Bloeijende opkomst der aloude en hedendaagsche Groenlandsche visschery

[p. 327]

C.G. Zorgdragers Hedendaagsche Groenlandsche Walvischvangst.
In alle haare Hoedanigheden, Behandelingen en ’t Scheepsleven beschouwt. Behelzende de uitrusting der Schepen, de aanneeming van ’t Volk, het koershouden naar Groenlandt, en welke bedieningen op de Neering geduurende de Visschery worden waargenomen; verders de t’huiskomst der Schepen en afdanking van ’t Volk; als mede hoedanig de Traan gekookt en Baarden gezuivert worden.

[p. 329]

Groenlandsche Walvischvangst. In haare behandeling en byzonder Scheepsleeven en gedrag beschreeven.

NA dat wy voornamentlyk ter onderwys van noch jonge en weinig ervaaren Commandeurs en andere Bedienden van de Groenlandsche Visschery, breedvoerig genoeg in onze afgehandelde Beschryving hebben uitgewyd, en door naarstige opmerking en eigen ervaarenheit, deeze onze gedachten meer ten nutte van hun, dan voor opmerkende Boekoeffenaars ter neer gestelt; zoo hebben we daarom ook veele geringe, doch echter wel weetenswaardige zaaken, deeze Visschery aangehoorig, allen Commandeurs zoo wel als ons bekent, met voordacht aldaar overgeslagen, zulks onze redeneering daar door niet buiten haar gewricht wierde gestelt, noch den onderwezenen mogte belemmert hebben: Doch wy zullen nu kortelyk al wat dies aangaande is, hier van melding doen.

Hoedanig de Groenlandsvaarers worden uitgereed.

DE Reedery willende Schip of Schepen tot de Groenlandsche Visschery uitrusten, ⁺ zoo bestaat de zelve uit een Maatschappy van eenige Persoonen die dan gezamentlyk een Vleet of Armazoen doen vervaardigen, zynde deeze Maatschappy in 1/64. 1/32. 1/16. 1/8. 1/4. parten verdeelt; hier toe word gemeenlyk een der Meede- of Hoofd Reeders tot Boekhouder of Directeur aangestelt, die met bewilliging der gezamentlyke Belanghebbers een bequaam en ervaren Persoon tot Commandeur aanneemen, om met deeze Vleet op de voorhebbende Walvischvangst in Zee te gaan, en ’t gezag van dien op zich te neemen.

Wanneer men zodanig een Vleetwerk gereed maaken zal, voornamentlyk als het gansch nieuw word aangelegt, en een Schip daar toe uitgehaalt, laat den Boekhouder ondertusschen veele goederen daar

+ Voorafgaande toebereidselen, tot de Walvischvangst.

[p. 330]

toe, in de Maanden November of December byeen zaamelen; en word dan ook door den zelven een bequaam Schip gehuurt, om in ’t aanstaande Voorjaar op de Walvischvangst uit te rusten. Deeze Groenlandsche Schepen zyn naar maate van de Vleet en Equipagie dusdanig: ⁺

	voet lang.	wyd.	hol.	’t dek.		Sloep.	Mannen
Een Schip van	100	26	11½	6	vereischt een Vleet van	4 en	28
Een Schip van	107	28	12.	6½	vereischt een Vleet van	5 en	35
Een Schip van	112	29	12¼	7	vereischt een Vleet van	6 en	42
Een Schip van	118	30	12½	7¼	vereischt een Vleet van	7 en	50

welke Schepen, voor van de Steven, tot achter aan de Fokkerust met een eiken borstlap moeten verdubbelt zyn, en verder insgelyks ter zyde tot achter aan de Daalbank verdubbelt en met Yzere Bouten of Spykers wel gehecht en verzien; ’t zy het Schip nieuw is of weleer in Zee geweest, echter is ’t noodig dat men hier voor zorge draagt, op dat het te beeter tegens ’t Groenlands Ys bestaan kan, om het Schip daar door niet te verliezen, of genootzaakt te worden met het zelve naar Spitsbergen te zeilen, de Visschery te staaken, en het aldaar te doen kalefaten, gelyk nogtans dikmaals geschieden moet.

Indien men zelf een Schip tot de Vleet koopt, ⁺ laat men ’t vervolgens verdubbelen, en zulks tot aan de achtersteven toe, als ook onder ’t Vlak tot aan de Kiel. Wanneer men een oude Vleet heeft gekocht, moeten de Vaten verhaalt of verkuipt worden en met nieuwe hoepen verzien, die omtrent tien voet dienen lang te zyn; dit word gemeenlyk door den Kuiper gedaan, die met de Vleet naar Groenlandt vertrekken zal. ⁺ Hier voor geniet deezen Kuiper 3½ stuiver voor ’t Quardeel, als mede voor de Pypen, maar voor de halve Quardeelen worden drie halven voor twee heelen gereekent. Als ’er eenige vaten beschadigt zyn, ’t zy den bodem uit of koppen af, daar voor geniet den Kuiper een byzonder arbeidsloon, te weeten: vyf stuivers voor ieder vat of anders word hem dit onder dagloon voldaan, gemeenlyk op dat 24 stuivers ’s daags en vry drank uitkomende. Deeze dus verhaalde Vaten in de Schuit afleeverende, ontfangt hy van ieder volle Schuit zes stuivers. Ook moet men den Kuiper van biezen, kryt en spykers verzien.

