ende neygen van uwen gheest tot dat onbekent, onbegrijpelijck goet dat Godt is, u ontsmaeckelijck maeckende alle andere voorgaende goede ghepeynsen ende oeffeningen, latende oock in u ziele eenen af-keer niet alleen van alle sonden hoe cleyn sy zijn, maer oock van alle tijdelijcke onnootsaeckelijcke gedachten: welck de dry seker teeckenen zijn, soo seer wel den Salighen Ioannes van den Cruyce, ende Taulerus zijn leerende, waer van ick cock in't tweede deel sal spreken, die Godt begheert, om dat ghy sout

+ Le bien heureux P. Ian de la Croix Liu. 2. des degres c. 13. & 14. & au liure premier de la nuict obscure c. 9. Taul. in het merck der zielen c. 14. paragr. Dit zijn dry teec kenen.

[p. 184]

stillen die inwendighe wercken vande crachten uwer zielen, ende sout stillekens aen-hooren het ghene hy in u spreken ende wercken sal, 'twelck sal wesen den vrede die allen verstandt te boven gaet, in de welcke rusten ende hem verborghen sal uwen beminden totter tijdt dat hy allenskens het licht sijns aenschijns meer ende meer over u sal laten schijnen. Tot desen edelen staet zijn alle menschen bequaem, alle de Christenen gheroepen, ende alle zielen ghenoot, niemant en is hier toe te bot, niemant te jonck, niemant te cranck, noch man, noch vrouw, noch Gheestelijck noch Weerlijck. Iae ick derf segghen, dat ick daer van veel ongelijckelijck meer simpele een-vuldighe vrouw-persoonen verlicht weet, dan gheleerde mans-persoonen, tot onser groote confusie, dat wy, die den sleutel der wetentschap draghen, soo spae komen, oft oock niet en gheraecken in dese slaep-camer, ende andere daer toe niet en leyden, Godt gave dat wy-se niet en verveerden, al oft eene onmoghelijcke oft sorghelijcke saecke ware, daer nochtans dese ⁺conste vanden heylighen Dionysius ghenoemt wort de ghemeyne Theologie oft Godt-gheleertheydt van alle de Christen menschen, om dat niemant die hem gheduerigylijck verloochenen wilt, ende sterven

+ Dion.Theol.myst. c. 1. in initio.

[p. 185]

aen sijn eygen liefde om Godts liefde, hier toe niet geroepen en is. Want dat doende soo comt de liefde van Godt in ons te groeyen, ende ons tot desen edelen staet te verheffen, als wy ghedurighlijck soecken hem getrouwelijck met liefde aen te hanghen. Ende wat slechter conste kan-men vinden, dan dese alder-constighste conste vande geheele werelt, van hem stil te houden met een minnelijck aendachtigh ghewaer-worden der Goddelijcke tegenwoordicheydt, die veel simpele maeghdekens (om soo te seggen) al spelende oeffent ende bewandelen, ende daer soo veel gheleerde niet eenen voet in en weten te setten, waerachtich-maeckende die belijdinghe ons Salichmaeckers, als hy seyde: Ick belijde⁺ u Vader dat ghy dit verborghen hebt die wijse ende voorsienighe, ende veropenbaert aen die cleyne. Ende al en is in dese onverstandighe conste (soo sy ghenoemt wort vanden heylighen Dionysius Bonaventura⁺ ende Gerson) ende in dese dwaese wijsheyt gheen conste, soo is sy nochtans moeder van alle wijsheyt ende consten: want waer heeft dien simpelen Idiote S. Francoys die hooch-verborghen wetenschap vercreghen, dan in dese sotte wijsheydt ende waer heeft hy sijne Seraphinsche liefde ghevonden, dan in dese heylighe stille le-

+ Mat. 11.

+ Bonau. de myst. Theol. c. 3. par. 4.

