Van Brabant die excellente cronike

¶ Dat .lij. capitel. Hoe weder een nieuwe orloge began tusschen brabant ende Gelre

ALs vrou Janne van brabant ende hertoge willem van Ghelre ende haer landen een deel iaren in payse ende vreden hadden geseten, so stonter op weder een nieu orloge ouermits eenen van shertogen van gelre dienaren die shertogenbossche by iuisticie gerecht was geheeten wouter van ouer Rijne Jnt iaer M.CCC. ende .xcvij. Dese wouter met sinen hulperen. droncken sijnde sloegen doot een van vou Jannen dienaeren, waer om hi geuangen wert ende onthooft. Dies die hertoge van Gelre aen vrou Jannen ontsegbrieuen sandt om dier saken voorscreuen ende maecte hem sterc met alle sijn hulpers, als dye eertsbisscop Frederic van Colen, bisscop Frederic van Munster, de bisscop van vtrecht ende meer ander heren dye alle gader met groter macht in Brabant quamen. Dit vernemende vrou Janne dede tshertogenbosch mannen ende besetten met haren volcke, te weten, die drossaet van brabant die heren van Perweys, van Diest van wesemael ende noch meer ander heeren ende dese lieten den hertoge passeren verby den bossche sonder vechten, want hi vele vrienden binnen der stat hadde, anxt hebbende voor verraetscap, nochtans deden si hem scade achter in sijn heyr staende ende vangende somige van sijnen volcke Hi track al verbi voort tot Oosterwijck daer hi des nachts logeerde Ende des ander dages so meende hi die stadt van Endouen in te nemen , mer die heren die ten bossche lagen hadden sonder vertreck CCC. glauien daer gesonden om die stadt te bewaren so dat hi daer meer schaden creech dan ghewins ende liet so die stadt ongewonnen, berouende ende bescadigende dat arme lantvolc. Twelc vrou Janne vernemende ontboot hem met haren herauten datse hem wilde strijt leueren binnen den derden dage waer hi wilde, het waer in zijn lant dat hi derwerts trocke, oft wilde hi blijuen in Brabant dat hi darme lantvolc onbescadicht liete, si soude hem senden .C voeder wijns .CCC ossen ende broot ende ander prouande genoech om drye dagen tot datse malcander strijt leueren souden Ende vrou Janne vergaderde een grote heyr wt Brabant ende quam na shertogenbossche tot omtrent Herentals. Doe quam die tidinge dat die hertoge van gelre met sijn bisscopen ende heren scandelijc vertrocken was ouer die Mase ende en dorste velt noch strijt leueren, also vrou Janne begeerde Als de brabanteren wisten dat hi dus wten velde gescheyden was so trocken si al gestoort na Tricht, daer vrou Janne bleef liggende Ende dat heyr track ouer de Mase tot Vlytingen ende bleef daer leggende den eersten nacht. Des ander dages trocken si int lant van Gulic verbrandende alle die dorpen in haren weghe tot Andenhoue toe twelc sterc gemaect was, mer si wonnent ende verbrandent ende sijn also eenen anderen wech door tlant van Gulic gereyst ende na Tricht gecomen daer si veel scaden deden, ia twintich werf meer dan dye hertoge

[fol. 152v]

van Ghelre in brabant gedaen hadde, ende vermaten hem nochtan den toecomende somer als die winter leden waer weder te reysen int lant van Gulic, twelc si volbrachten also ghi na horen sult.