In de Maand Maart is ’t wanneer men de Victalie tot de uitrusting begint gereed te maaken; ⁺ als dan geeft men last om hard Brood te laaten bakken, uit 2/3 Rogge en 1/3 Tarw bestaande. Vooraf verzoekt men van den Impostmeester van ’t gemaal een Cedul van --- zakken Rogge en --- zakken Tarw tot Brood naar Zee voor den Bakker ------ vermits men 1/3 minder als den vollen Impost betaalt. Om dan 18 vaten Hardbrood te laaten bakken, heeft men daar toe noodig:

+ Welke Schepen daar toe bequaam en noodig zyn.

+ Hoe deeze Schepen noodwendig moeten verzien worden.

+ en waarvan.

+ Toestel voor den Leeftogt, en hoe vervaardigt.

[p. 331]

24 zaken Rogge, als deeze ’t Last 103 g. guld kost, komt de zak tot	f 4 :- is	f 96 -: -
12 zakken Tarw, als deeze ’t Last 154 g. guld kost, komt de zak tot	f 6 :- is	f 72 - : -
Voor den Impost op de Rogge tot 17 3/4 stuiv. de zak	f 21 : 4 : -
Voor de Impost op de Tarw, tot 35 stuiv. de zak.	f 21 : 4 : -
	___ ___ ___
	f 42 : 8 : -
Voor de Ceelen	f - : 8: 8
	___ ___ ___	f 42 : 16 : 8
’ Maalloon van de Rogge tot 3 stuiv. de zak	f 3 : 12 : -
’t Maalloon van de Tarw toe 4½ stuiv. de zak	f 2: 14 : -
	___ ___ ___	f 6 : 6 : -
Voor ’t bakloon tot f 2 : - de zak		f 72 : - : -
		___ ___ ___
Kosten dan deez 18 Varen Hardbrood, ieder op 200 lb gereekent		f 289 : 2 : 8

In April laat men ’t weeke Roggenbrood bakken, waar toe dan omtrent 12 of 14 zakken gebeezigt worden.

12 zakken Rogge tot 103 g. guld. ’t Last, is de zak tot	f 4 : - : -	f 48 : - : -
Voor den Impost tot 17 3/4 stuiv. de zak	f 10 : 12: -
Voor de Ceel	f - : 4 : 4
	___ ___ ___	f 10 : 16: 4
’t Maalloon tot 3 stuiv. de zak	f 1 : 16 : -
½ Scheepel Zout	f - : 15 : -
Bakloon van 336 halve Brooden tot 1 stuiv.	f 16 : 16 : -
	___ ___ ___	f 19 : 7: -
		___ ___ ___
Zo dat deeze 336 halve Brooden kosten:		f 78 : 3: 4

De zemel, die van deeze Rogge en Tarw komt, word voor een gedeelte onder ’t weeke Brood gebeezigt, en ’t overige by een opgehoopte maat verkocht.

Nu zou vereisschen dat hier de noodige Scheepsvoorraad en Leef-

[p. 332]

tocht beschreeven wierde, die naar maate van den Manschap moet op gedaan worden, en waar van wy hier een Lyst zullen laaten volgen; te weeten, voor een Schip voerende:

4 Sloepen met 28 Eeters ieder zoo veel als noodig zy.

5 Sloepen met 35 Eeters ieder zoo veel als noodig zy.

6 Sloepen met 42 Eeters ieder zoo veel als noodig zy.

7 Sloepen met 50 Eeters ieder zoo veel als noodig zy.

Lyst van den Leeftocht tot uitrusting van een Schip naar Groenlandt, met 4 Sloepen en 28 Eeters.

13 VAten hard Brood.

12 Zakken week Brood.

1 Vaatje Beschuit.

1 Vaatje Meel.

16 Zakken Gort.

12 Zakken graauwe Erreten.

12 Zakken witte Erreten.

7 Tonnen Vleesch.

12 Vierendeels Boter.

500 lb Soetemelks Kaas.

350 lb Edamsche Kaas.

400 lb Spek.

800 lb Stokvisch.

100 lb Siroop.

6 lb Pruimen.

4 lb Rozynen.

6 lb Vygen.

2 lb Stoksuiker.

4 lb Brood of Poeyer Suiker.

4 lb Koffi.

2 lb Peper.

2 Loot Nagelen.

2 Loot Foely.

2 Loot Kaneel.

2 Loot Notemuskaat.

20 Vaten Bier.

4 Halfvaten beste Bier.

3 Halfankers Wyn.

1 Halfanker Brandewyn.

2 Ankers Jenever.

2 Ankers Azyn.

1 Vleskelder Rinsen Annys.

1½ Vierendeel Mostert.

18 Vaamen Brandhout.

22 lb Kaarssen.

6 Vaten of 9 Ton Turf.

2 Halfvaten Greene Zaagsel.

2 Zakken ongerafineert Zout.

Eenige Rollen Stopdoek.

Sponssen, Biezen, Kryt en andere Kuipers behoeften.

Hey en Reys Bezems.

25 lb Buskruit, Kogels van 1 of 2 lb Musketkogels en Hagel.

[p. 333]

Lyst van den Leeftocht tot uitrusting van een Schip naar Groenlandt, met 5 Sloepen en 35 Eeters.

15 VAten hard Brood.

16 Zakken week Brood.

1 Vat Beschuit.

1 Vaatje Meel.

18 Zakken Gort.

14 Zakken graauwe Erreten.

14 Zakken witte Erreten.

8 Tonnen Vleesch.

13 Vierendeels Boter.

600 lb Soetemelks Kaas

400 lb Edamsche Kaas.

500 lb Spek.

900 lb Stokvisch.

100 lb Siroop.

6 lb Pruimen.

4 lb Rozynen.

6 lb Vygen.

5 lb Brood of Poeyer Suiker.

4 lb Koffi.

2 lb Stoksuiker.

2 lb Peper.

2 Loot Nagelen.

2 Loot Foely.

2 Loot Kaneel.

2 Loot Notemuskaat.

25 Vaten Bier.

6 Halfvaten beste Bier.

2 Ankers Wyn.

1 Halfanker Brandewyn.

2 Ankers Jenever.

1 Vleskelder, dubbelde Annys, Lavas, Lepelbladen, enz.

½ Aam Azyn.

1½ Vierendeel Mostert.

26 Vaamen Brandhout.

25 lb Kaarssen.

1 Vaatje Houtskoolen.

6 Vaten, of 9 Ton Turf.

2 Halfvaten greene Zaagsel.

Eenige Rollen en Stopdoek.

Sponssen, Biezen, Kryt en andere Kuipers behoeften.

15 Bossen Zwavelstokken.

25 lb Buskruit.

Kogels van 1 of 2 lb

Musket Kogels, en Hagel.

Hey en Reys-Bezems.

Lyst van den Leeftocht tot uitrusting van een Schip naar Groenlandt, met 6 Sloepen en 42 Eeters.

18 VAten hard Brood.

18 Zakken week Brood.

1 Vaatje Beschuit.

1 Vaatje Meel.

15 Vierendeels Boter.

20 Zakken Gort.

20 Zakken graauwe Erreten.

18 Zakken witte Erreten.

9 Tonnen Vleesch.

700 lb Soetemelks Kaas

600 lb Edamsche Kaas.

600 lb Spek.

[p. 334]

1000 lb Stokvisch.

30 Vaten Bier.

7 Halfvaten beste Bier.

3 Ankers Wyn.

½ Halfanker Brandewyn.

2 Ankers Jenever.

½ Aam Azyn.

1½ Vierendeel Mostert.

100 lb Siroop.

6 lb Pruimen.

4 lb Rozynen.

6 lb Vygen.

2 lb Stoksuiker.

5 lb Brood of Poejer Suiker.

4 lb Koffi.

2 lb Peper.

2 Loot Nagelen.

2 Loot Foely.

2 Loot Kaneel.

2 Loot Notemuskaat.

1 Vleskelder met Rinse Annys, Lavas, Lepelbladen, enz.

26 Vaam Brandhout.

25 lb Kaarssen.

6 Vaten of 9 Ton Turf.

2 Halfvaten greene Zaagsel.

6 Rollen Stopdoek.

Sponssen, Biezen, Kryt en andere Kuipers behoeften.

Hey en Reys-Bezems.

15 Bossen Zwavelstokken.

25 lb Buskruit.

Kogels van 1 of 2 lb.

Musket Kogels en Hagel.

Het Schip uit zyne winterlaag gehaalt, ⁺ gekalefaat zynde en op Stroom gebragt, komt in ’t laatst van Maart den Commandeur met agt of tien Persoonen aanboord, om alles gereed te maaken, en de leege Vaten over te neemen, die in ’t Ruim geburgen worden, waar nevens een gedeelte berkenbrandhout gebruykt word, om de Vaten vast te stouwen en tusschen beiden aan te vullen.

Vervolgens pompt men dan omtrent 200 Vaten of de twee onderste laagen vol zout of brak water, ⁺ om ’t Schip voor ballast te dienen. Heeft men eenige yzerebands vaten, plaatst men ze onder en omtrent het groote Luik in ’t Flensgat.

Ook moet de Voorboeg van binnen tegen de Banden aan tot de onder Dekbalk, aan weerzyde wel gestut worden, op dat het Schip in en tegen ’t Ys zeilende, te beter moge bestant zyn.

Allenks den tydt naaderende om ’t verdere Scheepsvolk te huuren, alsdan begeeft zich gemeenlyk den Commandeur naar Amsterdam of andere Plaatsen, van waar hy met zyn Schip word uitgerust, alwaar in een Herberg, ieder Huurling, gehuurt zynde, tien of twaalf stuivers wynkoop geeven moet, en vervolgens naar een of twee dagen met zyn kooigoed, kist en plunje t’Scheep komen. Midlerwyl word dan het onderstaande Armazoen of de Vleet naar ’t Schip gezonden, als mede alle den Leeftocht aan boord gebragt. ⁺ Vervolgens komt ’er een Verschwater Schip mede aan boord leggen, waar uit men omtrent 25 of 30 vaten met verschwater vult en overpompt, om geduurende de reis de spys te kooken.

+ Hoe men de Schepen beballast.

+ En den Manschap huurt.

+ Wat tot een Groenlandsche Vleet word vereischt.

[p. 335]

Lyst van een Groenlandsche Vleet. Of Armazoen met 6 Sloepen en 42 Man.

