Van Brabant die excellente cronike

Dat .xxxi. capitel. Vanden derden hertoge Godeuaert die in der wiegen hinc daer die Grimbersche verslagen waren ende gheuangen

DJe derde Godeuaert was noch geen iaer out als sijn vader sterf Welcken kinde keyser Coenraet confirmeerde al tgeen dat sijn voorvaders hem verleent hadden Mer om sijnre ioncheyt wille so warender sommige heren te stouter te rebelleren, sonderlinge heer Wouter diemen heet Bartaut des heren van Grimbergen sone ende heer Gheraert van Grimbergen sijn broeder diemen heet drakenbaert, beyde heer Arnouts kinder Die wonnen ende destrueerden inden gront die borch van Netelaer tusschen Viluoerden ende Eppegen opHnH

die zenne. Noch sietmen den berch daer staen. Oock so verbranden si die borch de sale ende dat dorp te Viluoerden rouende opt lant. Als die banier heren van Brabant dat sagen so geboden si een heyruaert ende vergaderden alle die macht die si conden in Brabant oft Lothrijc ende cregen ooc grote hulpe van graue Dieric van Vlaenderen. Ende doe waren des ioncx hertogen momboren gecoren die heren van Diest, van weesmale, van Bierbeke, van wemele, ende si trocken anderwerf te Ghent aenden graue van Vlaenderen noch om bijstant, want al tvolc dat hi gesonden had was verslagen vanden Grimberschen. Dies dye graue niet wel te vreden en was, mer nochtan bi rade van somige sinen lieden ende heren sandt hi noch veel edelen met groten volcke op condicien, dat die ionghe hertoge als hi tot sijn iaren waer sijn lant van Brabant van hem te leen ontfangen soude. Ende aldus trocken si met macht tot Grimbergen twelck gebolwerct was, mer si wonnent ende verbrandent metten clooster Des ander dages trocken si voor Mechelen ende si verbranden tlant van Grimbergen dat tusschen

[fol. 110v]

daer ende Mechelen stont. Ende si beleyden Mechelen, mer want si vernamen dat die heren van Grimbergen grote machte van vrienden ende ander soudeniers ghecregen hadden, so lieten die Brabanteren Mechelen staen ende quamen bi nacht logeren bi Grimbergen Des ander dages trocken si noch naerder als bereet om striden Mer van gracien seynden si enen heraut aenden here van grimbergen hem ontbiedende dat hi quame tot genade den iongen hertoge, ende dat hi als van sijnre misdaet hem keerde in dye Baenroetsen van Brabant die hem een ghenadich vonnisse wisen souden Ende wilde hi dat niet doen dat hi hem dan bereyde te striden, ende wert hi dan verwonnen so sal hem na sijn verdiente geschien Die heere van Grimbergen antwoorde, dat hi haer vonnisse niet en begeerde, mer strijden wilde hi. Doe gaf die here van Gaesbeke den raet datmen den iongen hertoge te Bruessel halen soude om den brabanteren den moet te stercken ende vromelijker te striden, want die brabanteren van sulcker condicien sijn, eer si haren geboren here lieten onteruen dat sijer lieuer om steruen souden. Ende so wert tkint leggende in een silueren wiege ghehaelt van heer Aerde van Craynhem ende aen een wilge gehangen int velt daermen street staende aen een hage die noch der wesen hage heet. Doe wertter vreeslijck gestreden vanden morgen totter nachte. Des ander dages wertter weder bitterlic gestreden tot dat de brabanters hadden