¶ Binnen dees tijt dat dit gheschiede so sijn die Ludikers metten Brabanters vereenicht ende verbonden om datmen de burgeren vanden steden van Ludic ende van Loon ende andere niet meer arresteren en soude oft houden voor lijf pensien oft ander renten die si den ingestene van brabant sculdich waren, maer met terminen souden laten betalen Ende so wert daer vernieuwet alsulcken verbont als in voortijden gemaect had geweest tusschen tlant van Brabant op deen side ende tlant van Ludick ende van Loon aen dander sijde, dye mits dien nv gheloofden den lande van Brabant hulpe ende bijstant te doen tegen eenen yegelijcken ende sonderlinge tegen den hertoge van gelre den toecomende somer, twelc si deden, mer oneerlic schieden si uwten velde. want doe die somer aen quam so trocken die Brabanters met groter heyrcrachte door Tricht daer vrou Janne lach ende beualse gode Ende si trocken tot Vleytingen daer si haer tenten neder sloegen verbeydende de Lukenaers die daer ooc met schoon volc quamen so si gelooft hadden Ende met hem was haer elect ende heer hertoge Jan van beyeren ende die here van perweys mit meer ander Ende hertoge philippus van Bourgondien had weder vrou Jannen te hulpe gesonden den graue Walrauen van sintpol met .CCC glauien op sinen cost Dus wast genuechlic taensien so schonen hoop volcx, Want die brabanters hadden in haer gespan meer dan .xl M. mannen seer wel gewapent, ende die van Ludick ende van Loon niet veel min Dus sijn dese twe heyren gereyst int lant van Gulic rouende ende pilgerende al datse in haren wech vonden ende hebben hem gedeylt om te bat vitalie door tlant te crigen Ende die brabanters sijn ghecomen voor de nieu stadt dair die hertoge van gelre met veel mannen binnen was, mer si en dorsten dye stadt niet houden hoe sterck datse was ende sijn scandelijc van dair gereyst ende staken tvuer in haer selfs stadt. ende die van ludic quamen ooc corts derwerts om dye stadt te beleggen. Mer want die stadt verbrant was so sijnse tsamen getrocken voor Ruermonde Die Ludikers sloegen neder tusschen die Mase ende Roere, ende die brabanters sloegen neder op dander sijde ouer de Roere Mer want hertoge Jan die elect van ludick den hertoge van gelre sijnen swager gonstich was hem niet willende laten bederuen, so wert daer een tractaet gemaect metten hertoge van Ghelre sonder weten vanden brabanters geuende de vaste brieuen wel bezegelt om een tractaet van pays te onderhouden Ende sijn so thuyswert gekeert latende die brabanters alleen int velt leggen die van desen tractaet niet en wisten voor der tijt dat hem lieden kenlijck gemaect was vanden here van perwijs ende meer ander die metten ludikers daer gecomen waren, hoe die Ludikers pays hadden ghemaect met hertoghe Willem van Gelre ende van Gulick ende doe screefmen M.CCC.xcviij.

¶ Hoe vreesliken dat die Brabanteren trocken door tlant van Gulick barnende ende blakende, steden ende slooten destruerende ende meer ander dingen.

[fol. 153r]

ALs die heeren van Brabant dit vanden Lukenaers vernamen, soe hebben si haer belegge op ghebroken van voor Ruermonde, want hem haer vitialie vanden Lukenaers onderwegen benomen wert die hem lieden ghesonden was buten Tricht Ende die Brabanters sijn weder ghetrocken int lant van Gulick ende sijn gecomen tot voor Lennich een seer goet vast stedeken wel omgrauen Mer die van binnen en dorsten hem daer niet binnen onthouden, mer hebben die stadt int vuer gestelt daer wt nemende alle dat gene dat si wech draghen conden Maer die Brabanters vonden nochtans vele wijns inder stadt, daer si hem mede hebben ghesustineert ende beholpen mer si hadden dair groot ghebreck van brode. Ende si bedoruen ende slechteden de stadt tot inden gront Ende van daer soe trocken si voort door dat lant na Aken toe barnende ende blakende ende veele schaden doende onder wegen daer si door reysden. Doe badt den capiteynen die voorscreuen heer walrauen graue van Sintpol, wiens vader was van den Gulicschen verslagen inden strijt voor Baeswildere Ende om die doot van sinen vader te wreken so badt hi den gemeynen brabantsche capiteynen vanden heyre om verbi die stadt van Gulick te trecken. Die heren aensiende die grote ghetrouheyt die sijn vader den lande van Brabant hier voortijts ghedaen had so consenteerden sijt ende trocken verbi Gulic Ende heer walrauen met somige diet hem beliefde track voor gulick daer

[fol. 153v]

hi neder sloech Ende die van binnen die ruymden die stadt ende vloden ter anderen siden wt met hem nemende al dat si crigen conden, maer binnen der seluer nacht so heeftse die voorscreuen heer walrauen veruolcht ende ghebrantscat na sijn beliefte voor .xxx.M. gulden Des ander dages so ist geheel heyr by een vergadert ende hebben hem beraden weder om te keeren ende si sonden tot Aken om vitalie te crijgen, mer si cregen niet So sijnse geporret na Aken verbrandende al die dorpen diese int lant van gulick vonden. Ende dit was inder tijt dat die beganckenis was ende wel .v.M. pelgrims hebben hem alle bi een vergadert beduchtende vanden brabanters beroeft te werden, ende sijn den brabantschen heyre te moet gecomen Mer doe si wisten dat pelgrims waren so hebben sise laten passeren sonder misdoen Ende die capiteynen hebben anderwerf gesonden binnen der stadt van Aken om prouande voor haer ghelt, maer si hebbense hem geweigert, wtgenomen een karre met brode dien die Brabanters wederom sonden tot Aken, want dat heyr daer bi niet gespijst en mocht werden, mits welc groot verdriet ende scade toe quam den borgeren vander stadt ende den lantlieden want die brabanters al die dorpen verbranden dye omtrent der stat stonden tot sinte Saluatoers berge toe daer si qualic aen deden die onnosele verderuende. Ende van daer sijnse thuys in Brabant ghecomen na datse .xxxviij. dagen wt geweest hadden

¶ Corts daer na quam here Robrecht van Beyeren palensgraue die Roomsch coninc gecoren was tot Aken om sijn eerste crone te ontfangen, nochtans leefde doe noch coninc wencelijn van Behem die lange ooc Roomsche coninc geweest had, maer om sijnre onbequaemheyt wert hi verworpen ende af gheset vanden koervorsten Ende bi desen coninc Robrecht quam hertoge Willem van Gelre ende van Gulic hem clagende vander groter scaden die de brabanters den keyserijcke ende ooc hem in sijn lant gedaen hadden, ende verwerff so veel aen coninc Robrecht als dat hi den toecomende somer op brabant trecken wilde, mer sijn opset was ter stont openbaer hertoge Philips van bourgondien, die een groot heyre vergaderde van ridderscape om sijn moeye vrou Janne van Brabant in baten te comen Twelc die hertoge van gelre vernemende heeft pays ende vrede metvrou Jannen gemaect sonder weten van hertoge Philippus ende dat bi middele van somige vrienden die hi in Brabant had bi vrou Janne. Dit gheschiede int iaer .M.CCC. ende xcix. Waer om dat die edele hertoge philips seer gram was, want hi hadde menich dusent cronen daer op wt gheleyt Sonderlinge was hi gestoort opten ghenen die ouer den pays geweest hadden als de proost van Tricht, die nochtan int heimelic bi hem seer groot geweest had mer noyt sint en quam hi weder in sijnder gracien

¶ Jnt iaer voorleden alsmen screef .M ccc. ende .xcviij. so sterf sonder oor vrou Jannen suster vrou Marie, wilen eer hertoginne van Gelre hertoge Reynouts huysurouwe. si stichte in hair leuen die canosijete Turnhout. si stichte ooc de borch te Turnout ende dat slot te Oeye, ende woonde meest te bruessel bi haer suster vrou Janne in Brabant totdatse vander werelt schiet, ende si wert ten minrebroeders begrauen

[fol. 154r]