Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Door arm Vlaanderen (1903)

Informatie terzijde

Titelpagina van Door arm Vlaanderen
Afbeelding van Door arm VlaanderenToon afbeelding van titelpagina van Door arm Vlaanderen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.76 MB)

ebook (4.59 MB)

XML (0.47 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/reportage
non-fictie/geschiedenis/tijdsbeeld(en)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Door arm Vlaanderen

(1903)–August De Winne–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 206]
[p. 206]

Het verhaal van een ‘Franschman’

Op zekeren dag - rond het einde der maand April - trad ik het huis van een handwever der omstreken van Ronse binnen. In de kamer bevonden zich drie mannen, waarvan de oudste, de vader, een vijftigtal jaren oud kon zijn. De twee anderen - zijne zonen - waren kloeke jongelingen van twintig tot vijf en twintig jaren. De getouwen lagen stil. Het was het middaguur en men rustte wat uit; ten andere, het werk was niet dringend. Men had tijd genoeg.

- Zie, sprak de vader, het werk van een wever is lastig, want alles is in beweging: de beenen, de handen, de romp, de oogen, de hersenen; maar ik verkies dezen zwaren arbeid boven eene langdurende ledigheid, boven de eindelooze dagen die men doorgeeft met hangende armen, de oogen strak gevestigd op het oneindige luchtruim, langzaam door de wanhoop overmeesterd. Niet werken maakt den mensch eindelijk slecht. O! de werkeloosheid, de gevloekte werkeloosheid! Gelukkig dat zij weldra zal eindigen; wij gaan naar Frankrijk vertrekken.

- Zijt gij een Franschman?

- Wij zijn het hier allen. Er zijn in de streek viertot vijfhonderd wevers. De negen tienden trekken naar Frankrijk om den oogst te doen.

- Zijn de loonen in Frankrijk nog al groot?

- Zulks hangt af van den arbeid. De oogst der beetwortels, bijvoorbeeld, wordt 2 tot 3 franken per dag betaald boven het voedsel. Gedurende den oogst winnen wij 8 tot 9 franken per dag. Maar het werk

[pagina 207]
[p. 207]

is lastig! Het begint om 3 uren 's morgens en eindigt slechts om 8 ½ of 9 uren 's avonds. Na zulke dagen is het volstrekt onnoodig ons te wiegen; wij slapen als beesten. Met welke vreugde zien wij den zondag aankomen die ons toelaat wat langer te rusten!

- Hoe lang duurt de oogst?

- Acht, tien, vijftien dagen. Zulks hangt af van de streek.

- Wat kunt gij winnen op het einde van het seizoen?

- De werkman die van Mei tot October gebruikt wordt, kan 500 tot 550 franken winnen.

- En met welke som keert gij terug na het seizoen?

- Met 200, 250 of 300 franken. Diegenen welke met meer dan 300 franken terugkeeren, hebben hard gewerkt en zijn zeer spaarzaam geweest.

- Hoe wordt gij behandeld onder het oogpunt van huisvesting en voeding?

- De Vlaamsche werklieden, die zich naar Frankrijk begeven, moeten eerst, evenals de zwaluwen, een nest zoeken. Zij worden gewoonlijk gehuisvest in eene enkele plaats, die ter zelfder tijd voor slaapkamer en voor keuken dienst doet. Daar bevinden zich eene lange tafel, banken en een bed, voorzien van stroozakken en van een laken. Het lijnwaad dat op de reis dienstdeed, wordt soms als deken gebruikt. Twee mannen slapen te samen in een zelfde bed. Het gebeurt ook dat de werklieden over twee plaatsen beschikken: eene slaapkamer en eene keuken. Maar soms ook zijn ze verplicht op den grond te slapen, of op den zolder onder de hanebalken. Deze verblijfplaatsen bevinden zich gewoonlijk op de hoeve, of daarbuiten, in woningen die aan den

[pagina 208]
[p. 208]

pachter behooren. Zij worden kosteloos ter beschikking der werklieden gesteld.