450 NIeuwe Vaten of Quardeelen van 17 Stekannen tot tot f 4½ ’t Vat.	f 2025 : 0
30. Pypjes tot f 4	f 120 : 0
50. Halfjes Vaten tot f 2½	f 125 : 0
100. Oxhoofden tot f 1	f 100 : 0
	___ ___ ___
	f 2370 : 0

Touwerk:

60. Nieuwe Walvischlynen, ieder 125 Vademen lang, weegende 75 of 80 lb tot 44 stuiv.	f 960 : 0
3 Trossen tot Voorgangers 36 vaam lang, dik 90 draaden, weegende 55 lb tot 9 stuiv.	f 24 : 10
1. Kenter-lyn, 66 vaam lang, dik 4 1/8 duim, weeg. 180 lb tot 3½ stuiv.	f 31 : 10
1. Kenter-Leng, 14 vaam lang, dik 6½ duim, weeg 120 lb. tot f 36 : - ’t Schip lb	f 14 : 0
1. Topreep, 16 Vaam lang, dik 5½ duim, weeg. 100 lb	f 12 : 0
	___ ___ ___
	f 3412 : 0
Komt van hier nevens	f 3412 : 0
2. Trossen tot Taakels en Loopers. weeg. 170 lb	f 19 : 15
1. Manteltros, weeg. 110 lb	f 13 : 0
Touwerk tot Grondtouwen, en Stroppen tot Takels en 2 Hangers, weeg. 180 pond.	f 21 : 10

Blokwerk:

1. Kenter-Jyns Blok, met 3 Pokhoute Schyven,	f 8 : 0
1. Kenter-Jyns Blok met 2 Schyven	f 6 : 0
6. Dubb. Bloks tot de Sloepen onder de Galg, waar van 4 met 3 Schyven en 2 met 2 Schyven.	f 16 : 0
4. Enkelde Bloks tot de zelven	f 4 : 0
2. Enkelde Spek-Karnaat Blokken	f 2 : 8
9. Takel-Bloks. 2. Neus-Jyn Bloks. 1. Dubbeld. Te zaamen voor de Sloep Takels.	f 18 : 10
	___ ___ ___
	f 3512 : 3

[p. 336]

Komt van de andere Zyde	f 3521 : 3
2 Dubbelde Spektakel Bloks	f 4 : 0
4. Enkelde Spektakel Bloks	f 6 : 0
1. Enkeld Blok voor de Cluis.	f 2 : 0
4. Enkelde Bloks tot de Grondtouwen en om de Sloepen te sorren	f 1 : 12
2. Kinnebaks Bloks, om de Lynen in te haalen	f 1 : 10
1. Greene Waterpomp, 14 voet lang, en yzer beslag	f 7 : 0
5. Nieuwe Sloepen tot f 70 : -	f 350 : 0
1. Sloep met de kooker	f 74 : 0
Voor ’t verwen	f 12 : 0
6. Slopes Kompassen	f 1 : 16
60. Nieuwe Riemen	f 60 : 0
100. Roeidollen	f 1 : 16
50 Stuurders dollen	f 0 : 15
50. Eike Harpoen Stokken	f 20 : 0
25. Ysboomen	f 21 : 5
600. Sponsen tot de Vaaten	f 7 : 10

Kuipers Gereedschap:

1 Strykbank	f 2 : 10
2. Beytels in de zelve	f 1 : 4
1. Sponsboor	f 4 : 10
1. Kraanboor	f 1 : 5

Zeildoek:

6 Sloeps Zeilen van 100 Ellen, Vlaams Linnen en maakloon	f 50 : 0
	___ ___ ___
	f 4151 : 16
Komt van hier nevens	f 4151 : 16
1 Spekmamiering van 9 Ellen Kanefas, en maakloon	f 5 : 8
1. Waterslang, van 14 ellen beste Kanefas, en maakloon	f 10 : 10
40 Ellen oud Zeildoek tot Sloepskleedjes	f 10 : 0

Yzere Gereedschappen:

40. Nieuwe Harpoenen	f 60 : 0
10. Oude Harpoenen	f 4 : 0
50. Nieuwe Lenssen	f 75 : 0
6. Walrus Harpoenen	f 4 : 10
9. Walrus Lenssen	f 4 : 10
7. Neushaaken, van 100, 70, 60, 56, 52, 33 en 30 lb te samen 400 lb	f 80 : 0
6. Sloeps Dreggen	f 9 : 12
1. Yszaag	f 16 : 0
10. Spekmessen	f 20 : 0
5. Baardmessen	f 10 : 10
7. Kapmessen	f 14 : 14
6. Strantmessen	f 12 : 12
4. Bankmessen	f 7 : 12
4. Ysbylen	f 8 : 0
6. Paar Ysspooren	f 3 : 12
6. Baardklaauwen	f 8 : 8
6 Sloepskapbyltjes	f 4 : 10
12. Handhaakjes	f 2 : 8
12. Bankhaakjes	f 1 : 4
12. Sloepshaaken	f 2 : 2
10 Haakje Pieks	f 2 : 0
3. Spekhaaken	f 1 : 4
4. Mallemokshaaken	f 1 : 0
6. Haaken tot Ysboomen	f 1 : 16
20. Prooken tot Ysboomen	f 4 : 0
	___ ___ ___
	f 4536 : 18