[p. 186]

⁺dicheydt? soo ons S. Bonaventura is betuyghende. Want ghelijck sy moeder is van alle wetenschap, soo is sy oock van alle deuchden; jae hoe stilder dese heylighe ledicheydt is van alle inwendighe roeringhe, hoe sy crachtigher is ons met Godt te vereenigen, soo ons S. Bernaert getuyght. Sapientiam scribe in otio, ait ⁺Sa-piens, ergo sapiétie otia negotia sunt, & quo otiosior sapientia, eo exercitatior in genere suo, è regione virtus exercitata clarior est eoque probatior quo officiosior. Schrijft de wijs-heydt in ledicheyt, seght den wijseman, want de ledicheyt der wijsheydt zijn groote wercken, want hoe ledigher dat dese wijsheydt is, hoe sy meer op haer maniere werckt, het welck anders gaet met de deucht, die soo veel beter is als sy meer werckt. Waer uyt blijckt dat hoe stilder de siele haer van dese Goddelijcke teghenwoordicheyt laet vernieten, hoe datse beter alle ondeucht in haer doet sterven. Want hier blijftse op het verste verscheyden van alle quaet, jae van alle ghedaenten, ghedachten ende affectien van alle creaturen, op dat sy ghereeder zy sonder eenich belet te loopen naer den geur vande hemelsche salven, die haeren beminden gheduerichlijck in haer is stortende.

+ Bonau. in itinerario mentis in Deum c. vltimo.

+ Bern. super Cantica Ser. 85. post medium

[p. 187]

Want ghemeynelijck en blijft de siele niet langhen tijdt naer dat sy haer alsoo blootelijck, ghetrouwelijck ende ghedurelijck comt te oeffenen in den wille Godts, oft sy en bevint haer in dese generaele minnelijcke ghewaer-wordinghe vande teghenwoordicheyt haers beminde die haer hier sonder aerbeyt mede gedeylt wort, in't beghinsel allenskens ende somtijts maer eenen corten tijt, daer naer indien sy cloeckelijck haer versterft ende haer stille oeffeninghe vervolght meer ende meer, de welcke hoe ombevoelicker datse is aende nature hoe beter, soo dat sy daer naer de selve sonder aerbeyt (om soo te segghen) eenpaerlijck comt te ghenieten: welck het waerachtich bidden is dat onsen Heere ons is bevelende, als hy seght, datmen moet⁺ altoos bidden, ende het ghene dat aen vele menschen niet alleenelijck swaer, maer onmoghelijck dunckt, dat doen dese al spelende, jae het soude hun een onverdraeghelijck Cruys wesen, dat selve niet te moghen doen.

Ende wanneer den mensch eene goede Habitude oft ghewoonte hier in heeft ghecreghen, soo en heeft hy gheen ander middel te ghebruycken om hem te vereenighen met sijnen beminden, dan die den

+ Luc. 18.

[p. 188]

⁺grooten Dionysius Vader van alle die contemplative zielen van sijnen meester den Apostel Paulus gheleert zijnde onderwees, als hy seyde: Tu autem Timothee amice circa mysticas visiones forti contentione sensus derelinque, & intellectuales operationes, & omnia sensibilia & intellectualia, & sicut possibile est ignotè consurge ad eius vnicionem qui est super omnem substantiam. Timothee mijnen vriendt, seght hy, om te oeffenen dat verholen schouwen, verlaet met een cloeck ghemoet alle de wercken van u sinnen ende van u verstant, ende al dat ghevoelijck ofte verstandelijck is, ende soo ghy best cont recht u ⁺ombekendelijck op tot die vereeninghe met den ghene die boven alle wesen is, 'Twelck aen een ghesuyverde ziele soo gemackelijck is, met de gratie Godts, als het is aen den steen nederwaerts te vallen, ende aen het lichaem sijnen asem te verhaelen, soo ick uyt den H. Bonauentura bewesen hebbe. Tis dese heylige ledicheyt die den eenighen middel is om begaeft te worden met die Godt-smaeckende wijsheydt, soo ons den selven Dionysius noch is leerende als hy seght ^a Sapientia est divinissima Dei cognitio quae est per ignorantiam cognita, secundum vnionem supra mentem, quando mens ab omnibus alijs re-

+ Dion. Theol. myst. c. 1. circa initium.

+ Bonau. in Th. myst. 4. vnica paragr. sed notandum c. 3. p. 4.

a Dion. de diuin. nom. c. 7. circa fin. & Gerson com. 3. tract. 7. super Magnif. sub finen paragr. sapientia.

