Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(II, 51)

[N]aer dat zij te Ebron in alle de vooren ghenomde vermaerde plecken gheweest hadden daer de kerstenen zonder dangier gaen moghen, zo vertrocken zij van daer naer de Doode Zee, ende quamen eerst teender plecke daer Loth, de neve van Abraham, begraven was, daer in tijden voorleden eene schoone, kerstene keercke ghestaen heeft, maer de heydenen hebber als nu haerlieder moskea af ghemaect. Van (139v) deser voornoemder plecken voort rijdende eenen langhen wech, zo

[p. 134]

comt men an een groot ghebeerchte, zeer hooghe ende vremde te ansiene, ghenaemt tghebeerchte van Engaddij, daer in ende onttrent Saul menich groot verdriet dede den coninc David, hem daer bescuddende inde holen ende speluncken, ter welker plaetsen David in een speluncke zijnde ghebuerde dat Saul daer ooc quam zijn ghevouch doen, ter welker tijt David een stic sneet vanden mantel des conincx Sauls, alzoo men hier af leest ten eersten boucke vanden Coninghen int xxiiii^e capittele. Ooc zo leestmen ten zelven boucke int xxvi^e capitele, dat in dat zelve ghebeerchte Saul eens commen was omme David te soucken, ter welker tijt David quam int heer van Saul ende nam tselfs Sauls glavie ende een van zijnen fonteyn potten, ende droucht met hem up den beerch, luude roupende tooghdet openbaerlic ende zandt wedere in teeckene dat hij gheen viant wesen en woude vanden coninc. Up dit voorseyde ghebeerchte en wordt niement gheleedt, mids dat vele te sorghelic ende aerbeydelic es omme up te rijdene. Ende van daer zuut oost ten deserte waert zo toochtmen eene plecke daer voortijts eene stede plocht te stane, oec Rama ghenaemt, vander welker men scrijft: ‘In Rama vox audita est’ et cetera,⁴¹⁴ dwelc ghebuerde doen de coninc van Babilonien tvolc van Ysrael ghevanghen leedde in Caldea duer Ebron. Men toocht ooc van daer in Arabia gheleghen over de Doode Zee ten deserte waert van Cades, Berne oft Cawata oft van Pharam vele diverssche plecken. Eerst eenen beerch, ghenaemt (140r) Hoor, daer Aaron up starf ende begraven wart. Ter welker plecken de kinderen van Ysrael bleven stille ligghende dertich daghen, beweenende de doot vanden voornoemden Aaron, zoo daer af ghescreven staet inden bouc van Numeri int xx^e capittele. Men sieter noch eenen anderen, ghenaemt den beerch van Abarim, van welken dat Moyses ghetoocht wart van Onsen Heere dlant van beloften, ende daer hij ooc up starf eer hij int land van beloften quam, maer noynt meinssche en wiste waer zijn lichaem bevoer, want dat van Gods weghe beledt es omme dat de joden daer mede gheen ydolatrie doen en zouden,⁴¹⁵ zoomen daer meer bescheets af vindt inde epistel van Judas den appostel. Item dese voorseyde plecken en ligghen niet verre van eender valleyen, ghenaemt de valleye van Moyses. Daer plaghen alte vele scoonder bogaerden, lochtinghen ende hoven te stane van alle fruyten, ende ooc als noch doen, maer niet in zo grooter menichten alst plaghen. Men siet ooc noch daer omtrent alte vele ouder, vervallen edeficien ende fondamenten, ter welker plecken de kerstene princen, naercommers van Godefroit van Bullion, een steerc casteel deden maken jeghen duploopen vanden Arabianen vanden zuutcante, ghenaemt Mons Reael.⁴¹⁶ Item van deser voorseyder plecke ten deserte waert up was de plaetse daer Moyses dwater uuten steen dede springhen met twee waerf daer up te smijtene,⁴¹⁷ zo daer af breeder bescheet staet inde bibele ten diversschen capitelen.

414 ‘Een stem is gehoord in Rama’ (Matth. 2:17-18). Welke van de Rama's in Palestina hiermee bedoeld werd, is evenwel onzeker. Hieronymus in zijn commentaar op Matth. 2:17 e.v. meende dat daarmee de hemel werd aangeduid.

415 Deze redengeving, die niet in de brief van Judas is terug te vinden, heeft Zeebout ontleend aan de glosse van Nicolaus van Lyra op Judas, vs. 9: ‘Volebat enim diabolus revelare corpus moysi iudeis ad idolatriam pronis ut eum adorarent tanquam deum’.

416 Nl. Schobek (het huidige plaatsje Shaubak) op de Mons Regalis in het Esh Sharâ-gebergte (K. van Spruner). Zeebouts bron over de stichting van Mons Regalis en de vruchtbaarheid van het omliggende land is Willem van Tyrus, XI, 26.

417 'Ain Musa, ten noordoosten van de berg Nebo.