Wat het voedsel betreft, de arbeiders moeten het zich aanschaffen. Zij maken zelf hun eten gereed. Bij den pachter koopen zij brood en varkensvleesch. Dit vleesch is rauw; om het smakelijk te vinden moet men eerst honger gehad hebben. Daarna wordt men het gewoon! 's Morgens wordt een stuk brood en wat spek medegenomen om gedurende den voormiddag gegeten te worden. Het middagmaal bestaat uit soep, aardappelen, brood en spek. 's Avonds voegt men soms wat kaas bij de aardappelen en bij et brood.

- Hoe worden de werkvoorwaarden der werklieden door den pachter geregeld?

- Hij onderhandelt door tusschenkomst van een ploegbaas. Men mag niet in beroep gaan bij een gerechtshof. De arbeid wordt op onderneming gedaan, behalve het werk op de hoeve, dat per dag betaald wordt. De taks is zooveel per hectare voor den oogst, voor het kuischen of voor het inzamelen der beetwortels.

- Alles wel ingezien, zijn de loonen toch nog klein voor zulk zwaar werk.

- Ongetwijfeld, maar is er eene vergelijking mogelijk met de loonen aan de wevers en aan de landbouwende werklieden in België betaald? Er zijn hier hoeveknechten die 15 tot 25 franken per maand trekken, boven hun voedsel. Zij die met het onderhoud der stallingen belast zijn, moeten in den zomer rond 2 of 3 uren 's morgens het bed verlaten, en blijven tot laat in den nacht op de akkers. Soms slapen zij in den stal zelf, op een stroozak. De werk-

[pagina 209]
[p. 209]

lieden die het vee verzorgen, winnen 8 tot 10 fr. per maand, en de daglooners 63 centiemen in den winter, en 72 centiemen tot 1 frank in den zomer. Ware het mijn beroep te schrijven, ik zou verschrikkelijke dingen kunnen vertellen over de ellende onzer Vlaamsche werklieden! Wat zou er van ons geworden, indien wij niet ieder jaar naar Frankrijk konden uitwijken? Daar ten minste zijn wij vrij, en met het geld dat wij terugbrengen, kunnen wij hier leven gedurende den winter! Ieder jaar zie ik den dag van ons vertrek met eene zekere vreugde aankomen, want na gedurende eenigen tijd Frankrijk, mijn tweede vaderland, verlaten te hebben, krijg ik het heimwee.

Als het maar blijft voortduren, want in de velden van de Beauce vooral, verrichten de landbouwwerktuigen meer en meer het werk der menschen.

- Willen wij een glas bier drinken?

- Ik ben tevreden. Indien gij wilt, zullen wij hiernaast gaan bij mijn eigenaar. Hij houdt zich met de bijenteelt bezig. Op den koer zult gij talrijke korven zien. Het is een dweepzieke klerikaal, maar hij heeft een zoon aan wien ik, sedert dezen winter, alle dagen het blad Vooruit geef, dat hij gretig leest. Ik geloof dat hij al van de onzen is. Men mag nooit de propaganda vergeten, niet waar?

Terwijl wij ons in de herberg bevonden, traden drie werklieden in zondagkleederen binnen. Zij bestelden borrels jenever. Zij zagen er reeds bedronken uit, spraken luide, en twistten een weinig. De baezin beschouwde ze veeleer met eene medelijdende welwillendheid.

- Och, Mijnheer! zegde zij, zij zijn niet kwaad. Maar wat wilt gij, morgen vertrekken zij naar

[pagina 210]
[p. 210]

Frankrijk, en het is altijd lastig, niet waar, vrouw en kinderen gedurende zes maanden te moeten verlaten. De ongelukkigen bedwelmen zich.

- En denken, sprak mijn gezel onder het weggaan, dat de pastoors gedurende verscheidene jaren, in hunne kerken, aan de socialisten verweten het familieleven te vernietigen! Ons familieleven is toch zoo overheerlijk! Bij ons hebben deze preeken nooit veel bijval gehad.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken