Bijdragen aan het Soerabaiasch Handelsblad (juni 1926-juni 1940)

Het antwoord der feiten

Op anderhalf jaar dwars dolzinnig Volksfrontbeleid.

Parijs, 11 Dec. [1937]

In een soort van doffe wanhoop en tegelijk op vollen stoom en in de vierde versnelling is de Kamer deze week begonnen met de behandeling van het budget. Men wil gereed zijn voor Oudjaar en elken dag defileert een ministerie in den schematischen vorm van cijfers en getallen. Zij dansen als muggezwermen op een stillen avond, als stofdeeltjes in een streep zonlicht, als telegraafpalen achter een spoorwegruit. De toeschouwer wordt er tureluursch bij. De député zelf begrijpt er niets meer van. Hij kan die vaart niet bijhouden. Trouwens, hij probeert het niet eens. Bij de bespreking van Financiën, het voornaamste der budgetten, de sleutel en de sluitsteen van de Schatkist, waren slechts zestig afgevaardigden aanwezig.

Zestig op de zes honderd, dat geeft geen grooten dunk van de belangstelling. Maar waarom zou een député zich om de Kamer bekommeren, een député die in December zooveel banketten, bals en soirées heeft bij te wonen waar hij niet kan ontbreken zonder zijn kiezers te krenken? Waarom zou hij zich dik maken? Hoe hij ook denkt over een zaak, over een post, over een crediet, hij moet stemmen als de leider van zijn groep. Voor het uitbrengen dier stem is hij persoonlijk niet eens onmisbaar, want elke partij heeft zijn ‘boitier’, zijn bus-houder, om de stembiljetten te beheeren van de groep-leden die absent zijn. Het quorum dat de wet eischt van een vergadering om geldig te beraadslagen is het eenige wat hem af en toe de gewaarwording kan geven van niet geheel en al overtollig te zijn, en dan nog alleen wanneer de president der Kamer slecht gehumeurd is of een moeilijkheid ontwijken wil door het tellen der aanwezigen. Voor het overige werd de député een zuiver figurant dien men met den nek aankijkt wanneer hij de pretentie zou hebben de tribune te bestijgen zonder expresselijk gemandateerd te zijn. Hij is lid eener Kudde en meer wordt niet van hem verwacht. Hij mag desnoods een eigen opinie hebben maar 't is niet geoorloofd haar te vertolken. Hij moet antwoorden als de recruut wanneer de generaal vraagt of de soep goed is. Riskeert hij de opmerking dat de soep slecht is dan bijt de generaal hem toe: ‘ik vraag niet of ze slecht is, maar of ze goed is.’ In de kazerne werd deze oude grap langzamerhand een verdichtsel. In de Kamer werd ze hoe langer hoe meer werkelijkheid. De député denkt op commando. Hij zakte af tot den rang van ordinair en gedisciplineerd stem-vee als het gros zijner medeburgers.

Een formaliteit

De openbare behandeling van het budget werd bijgevolg een pure formaliteit. Het essentieele speelt zich af in klein comité, in de hermetische geslotenheid der commissies. De debatten bepalen zich tot loutere algemeenheden, welke des te algemeener blijven daar de redenaars slechts een kwartier tijds tot hun beschikking krijgen om contrôle uit te oefenen op ingewikkelde, eindelooze cijfer-tabellen. De Fransche Kamer die, zooals men weet, geen vensters heeft, lijkt bij gelegenheden als deze, waar 't ieders beurs geldt, ieders hebben en houden, nog een tikje meer op het symbolische huis-zonder-ruiten, afgescheiden van het daglicht, zonder contact met de buitenwereld. Wanneer er door deze potdichte muren iets heensijpelt, pleegt men zulke lekken uitsluitend te wijten aan het toeval of aan het ongeluk.

Zoo verneemt men b.v. zeer terloops dat het deficit der spoorwegen, vorige lente omgegoocheld in een Nationale Maatschappij, over 1938 zal klimmen tot de som van tien milliard. Hunne ontvangsten worden geschat op twintig milliard. Schreeuwende, avontuurlijke, exorbitante wanverhouding. Om het mankeerende aan te vullen heeft men niets beters gevonden dan een verhooging van alle vervoer-tarieven met 25%, het maximum dat gewaagd kon worden terwijl de prijzen der levensbenoodigdheden reeds duizelingwekkend stijgen zonder toeslag op de transporten. Die extra-tol van 25% echter zal slechts 2 à 3 milliard leveren volgens optimistische ramingen. Waar zal men de 7 à 8 nog ontbrekende milliard vandaan halen? Bezuinigingen op het personeel zijn verboden door de vakvereenigingen. Bekrimpingen op het materiaal zijn barbaarsch want zij leiden tot rampen en er rollen nog altijd tè veel houten personenwagons in Frankrijk. En hoe kan een minister te goeder trouw beweren dat zijn budget klopt waar een gat gaapt van zulken omvang? Men heeft geen enkelen député deze vraag hooren stellen.