[p. 189]

cedens, postea etiam seipsam demittens vnita est splendentibus radijs, inscrutabili & profundo sapientiae lumine illuminata. Dese wetenschap, seght hy ,is eene alder-goddelijckste kennisse Godts, diemen ombekendelijck bekent volghende de veerninge die in't edelste des gheests gheschiet, als den geest des menschen hebbende alle gedencken der creaturen verlaeten oock het ghewaer-worden sijns selfs, wort vereenicht met die schijnende straelen ende verlicht met het licht vande ombegrijpelijcke wijsheydt Godts.

Ick hebbe my meer verbreydt in dese materie dan ick meynde, maer noch op veel naer niet naer mijne begheerte, om u kennelijck te maecken, devote ziele, waer ghy cont comen deur die cleyne beginselkens vande meditatie, ende liefde van uwen Byuydegom, wilt ghy cloeckelijck den wegh der verloocheninge ws selfs ende geduerich ghebet aenveerden daer 't meest al in gheleghen is. Ende ick bidde u deur de vijf wonden Christi, en meynt niet dat dese oeffeninge vande geduerighe teghenwoordicheydt Godts, eene saecke is die swaer ofte bycans ommogelijck is om te vercrijgen oft datmen soude seer out moeten wesen in't gheestelijck leven om hier toe te konnen gheraecken, want de jonghe

[p. 190]

⁺menschen daer toe oock bequaeme zijn, jae bequaemer dan die oude, soo den verlichten doctoor Ioannes Taulerus ende naer hem den saligen Ioannes vanden Cruyce ghetuygen, wiens woorden zijn dese: Dit schouwen der Goddelijcker tegenwoordicheydt gheschiet aende vertrocken menschen in corter tijdt dan aen andere, om dat sy verre zijn vande occasien ende comen eer die aertsche begheerten te versterven, de welcke die nootsaeckelijcke bereydinghe is om in desen donckeren nacht der bevoelijckheydt te gheraecken (soo noemt hy die contemplatie) ende ghemeynelijck en passeert men niet veel tijdt naer dat men Godt beghonst heeft te dienen, ofmen comt inden nacht der bevoelijckheydt, ende sy commender by-cans altemael, want-men zietse gemeynlijck in dorricheydt vallen.

Door dese woorden van desen heyligen wysrijcken doctoor moghen de devote zielen mercken, wat schaede sy hen doen als sy niet en volherden in die inwendighe dorricheden, ende niet gelijck en blijven met dien Goddelijcken wille, noch tevreden en zijn met sijne onbevoelijcke teghenwoordigheydt, om dat die natuere terstondt daer geenen smaeck in en vint. En laet u oock niet bedrieghen van eene

+ Taul. op den 16. sondach naer H. Dryvuldicheyt. B. Ioan. vanden Cruyce in het eerste boeck van sijnen donc keren nacht 8. cap.

[p. 191]

valsche ootmoedighe cleynherticheyt, laetende desen edelen wech t'aen-veerden, om uwe allendigheydt, als ghy die voor-noemde teeckenen in u vindt, want al ist waer, datmen moet eenighe mortificatie hebben ende bevel op sijn passien eer datmen dese oeffeninghe vande stille teghenwoordighheydt Godts aenveert, het en moet nochtans niet zijn in soo groote volmaecktheyt om den selven te beghinnen, ghelijck sommighe meynen. Want in gheenen staet en is men vrij van alle on-volmaecktheydt, ja in gheenen staet en verwintmen beter alle cranckheydt dan in desen, soo verre men een groote begheerte heeft om Godt te behaeghen, want, soo wy ghethoont hebben, hier worden alle de deughden veel edelijcker gheoeffent, ende alle quaet lichtelijcker ont-gaen, om dat Godt nu al dit werckt in ende met de ziele vanden mensch, ende den mensch niet meer alleen, ghelijck hy placht, waer deur hy oock van te voren in't oeffenen der deuchden in sy-selven bleef, sonder boven hem verheven te worden deur de overnatuerelijcke liefde welcke in hem moet alle deuchden wercken ghelijckse daer naer doen sal.