[fol. 111r]

victorie, twelc menich man sijn lijf coste eert daer toe quam. Doen so was die borch van Grimbergen den hertoge ende wert inden gront af geworpen Dese victorie en hadden die brabanters niet sonder groot verlies, want van den haren was verslagen die here van Diest, van Wesemael, roetselaer, bierbeke, leefdale, horne, trazengijs, rayues .etcetera. ende veel ridders wt vlaenderen. Twelc den hertoge namaels genoech coste, want hi moste den graue van vlaenderen laten tlant van Denremonde dat Lothrijke ende Brabant plach te sijn. noch halen si haer hootvonnis Tantwerpen. Vanden grimberschen was heer Arnout here van grimbergen so gewont dat hi sterf. Ende daer bleef doot Geraert zijn sone, ende de graue van vierson, de here van Conchi van Arcle, van Broncvorst, van Keppel, van yselstein, heer Jan ende heer Seger des heren sonen van Breda, die heren van yttere, van scoudebroeck, van Baerlegen, heer Henric van Oeyenbrugge, heere Willem van massenhouen, ende heer Henric van hombeke Ende heer Arnout die oude here van Grimbergen wert daer geuangen met sijnen sone heer Wouter ende veel anderen, ende hi was so seer gewont dat hi mer drie weken en leefde. Ende die voorscreuen heere Wouter Bartaut des heren van Grimbergen outste sone bleef gheuangen ende meer ander ter tijt toe datter een cruysuaert began ouer tmeer. Ende doe creech hi orlof vanden iongen hertoge ende sijnen rade tot eenen sekeren tijt. So tooch hi met anderen ouer tmeer ende hi liet eenen sijnen iongen broeder te ghisele in shertogen handen

¶ Jn dese tijt alsmen screef .xi. C.lxvi predicte sinte Bernaert dat cruyce by beuele vanden derden paus Eugenius Ende hi gaf dat cruce den keyser Conraert ende den goeden coninc Lodewijck van Vrancrijcke die .vi. van dien name. Ende als si met ontallijke scharen van volcke ouer getogen waren op die Sarasinen so keerden si met luttel volcx want si genen spoet en hadden om die sterfte ende vele ongheuals, twelc men meende dat daer bi quam dat veel sonden int heyr geschieden Ooc deden hem die griecken als si door Griecken passeerden veele quaets doende calck int meele daer si broot af bieken ende verdoruense also, want si altijt nijdich sijn op dye latijnsche

¶ Als de voorscreuen heer Wouter bartaut lange in heydenisse hadt geweest strijdende vromelic op de heidenen, so keerde hi weder te lande om sijnen iongen broeder te verlossen vter gheuangenissen mer hi vant dat hi gestoruen was Ende bi deser causen ist dat de ioncste broeder in tlant van Grimbergen ende in veele plecken die onder Grimbergen waren dat leen goet hout. Heer wouter vernemende dat hi te langhe ghebeyt hadt toch hi haestelic wech ouer dat meer daer hi vanden Sarasinen verslagen wert voor Damiaten ende seer beclaget vanden kerstenen

¶ Als hertooghe Godeuaert beiaert was so track hi te Gendt om sijn momboren te ontslaen aenden graue alsoot hem beuolen was. Ende die graue vertelde hem alle die saken voor geschiet, hoe hi sijn lant van brabant te leen van hem moste ontfangen also sijn momboers hem gelooft hadden te doen, om dat hi hem tweweruen wt sijnen node daer hi in was geweest noch ionc sijnde geholpen hadt

[fol. 111v]

Hi knielde voor hem neder sijn swaert wter scheyden treckende presenteerde sinen oom den graue seggende, dat hy lieuer van hem sijn hooft af geslagen te hebben, dan tlant van Brabant deedel hertochdom van eenen graue te leen te ontfangen. Die wijse graue van Vlaenderen aensiende den moet van desen iongen Godeuaert, hadt hi sijns compassie ende schaut hem quijt van allen verbande die sijn momboers met hem gemaect hadden, ouer gheuende die brieuen ende alle vasticheyt daer aen cleuende

¶ Van desen heer Wouter sijn bleuen ij. sonen geheten Wouter ende Gheraert Ende als hertoge Gouaert tot sinen iaren comen was so hebben si door vrienden den hertoge om gracie gebeden die al tlant in sijn hant hielt, ende si bleuen dies in zijn seggen dat gelouende te houden ten ewigen dagen Ende die hertoge daer op wel beraden dede sijn wtsprake daer af