[p. 337]

Komt van de andere Zyde	f 4536 : 18
6. Sloeps Marlpriemen	f 0 : 12
4. Driekante Vylen	f 1 : 0
3. Platte Vylen	f 0 : 15
4. Schraapers	f 1 : 14
2. Yzere Mookers	f 2 : 10
1. Koevoet	f 1 : 16
4. Taakelhaaks tot de Sloepen. 10 gemeene Haaks. Kleine W: Handen	f 10 : 3
12. Kleine Wanthaakjes	f 2 : 0
1. Lenskist	f 3 : 0
1. Harpoenkist	f 3 : 0
Een party Spykers	f 6 : 0

Koper Koks-goed en andere Gereedschappen:

1. Roodkopere Vleeschketel en deksel, weeg. 45 lb à 15 stuiv.	f 33 : 15
1. Erretketel en deksel weeg. 32 lb	f 24 : 7
1. Gortketel en deksel weeg. 28 lb	f21 : 0
1. GeelkopereVisketel, weeg. 14 lb en ’t yzere Hengsel	f 11 : 6
1. Roodkopere Doofpot weeg. 14 lb met een Yzer Hengsel	f 10 : 16
1. Kopere Pikpot, weeg. 13 lb	f 10 : 0
3. Kopere Traanpompen weeg. 36 lb met 2 yzers tot de Pompstokken	f 27 : 0
1. Kopere pomp, weeg. 16 lb	f 13 : 0
1. Roodkopere Traantrechter weeg. 8½ lb	f 6 : 7
	___ ___ ___
	f 4726 : 19
Komt van hier nevens	f 4726 19
1. Kopere Gortpan	f 3 : 10
1. - - Dooppan	f 3 : 0
1. Kleine Dooppan	f 1 : 15
1. Kopere Lepel met een yzere Steel	f 1 : 16
1. Kopere gegate Lepel	f 1 : 8
1. Koffi Ketel	f 3 : 3
1. Schuimspaan	f 1 : 8
2. Kopere Hanglampen	f 2 : 8
1. Koekepan	f 1 : 15
1. Tabaks Confoor	f 1 : 4
1. Kopere fontein Handwasbakje	f 5 : 0
2. Bierkraanen	f 1 : 10
2. Vertinde Wynkraanen	f 1 : 8
1. Handblaker	f 1 : 0
1. Snuiter	f 0 : 16

Blikwerk:

1. Groote Lynoly Fles	f3 : 0
1. Boomoly Flesje	f1 : 10
1. Spesery Trommel	f2 : 0
1. Koffi Trommel	f2 : 0
1 Vullis Bakje	f0 :6
1. Schryflaatje	f0 : 16

Tin-Koksgoed:

10. Ronde Tinnelepels	f 1 : 0
4. Langwerpige Lepels	f 0 : 12
1. Zoutvaatje	f 0 : 6
1. Wyntrechter	f 0 : 5
1. Bierkan	f 1 : 15

Koks en andere Goederen:

2 Yzere Spekvorken	f 0 : 18
4. Yzere Kaarssteekers	f 0 : 4
1. Kaarshanger	f 0 : 2
1. Tang	f 1 : 0
1. Tang in de Kajuit	f 1 : 8
	___ ___ ___
	f 4774 : 0

[p. 338]

Komt van de andere Zyde	f 4774 : 0
1. Blaasbalg	f 2 :0
1. Blaasbalg voor de Kajuit	f 1 : 0
2. Vuurslag Laadjes	f 0 : 8
1. Slypbord	f 0 : 5
1 Stokboender 1 Stoffer	f 0 : 18
3 Beslagen Ballast Schoppen	f 1 : 10
1. Slypsteen	f 2 : 8
6. Wetsteenen	f 1 : 4
3 Broodkorven	f 2 : 5
7. Groote hole houte Bakken	f 2 : 2
8. Vlakke Bakken	f 1 : 12
12. Houte Tafelborden	f 0 : 12
4. Enkelde boter Schaalen	f 0 : 8
1. Dubbelde	f 0 : 4
6 Dooplokjes, 5 Zoutlokjes	f 0 : 8
1. Houte koks water Pompje	f 1 : 2
1. Booterspaan	f 0 : 3
1. Moutje	f 0 : 8
1. Azyntap, 1 Schuurbak	f 0 : 5
6 Groote en 6 kleine houte lepels	f 0 : 12
8. Aarde Bierkannen	f 1 : 12
1. Groote Bierkan	f 0 : 8
12. Aarde Tafelborden	f 0 : 15
4. Witte aarde Schotels	f 1 : 0
3. Witte aarde Koppen	f 0 : 6
2. Boter Schotels	f 0 : 3
1 Aarde Confoor	f 0 : 2
1. Smoorpan, 2 vlakke pan. en 2 dooppan.	f 0 : 12
1. Gaare Schotel	f 0 : 3
14. Potten	f 0 : 10
3. Rooschotels, 1 Pan	f 0 : 11
	___ ___ ___
	f 4799 : 16
Komt van hier nevens	f 4799 : 16
9. Paar Porcelein Koffi goed	f 6 : 0
1. Spoelkom	f 0 : 16
1. Spiegel in de Kajuit	f 1 : 16
3. Bierglazen	f 0 : 13
12. Wynroemers	f 2 : 8
12. Servetten	f 6 : 0
2. Tafellakens	f 3 : 12
1. Vleskelder met 9 Vlessen	f 3 : 0
1. Boek van de Christelyke Zeevaart	f 2 : 0
6. Psalmboekjes	f 2 : 8

