Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(II, 30)

[D]ese voornoemde plecken ghevisenteert hebbende, weder omme reysende naer Jherusalem, zo wort men gheleedt duer een groot, zwaer ende fel ghebeerchte tooter steden ghenaemt Montana Judee,²⁷³ daer eene schoone keercke plocht te stane ter eeren van Sente Jan Baptisten die daer gheboren wart, in een camerkin dat een cappellekin gheweest heeft ter slincker handt zomen ter keercken in plach te commene, maer es nu ghedestrueert; bij deser voorseyder keercke wat ten beerghe waert up gaende, staet eene schoone overvloyeghe fonteyne daer de Maghet Maria noch bevrucht zijnde metten Almoghenden God, ghecommen zijnde toot Elizabeth harer nichten, die als doen noch drouch Sent Jan Baptisten, dicwilt (106r) up plocht te commene ende daer uute te drijnckene. Item niet verre van daer, wat upwaert ten beerghe waert an, es de plaetse daer Zacharias ende Elizabeth, vader ende moeder van Sent Jan Baptisten, in haren tijden plaghen te woonene, ter welker plaetsen de eerweerdeghe Helena een schoon clooster met eender scoonder keercken dede maken, dobbel ghevouteert²⁷⁴ zo den crocht te Ghendt es, ende recht voor den hooghen aultaer zo ghebuerde de vriendelicke groetenesse van Maria ende van Elisabeth, makende den sallem vanden Mangnificat diemen daghelicx singht inde vesperen.²⁷⁵ Ende boven in dupperste keerke, voor den hooghen aultaer, zo ghebuerde dat Zacharias stont al stom zijnde, doen men hem seyde dat Elisabeth gheleghen was ende hoe hij tkint wilde ghenaemt hebben, ter

273 Bedoeld is het plaatsje Ein-Karem, even ten westen van Jerusalem, in het Judea-gebergte.

274 Bedoeld is dat deze (franciscaner-)kerk van de H.Visitatie twee ruimten bevat: één gelijkvloers en één daarboven (Vilnay, 113-114).

275 Cf. Lucas 1:46-55.

[p. 105]

welker tijt hij sprekende wart, zegghende: ‘Johannes est nomen eius’, want Zacharias ten tijden dat dinghel hem bootscipte dat Elisabeth zijne huusvrauwe zoude bevrucht werden, en wildes niet gheloeven mids dat zij boven natueren was, waeromme Onse Lieve Heere hem verleende stom te zijne al den tijt dat Elisabeth drouch, ter welker voorseyder plecken Zacharias maecte den sallem Benedictus Dominus Deus Ysrael, den welken men daghelicx singht inde mattenen,²⁷⁶ alzo van al desen ghescreven staet inde evangelie van Sente Luuc in deerste capittele. Men bevindt dat ter plaetsen van Montana Judee in ouden tijden eene stede ghestaen heeft, zoot blijct int zelve evangelie ende capittele.²⁷⁷ Item van danen scheedende ende voort rijdende duer eene valleye onttrent twee mijlen weechs, zo comtmen in een desert, wonderlicken drooghe ende onvruchtbaer, vul van destelen, netelen ende (106v) quaden, scerpen cruden, daer Sent Jan Baptiste, zeven jaer oud zijnde, zijne eerste penitencie dede, tien jaren lanc duerende.²⁷⁸ Voort reysende ende weder omme keerende naer Jherusalem, zo comtmen toot eender schoonder keercke, ghemaect inde eere vanden Heleghen Cruuce, dat een cloostere voortijts gheweest heeft, daer als noch woonen kerstenen Jorgianen. Ende onder den hooghen aultaer zo staet een viercant gat, daermen seit dat den olijfboom wies daer eens deels tcruusse Ons Liefs Heeren af ghemaect was;²⁷⁹ daer werdt oec ghetoocht den rechteren aerme van Sente Barbelen. Item tallen voorseyden plaetsen tusschen Bethleem ende daer es te verdienene pardoen zeven jaer ende zeven carrijnen ende ter plecken daer Sente Jan gheboren was, es aflaet van pijnen ende van sonden. Dus alle dese voorseyde plecken ghevisiteert hebbende, zo keerde tghemeene gheselscip weder naer Jherusalem, elc zijne ruste nemende, sommeghe inde stede ende andere ten beerghe van Syon ten clooster vanden observanten.

276 Cf. Lucas 1:68-79.

277 Nl. Lucas 1:39. Een plaatsnaam staat daar niet genoemd; Zeebout geeft die dan ook evenmin.

278 Wellicht ontleend aan Ludolf van Saksen, I, 6, 20 die eveneens de leeftijd van zeven jaar noemt; vgl. Lucas 1:80.

279 Volgens de gebruikelijke opvatting (zie bv. Comestor, Hist. Scholastica in Evangelia, cap. 172) was de opstaande paal van cypreshout en de dwarsbalk van palmhout; de voet was gemaakt van cederhout en het kopstuk met het opschrift van olijfhout.