Eerst dat de borch van Grimbergen nemmermeer betimmert en soude werden. Ten anderen dat si ende haer nacomelingen den hertoge onderdanich souden sijn ende haer lant van hem te leen ontfaen ende manschap doen ende sweeren getrouwicheit Ten derden, om des wille dat heer Wouter haer vader sinen ioncsten broeder liet steruen int gheuangenisse, soe soude voort aen int lant van Grimbergen ouer al de ioncste broeder de heerlicheit hebben, ende de outste broeder sal ontfaen dat leen vanden iongen, twelc men noch ter tijt also hout. So behielt Gheraert die ioncste sone tlant van Grimbergen ende ontfinct te leene vanden hertoge. Ende Wouter die outste sone behielt half Mechelen met anderen heerlicheden ende ontfinct te leene van sinen broeder, dander helft hadde die kercke van Ludick

¶ Als hertoghe Godeuaert out was xvij. iaren so nam hi te wijf Margriete hertoge Henricx van limborch dochter Ende ouermits dien wert neder geleyt den twist ende geschille dat lange gestaen hadt vander tijt dat Gouaert metten baerde Lothrijcke weder creech tegen Henric van Limborch dees Henricx vadere Metter welcker Margrieten desen derden Godeuaert te huwelic gegeuen wort tcasteel te Rode bi Aken met sinen toe behoorten ende die voochdie van sint Truden Ende na die doot vanden seluen henric was hem toe geseit te hebben half tlant van Limborch. Dese Godeuaert wan aen dese Margriete twee sonen deen heet Henrick ende wert na hem hertoghe, dander heet Aelbrecht ende wert bisscop van Ludick. Den welcken namaels keyser Henrick die vijfste veruolgede met quaden lieden tot bi de stadt van Riemen in Vrancrijcke daer si hem int velt doden oft marteliden op den xxiiij. dach van Nouember. Ende daer staet noch een steenen cruyce int velt daer dit geschiede. Ende dese Aelbrecht wert begrauen in die grote kercke van onser lieuer vrouwen voor inden chore, ende dair is beset een schone costlijcke iaer ghetijde van hem datmen iaerlicx doet. Ooc had Godeuaert een dochter die Alijt heet die was coninginne van Engelant. Ende na dye doot van sijnre eerster vrouwen troude godeuaert des grauen dochter van Loen, daer af hadt hi een sone dye Willem heet ende werdt here van Parweys, van wien dat gedaelt sijn die heren van Parwijs

[fol. 112r]

¶ Jn desen tide regneerde die mogende ende victoriose keyser Frederic die eerste, die tegen den paus Alexander den derden misdede, mer hi dede daer aff penitencie aen nemende tcruce ende track ouer tmeer tegens die onghelouige. Ende na veel victorien weder keerende so verdranck hi onuersienlic in een riuier, so ghi noch sult horen

¶ Jtem in sijnen tijde so wert dat hertochdom van Behem ghemaect een conincrijck Ende de sonne wert al doncker int iaer .xi.C.lxxviij. Ende het was groote dieren tijt ende eertbeuinghe. Men sach ooc .iij. manen, ende int midden een cruce Ende ooc .iij. sonnen ende daer na wert de sonne weder verduystert van sexte tijde te noen tijde

¶ Jtem die heylige drie coningen werden ghebracht van Melanen tot Colen int iaer .xiC.lxiij. Ende sinte Thomas eertsbisschop van Cantelberge wert ghemartelijt

¶ Die voorseide hertoge Godeuaert track namaels ouer tmeer tot Jherusalem als hi xl. iaren hertoge geweest hadde, ende weder ghecomen van daer so sterf hi in drie iaren daer na. Ende hi wert ooc begrauen te Louen in sinte Peters kercke ter noortsijden bi sijnder wettigher ghesellinne vrou Margriete Jnt iaer ons heren .xi.C.lxxxiij.