Hout-Waaren tot Scheeps-gebruik:

1. Greene Balk tot de Sloepsgalg, lang 33 voet, dik 10 of 12 duim f 12 : 0
Maakloon f 2 : 0
4. Pokhoute Schyven f 3 : 8
___	f 17 : 8
1. Spekspil en klampen, met maakloon	f 8 : 10
1. Sloeps Braadspit, 6½ voet lang, 11 duim dik	f 1 : 10
6. Sloeps Masten	f 3 : 0
30 Kapravens Sparren tot Lensstokken	f 13 : 0
2 Juffer Sparren, lang 18 voet	f 0 : 12
20. Tingels en 10 Latten	f 1 : 5
8. Latten ter zyde van ’t Schip	f 2 : 4
2. Greene Ribben, lang 18 voet dik 5 of 6 duim	f 3 : 15
1. Rib 3 of 4 duim. 2 Ribben, 2 of 3 duim	f 2: 8
	___ ___ ___
	f 4882 : 1

[p. 339]

Komt van de andere Zyde	f 4882 : 1
6. Eike Maatbalkjes	f 3 : 18
12. Brooddeelen, dik 1 duim	f 6 : 6
3 Spekgootsdeelen, lang 30 voet, 1½ duim dik	f 6 : 6
4. Denne Deelen, lang 18 voet	f 2 : 8
1. Greene Deel voor de Spekbank, lang 26 voet, dik 2 duim	f 2 0
2. Deelen, lang 24 voet	f1 : 16
	___ ___ ___
	f 4902 : 19
Komt van hier nevens	f 4902 : 19
2. Deelen, lang 12 voet	f 1 : 2
3. Greene Einden, lang 7 voet	f 2 : 5
9½ Duims Bladen, wagenschot	f 7 : 13
4. 1 Duims Bladen wagenschot	f 4 : 8
2. 1¼ Duims Bladen wagenschot	f 2 : 12
4 ½ Duims Bladen wagenschot	f 2 : 12
4. Marslatten	f 1 : 0
	___ ___ ___
Beloopende zodanig een Vleet	f 4924 : 11

De Hoofdt-Reeder of Boeckhouder verzorgt nu van ’t Convoy t’Amsterdam, Sardam, of andere plaats van waar het Schip word uitgerust, een Paspoort, en moet aldaar Borge stellen of teekenen, dat het Schip en de Laading by behoude reize wederom binnen deeze Nederlanden zal moeten retourneeren; betaalende:

Voor de Borg Ceel	f 1 : 10
’t uitgaande Paspoort	f 1 : 4
ter Secretary	f 1: 10
___ ___ ___	f 4 : 4

Omtrent den 6 of 8sten April monstert men alle het Scheepsvolk; alsdan begeeven zich den Boekhouder en Commandeur te scheep en in de Kajuit, ⁺ laatende door den Kajuitwachter het volk een voor een binnen komen. Vooraf ontfangt den Commandeur f 100:- of f 150:- op hand; voor ’t helpen bevorderen en gereedmaaken van de Equipagie f 25;- bedingende verders voor ieder Quardeel Spek of Traan (’t Quardeel op 12 Stekannen gereekent) zoo hy in de vangst opdoen mogt 20 of 25 stuivers; als mede voor ieder Walvisch of der zelver Walvisch-baarden f 20 of f 25:-

Vervolgens geniet de Stuurman f 60:- of f 65:- op hand, en van ieder Quardeel Traan 16 of 17 stuivers. De Harpoeniers ontfangen ieder f 50:- of f 55:- op hand, en genieten van ’t Quardeel Traan 14 of 15 stuivers, ook wel iets meer, doch niets voor de Baarden. De Opperspeksnyder heeft 5 gulden van de Visch, en de Onderspeksnyder 50 stuivers. Die geenen die by Maandgeld gehuurt worden, zyn de volgende:

+ Monstering van ’t Scheepsvolk en hoe.

[p. 340]

	s’Maands
Timmerman	f 36 : of f 40
Bootsman	f 28 : - f 0
Kok	f 28 : - f 0
Kuiper	f 28 : - f 0
Chirurgyn	f 26 : - f 0
Noch voor de Medicamenten en Kist. eens voor al	f 26 : - f 0
Schieman	f 25 : - f 0
’t Gemeene Vaarensvolk of Matroozen, ieder	f 18 : of f 20
Jonge Mattroozen, ieder	f 14 : of f 15
Koksmaat	f 12 : : f 0
Kajuitwachter	f 10 : of f 11

Gelyk breeder in deeze volgende Monster-Rol is te zien.

Monster-rol van ’t Schip het Wapen van Texel, ⁺ in de Hollesloot gemonstert, en met 4 Sloepen naar Groenlandt vertrokken.