Het probleem

Dat zijn de resultaten van de invoering der veertig-uurs-week bij de spoorwegen welke de indienstneming eischte van zes-en-tachtig duizend nieuwe beambten, voor 't meerendeel onttrokken aan den landbouw. Zij zijn niet het eenige gilde dat zich ten laste van 's lands schatkist vermenigvuldigde als de zandkorrels aan het zeestrand. Zonder twijfel kon men dat vagelijk gissen.

Tot nu toe evenwel bleef het probleem theoretisch, en pas nu begint men het te merken in de practijk en te voelen aan den lijve. In 1932 had de Fransche Staat ongeveer 830.000 gesalarieerden in zijn dienst, alles tezamen gerekend, de arbeiders en de wegwerkers, de militaire en civiele ambtenaars, de vaste en de losse krachten. In 1938, na de annexatie der spoorwegen (515.000 beambten) en alleen voor het Rijk en de Stad-Parijs, leven 1.540.000 diverse personen ten koste der Fransche gemeenschap. Voeg hierbij nog ruim 800.000 gepensionneerden. Dat maakt 2.340.000. Voeg daarbij verder het personeel der departementen en gemeenten, waarvoor geen nauwkeurige cijfers bestaan. Dan heeft men het onbekende totaal der Fransche bureaucratie, na anderhalf jaar marxistisch bewind.

Wanneer men ze bij gebrek aan gegevens nog niet tellen kan, men heeft tenminste in 't voorbijgaan vernomen wat zij kost aan de Natie. In 1938 zullen de Bureaux twee-en-veertig milliard verslinden. Het nationaal inkomen waarvan dat verbazingwekkende bedrag moet worden afgetrokken, kan dalen of rijzen. Het is in wezen wisselend en onderhevig aan bijkomstigheden. Doch de som der uitgaven voor het personeel schommelt niet. Of ze laag of hoog blijkt in verhouding tot de ontvangsten, men kan er niet aan tornen. Onveranderlijk staat zij vast voor den duur van een jaar.

Honderd milliard

Zij is hoog, ontzaglijk, onduldbaar hoog. En zij is niet het slot der rekening. Men heeft na nauwgezette studies becijferd, dat, hoofdzakelijk dank zij de nieuwe sociale wetgeving, het Fransche inkomen in 1938 een heffing zal moeten ondergaan van nagenoeg honderd milliard, alles inbegrepen, Openbare Schuld, bewapening, behoeften van Staat, provincies en gemeenten, de gansche huishouding. Honderd milliard is geen bagatel. De som echter is pas groot of klein in vergelijking met dat inkomen. Welnu, de gezamenlijke verdiensten der Fransche natie zullen in 1937 - boekjaar waarop de amputatie der honderd milliard als passief fungeert - het bedrag van honderd-tachtig milliard niet of nauwelijks overschrijden. In het land dus der Twee Zondagen zal de citoyen in 1938 méér dan de helft der vijf arbeidsdagen werken voor het Gouvernement en voor den fiscus in een zijner ontelbare gestalten. Als het nationale inkomen per slot nog kan tegenvallen, de op te brengen cijns is tennaastenbij onwrikbaar. Wat zal daarvan de onontkomelijke consequentie zijn? Zij springt in 't oog: noch de prijzen der levensbenoodigdheden, noch de koers der munt zullen bij dergelijke abnormale aftappingen en monsterachtige disproporties gehandhaafd kunnen worden.

De boeren

Wie voldoende de aandacht spitste, heeft bij de discussie van het budget tevens kunnen opvangen dat het Fransche boerenbedrijf, niettegenstaande de mechaniseering van den landbouw en de invasie van buitenlandsche krachten, sedert 1936 één derde - 30% - minder produceert dan in 1913. Maar een zoodanige catastrofe maakt absoluut geen indruk en niemand interesseert zich voor de oorzaken dezer instorting. Zij had nochtans een koor van alarmkreten verdiend in het huis der afgevaardigden, want zij berust niet op gissingen, niet op bloote vermoedens. Evenmin als de gaandeweg verkregen zekerheid dat men in den loop van 1938 nog een zuinige vijftig milliard zal moeten leenen om rond te komen, en dat, terwijl het geld op langen termijn in Frankrijk minstens tweemaal duurder is dan in Engeland, Amerika, Holland, België, Zwitserland. Men zal wederom moeten leenen hoewel de renten der Schuld jaarlijks reeds 22% opslokken van het nationale inkomen en terwijl het een axioma is, tientallen malen proefondervindelijk bewezen, dat geen enkele economische machine draaien kan zoodra en zoolang het percentage der Schuld 15% van het inkomen te boven gaat. In plaats van de 22% tot elken prijs te reduceeren zal men ze nog een beetje opschroeven.

Aldus hebben de feiten geantwoord op anderhalf jaar dwars, dolzinnig beleid en stellig zijn ze nog niet uitgepraat. Tot men goedschiks luistert of kwaadschiks, half of heel geruïneerd, zullen zij hoe langer hoe dringender protesteeren.

[verschenen: 30 december 1937]