Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

(II, 53)

[D]us tvoorseyde al ghesien ende ghevisenteert hebbende, latende de voorseyde Doode Zee, uppe slaende ter luchter handt naer een plecke, gheheeten Sanctus Sabba,⁴²² dat eene zeer wonderlicke plecke es van situacien, zo hier naer gheseyt zal worden, ende daerwaert rijdende eenen langhen wech, zoo (142r) lijtmen duer een tfelste ghebeerchte datmen zoude moghen peinsen, zo datmen comt teender plecken, gheheeten Massada, daer in tijden voorleden een groot gheveerte ghestaen heeft, maer es nu ter tijt al ghedestrueert. Noch voort rijdende, latende de voorseyde plecke, zo comt men wat ter luchter hand in eene schoone valleye, zeer lanc ende breet, daer gheheeten Vallis Benedictionis,⁴²³ daer de coninc Josaphat vernam commende tvolc van Moab ende van Amon, alzoo daer af staet ten tweesten boucke van Paralipomenum int xx^e capittele. Ende van daer voort rijdende, zo comt men weder teenen anderen ghebeerchte twelc zeer wonderlic ende vremde es om ansien. Te deser plecken inden houc ende int diepste vander valleyen, int vergaderen van tween hooghen, steilen beerghen ende steenrootsen, zoo leyt tvoorseyde clooster van Sente Sabba, ter welker plecken de zelve converseerde ende diende Gode, ende wart ooc daer begraven in eene zuverlicke sepultuere, cappellewijs ghemaect met eenen ronden dake oft eenen appel ware, zo datmer van allen zijden duer sien mach. Dese sepultuere staet beneden alsmen ten clooster in comt up een plaetskin recht voor de keercke. Item dit voorseyde cloostere plocht zo groot te zijne van bevanghe, datter altemet tsamen teender tijt gheweest hebben tien duusent⁴²⁴ devoter persoonen, onder religieusen ende andere Gode dienende, ghehoersaem wesende den heleghen vrient Gods Sente Sabba. Oec plaghen in tselve

422 Mar Saba, op ong. 10 km ten zuidoosten van Jerusalem, daterend uit het eind van de 5^e eeuw en daarmee het oudste klooster in Palestina. Het is gesticht door de heilige abt Sabbas (gest. 532).

423 'Eneq Berakha, ten westen van Teko'a.

424 Het getal roept reminiscenties op aan decem als metonymia voor ‘een ronde som’ en mille als overdrachtelijke aanduiding voor ‘ontelbaar’, en zou aldus niets anders betekenen dan: zéér, zéér veel. Dezelfde hoeveelheidsopgave leest men in Tvoyage III, 5; III, 27 en VI, 9.

[p. 137]

cloostere te stane (142v) meer dan hondert oratorien ende cappellen, ghelijcmen dat daer noch meercken mach bijden vervallen muren ende andere oude edeficien. De monicken des voorseyts cloosters hebben meest altijts Griecken gheweest, ende noch zo houdense de zelve maniere van reghelen ende van levene zoo de religieusen doen ten beerghe van Synay. Dit voornoemde cloostere heeft voortijts zeer rijcke gheweest van incommender rente van diversschen landen, als van Griecken, Cypers, Candien, Rodes, Slavonien, Albanien ende van vele anderen landen daer omtrent, maer de souldaen ende de Tuerck hebben meest alle de renten themlieden waerts ghenomen, zo dat zij nu meest bij aelmoessenen ende aerbeite leven moeten. Dit zelve clooster heeft inden tijden dat in viguere was wel eene mijle groot gheweest van bevanghe int ommegaende, ghesitueert staende an beede de zijden vanden voorseyden beerghen ende steenrootsen toot int diepe vander valleyen, zoo constelic ende subtilic ghemaect, datmen van allen dien oratorien, cappellen, clusen, keercken ende cellen deen den anderen besoucken mochte, met ganghen duer de rootsen ghehauden ende met boghen overwelft, zo vremdelic ende zo constelic ghemaect, dat hem elc meinssche verwonderen mach tselve an te siene, ende al waert datmer een maend ware, inder waerheit men zouds niet moede werden. Dit voorseyde cloostere plocht wel voorsien te zijne van velen cisteernen van goeden wateren, vanden welken datter noch (143r) eeneghe in wezene zijn, maer den meesten deel zijn alle te nieuten. Oec zo plocht zeer wel voorsien te zijne van vele exelenter grooter mannen, weerdich van vermondene, als Sente Anthuenis ende Sente Pauwels⁴²⁵ deerste heremiten, Sente Dionisius, Johannes Damascenus, Johannes Crisostomus, Sente Hilarius ende vele meer andere, te lanc om noumen. Item inde oude ghestichten van desen zelven cloostere zijn alte vele onsprekelicke grooter ratten, meerder dan eeneghe catten van desen lande, daer gheheeten ratti pharaonis;⁴²⁶ daer onttrent zijn ooc vele lupaerden.

425 Bedoeld is de H. Paulus van Thebe (230-340?), een tijdgenoot van de H. Antonius.

426 De Ichneumons.