	Quard Geld.	Op Hand.	Voor de Visch
Cornelis Gysbertsz. Zorgdrager Commandeur	f 20	f 125	f 0
Simon Kool, Stuurm.	f 17	f 70	f 0
Jacok Lakeman, Harpoenier en Speksnyd.	f 18	f 75	f 10
Jacob Ommekomme, Harpoenier	f 17	f 70	f 0
Fredrik Cornelisz., Harpoenier	f 15	f 55	f 0
Jan Hendriksz., Harpoenier	f 14	f 50	f 0
	___ ___ ___
Voor de Parteniers	f 101	f 445	f 10

+ Algemeene Monsterrol

[p. 341]

	Op Hand.	Voor de Visch
Pieter Prins, Timmerman en Stuurder	f 40	f 3 : 0
Jurrian Inselman, Kuiper	f 36	f 4 : 0
Jan Snyder, Bootsman en Lynschieter	f 35	f 2 : 0
Pieter van Rarep, Schieman en Stuurder	f 35	f 4 : 0
Oom Geet, Kok	f 33	f 2 : 0
Daniel Snor, Chirurgyn	f 29	f 1 : 0
Klaas Oly	f 27	f 2 : 0
Boy Fredriksz., Stuurder	f 27	f 4 : 0
Teunis Willemsz., Stuurder	f 27	f 4 : 0
Oom Siewertsz.	f 27	f 3 : 0
Cornelis Pietersz.	f 27	f 2 : 0
Jan Bakker	f 27	f 2 : 0
Dirk Pietersz.	f 27	f 2 : 0
Harmen Jacobsz.	f 26	f 2 : 0
Jan Willemsz., Ondertimmerman	f 26	f 3 : 0
Klaas Jansz. Tel	f 26	f 2 : 0
Hans Concent	f 26	f 2 : 0
Klaas Garmetsz.	f 22	f 2 : 0
N:N:	f 20	f 1 : 0
Simon Pietersz., Koksmaat	f 19	f 1 : 0
Geert Jacobsz. Kajuytwachter	f 15	f 2 : 0
	___ ___ ___
Komt voor Maandgeld en voor de Visch	f 577	f 48 : 0
Voor Wynkoop te rug	f 9 : 0
Voor de Meesters Kist	f 29 : 0
Op hand als hier nevens	f 455 : 0
	___ f 483
	___ ___ ___
Beloopende de Monstering	f 1060 : -

[p. 342]

Zulks dat het Maandgeld van een Schip voerende 4 Sloepen bedraagt f 577 : - voor de Visch f 58 : - en ’t Quardeel-Geld f 5 : 1 : - zynde dit Jaar den Manschap schaars en ongemeen wel gewild; dus wierd opde t’Huiskomst in den Hollesloot weederom gemonstert, hebbende een Vangst van 6½ Visch 305 Quardeelen Traan.

Monster-rol van ’t Schip de 4 Gebroeders, ⁺

in de Hollesloot gemonstert, en met 5 Sloepen naar Groenlandt vertrokken.

	Quard Geld.	Op Hand.	Voor de Visch.
Cornelis Gysbertsz. Zorgdrager, Commandeur	f 20	f 125	f 0 : 0
Simon Kool, Stuurm.	f 16	f 60	f 1 : 10
Jan Smidt, Harpoenier en Speksnyder.	f 15	f 60	f 6 : 6
Lamert Outgers, H. en Speksnyd. Maat	f 15	f 60	f 3 : 3
Fredrik Cornelisz., Harpoenier	f 15	f 60	f 0 : 0
Jan Hendriksz., Harpoenier	f 13	f 45	f 0 : 0
	___ ___ ___
Voor de Parteniers	f 94	f 410	f 10 : 19

	Op Hand.	Voor de Visch
Abraham Lambertsz., Timmerman	f 34	f 2 :0
Oom Siewertsz., Bootsman en Stuurder	f 27	f 3 : 0
Klaas Oly, Kok	f 27	f 2 : 0
Cornelis Jansz. Schiem. en Stuurder	f 26	f 3 : 0
Adam Plaan, Kuyper	f 27	f 1 : 0
Jan Hoogwerf, Chirurgyn	f 27	f 2 : 0
Jan Graaf, Ondertimmer.	f 20	f 1 : 0
Dirk Rynders, Lynschieter	f 19	f 2 : 10
Huipert Pietersz., Lynschieter	f 19	f 2 : 10
Lourens Hendriksz., Stuurder	f 19	f 3 : 0
Eelke Jetz Stuurder	f 19	f 3 : 0
Pieter Jansz. Wit	f 19	f 3 : 0
Cornelis Pietersz.	f 19	f 1 : 0
Boy Fredriksz., Stuurd	f 18	f 4 : 0
Pieter Broeders, Lynsch.	f18	f 2 : 10
Simon Ryksz. Lynschie.	f 18	f 2 : 0
Jan Michielsz.Lynsch.	f 18	f 2 : 10
Jan Thomisz.	f 18	f 1 : 0
Jentje Hantjes	f 18	f 1 : 0
Lourens Teunisz.	f 17	f 1 : 0
Ariaan Cornelisz.	f 17	f 1 : 0
Cornelis Dirksz.	f 17	f 1 : 0
Jan Boon	f 16	f 3 : 0
Fredrik Melchers	f 16	f 1 : 0
Huibert Jurriaans, Koksmaat	f 11	f 1 : 0
Heyn Jansz. Kajuitwachter	f 11	f 1 : 0
	___ ___ ___
Komt voor Maandgeld en voor de Visch	f 527	f 49 : 0
Op de hand als boven	f 410
	___ ___ ___
Beloopende de Monstering	f 937

Zoo dat het Maandgeld van een Schip voerende 5 Sloepen bedraagt f 427 : - voor de Visch f 59 : 19 en ’t Quardeel-Geld f 4 : 14 : - dit Jaar was den Manschap beeter te bekomen; dus wierd mede op de t’Huiskomst wederom in den Hollesloot gemonstert, hebbende een vangst van 9 Visschen 396¼ Quardeelen Traan.

