Colloquium Neerlandicum 10 (1988)

[pagina 83]

De docent extra muros als literair vertaler (Warschau)
Zofia Klimaszewska

De ontwikkeling van de neerlandistiek aan de Poolse universiteiten betekende ook voor de vertaling van Nederlandse literatuur een ware omwenteling die zich eind jaren zeventig - begin jaren tachtig heeft voltrokken. Voor die tijd werd er ook wel vertaald, maar de selectie gebeurde min of meer toevallig en men vertaalde via een andere taal: Engels, Frans of Duits.

De Poolse neerlandistiek is een uitstralingscentrum van Nederlandse cultuur en literatuur geworden. In Warschau zijn alle docenten Nederlands tegelijkertijd literaire vertalers. Ze hebben zich van het begin af aan, in de jaren zeventig, naast didactische en wetenschappelijke doeleinden ook als derde maar even belangrijke taak gesteld Nederlandse literatuur in Poolse vertaling te verspreiden, om een representatief beeld van de Nederlandse letteren bij het lezerspubliek te doen ontstaan. Ze deden dat met eigen publicaties, legden contacten met uitgevers en fungeren nog steeds als hun literaire adviseurs. De uitgevers worden door de docenten Nederlands op de hoogte gehouden van de recente ontwikkeling van het literaire leven in de Lage Landen; ze hoeven dus niet meer op een Duitse, Franse of Engelse vertaling te wachten. De docenten schrijven zelf leesrapporten, nemen initiatieven en bemiddelen ook vaak tussen Nederlandse en Poolse uitgevers. Dit gebeurt uiteraard met steun van de Stichting voor Vertalingen in Amsterdam. Dankzij deze Stichting kunnen we dicht bij de bron blijven, want we krijgen regelmatig informatie in de vorm van recensies, boekenbijlagen en boeken.

 

De inspanningen van de docenten Nederlands resulteren in de aanwezigheid van Nederlandse literatuur in Poolse literaire tijdschriften en bloemlezingen. Het vooraanstaande Warschause maandblad Literatura na swiecie (‘Wereldliteratuur’) heeft al drie keer een heel nummer aan Nederlandse literatuur gewijd: het bracht een keuze uit Nederlandse poëzie en proza en heeft het werk van Boon, Wolkers en Claus gepresenteerd met bijdragen en vertaalwerk van Poolse neerlandici - docenten van de universiteiten van Warschau en Wrocław.

[pagina 84]

De vertaalactiviteiten van de docenten gaan vaak gepaard met wetenschappelijke activiteiten. Zo wordt bij voorbeeld in Wrocław aan een proefschrift over de Poolse receptie van het werk van Multatuli gewerkt en tegelijkertijd aan een nieuwe vertaling van de Max Havelaar - een kritische uitgave met een wetenschappelijk gefundeerde inleiding. Een in Warschau in 1987 verdedigd proefschrift over abele spelen was aanleiding tot het plan om deze spelen in het Pools te vertalen. De binnenkort te verschijnen vertaling van Emants' Nagelaten bekentenis wordt van een wetenschappelijk nawoord voorzien.

 

Ons doel is een consequent en weloverwogen vertaalbeleid te voeren. Er wordt gewerkt aan een plan om van start te gaan met een nieuwe reeks: Bibliotheek van Nederlandse literatuur in Poolse vertaling, waarin alle belangrijke werken opgenomen zullen worden.