Waar uit ligtelyk kan opgemaakt worden, wat ’er al door deeze Reedery moet worden betaalt.

Noch hebben de Maandgelders van ieder Visch 20 of 30 stuivers, en die voor Stuurder op een Sloep word aangestelt, geniet van de Visch f 3 : - De Voorleezer of Voorzanger heeft op de voornoemde reis voor deezen geestelyken dienst mede f 3 : - van de Visch. De Wynkoop door ’t Volk in ’t aanneemen tot den dienst gegeeven, word hen nu wederom geschonken. Vervolgens begeeft zich ’t meeste Volk van ’t Schip weder naar Land, om zich van eenige kleederen, koopgoed en provisie van tabak, jenever, enz. te verzien, die dan na twee of drie dagen wederom t’scheep moeten komen.

Omtrent den 10den of 12den April ligten de Schepen, op Stroom leggende, het anker, en komen, na de wind is, in vier of vyf dagen in Texel, tusschen ’t Oude Schilt en ’t Nieuwe Diep ten anker. Alsdan komt gemeenlyk een der Heeren Commizen op de Helder, alwaar de Commandeur de Paspoorten vertoont en laat teekenen, betaalende daar voor 30 of 40 stuivers.

Op den 18den of 20sten deezer Maand, ⁺, loopen de Scheepen, de Wind en Stroom dienende, ieder met een Lootsman verzien, ’t Texel uit in Zee; het Schip door hem buiten de derde Ton gebragt, en uitgelootst, gaat deeze Loots weder van boord, in een Lootsmans vaartuig, hem daar toe ten dienst, en zeilen de Schepen ’t Zeewaarts hunnen koers, gelyk wy in ’t Iaar 1700, volgens dit Journaal onzen koers hielden:

+ Algemeene Monsterrol

+ Wanneer en hoe de Schepen in Zee loopen.

[p. 343]

Uittreksel van ons Journaal, ⁺ koers houdende naar Groenlandt, met ons Schip de Vergulde Beykorf, in den Jaare 1700.

Dat.	Koerssen.	Myl.	Gegiste breete.	Bevonde breete.	Winden.	Weer.
25^+	N.W.t.N.	2½	53 : 10	- -	W.Z.W.	Slap topzeil.
26	N.t.W.½W.	28	55 : 3	- -	Zuidelyk.	Topzeil
28	N.N.W.½W.	55	- -	58 : 18	O.N.O.	Reefkou, Batenes 5 mylen N.W. van ons.
30	O.Z.O ½O.	28	- -	58 : 15	N.	Onderzeilem.
1^+	O.t.N.	14½	58 : 25	- -	N.N.W.	Topzeil.
2	N.½O.	14	59 : 28	- -	O.	Onderzeilen, met regen.
3	N.W.t.W.	17	- -	60 : 49	O.N.O.	Topzeil, en mottig.
4	N.W.	17	61 : 40	- -	N.N.O.	Slaptopzeil; en veranderende onze zeilen.
5	N.W.t.W.	8	62 : 13	- -	N.N.O.	Slaptopzeil, en buijig.
6	N.N.O.	16	- -	63 : 18	N.W.	Reefkou, en vochtig.
8	N.½W.	36	- -	65 : 32	N.O.	Reefkouw, droog, helder en koud.
9	N.W.½W.	20	66 : 40	- -	N.O.	Slaptopzeil, men schiet de lynen in de Sloepen.
10	N.N.O.	12	- -	67 : 12	Oostelyk	Stilte, en warme zonneschyn.
12	N.O.½N.	22	68 : 0	- -	Variabel.	Veranderlyk.
16	O.t.Z.	12½	- -	- -	dito N O	Veranderlyk.
18	N.N.O.	27	- -	70 : 30	O.Z.O.	Reefkou.
19	N.	24	72 : 6	- -	O.Z.O.	Reefkou, met Sneeujagt.
21	N.O.	57	74 : 47	- -	Zuidelyk.	Styftopzeil
23	N.O.t.N.	45	- -	68 : 50		’t Voorland 9 mylen Oost van ons.
25	N.W.	21	Land	79 : 20		Alhier was ’t aan ’t Ys dicht; ziende eenige Visschen en 8 Schepen.

VErmits we dit Iaar alleen op de platte Kaart zeilden, is de lengte niet behoorlyk waargenomen. Alle de verdere zaakelykheden en voorvallen ons dus verre en noch verder in en na de Visschery ontmoet, staan omstandig in ons generaale Iournaal aangeteekent; maar, nademaal in de Visschery de byzondere gevallen van ieder byna verschillende zyn, zullenwe derhalven deezen en ook alle de andere byzon-

+ En Voorbeeld van koershouding aangeweezen.

+ April

+ May.

[p. 344]

derheden, alhier achterlaaten, en de Visschery in ’t algemeen zo kort en klaar als doenelyk is beschryven.