Van Brabant die excellente cronike

¶ Dat .lxix capitel. Hoe die eertshertoge Philips in Gelderlant track met groter heyrcracht ende beleyde die stadt van Arnem die hi wan

NA dat heer Engelbert graue van Nassau heer van Breda van Diest gestoruen was, die wijslijc ontriet dit oorloge tegen Gelre, so meende hertoge Philips bi rade van sommigen al eer hi in Spaengien reysen woude gelderlant weder te crijgen Ende hi track met groter macht in gelderlant Ende tusschen wegen op Eltener berch sloech hi neder, daer verbeydende al sijn vian-

[fol. 269r]

den die hem hinderen mochten ende van daer track hi voor Arnem ende hi beleyde de stadt die seer beschietende, so dat die van binnen seer besorcht waren ende gauen hem op in des hertogen handen Ende daer na ghecreech hi lichtelijc veel ander steden die hem ouer gauen in des hertogen handen, als Hattem Harderwijc Elberch Tiel Bommel Doesborch Locchem Grol ende meer ander dye al weder aen die gheldersche side sijn. Ende daer waren ooc veel heren ende ioncheren van den Ghelderschen die ooc Bourgondioens worden, als mijn ioncheer van Bronchorst, van Wisch, van sheren berge heer Otte schenck die hem doen onthielt tot wachtendonck, mijn ioncheer van Batenborch ende meer ander Ende twas also ghestelt hadde hertoge Philips geperseuereert, dat hi alle tlant gheconquesteert soude hebben. Maer want hi ende sommige sijn raetslieden begeerlijck waren om te reysen in Spaengien, so wert daer eenen dwasen pays gemaket van te behouden dat hi ghewonnen hadde Ende dat die hertoge van Gelre met hem trecken soude op hertoge Philips cost. Maer die hertoge van Gelre nae dat hi int hof gheweest hadde soe wert hi gesint niet mede te reysen, hem excuserende. etcetera.

¶ Jtem om de voorscreuen reyse te doen so behoefde hertoghe Philips veel ghelts Ende al hadt hi veel beden ende scattingen vanden landen gehadt, so moste hi noch meer hebben, ende hi vergaderde dye staten van sinen landen om haer consent te crijgen om te vercopen een deel van sinen demeynen ende heerlijcheden, dat hem dwaselijck geconsenteert was vanden staten van Brabant Henegouwe Hollant Seelant Mer dye van Vlaenderen waren wijsere ende dedens also niet, nochtans hadden si eere ende also veel dancx als die ander hadden

¶ Jtem heer Jan van Horne bisscop van Ludic wert aflijuich int iaer .v. in Decembri, vele schulden achterlatende, want hi in feyten van oorlogen tegen sijn vianden sijn lant vromelijck bescuddende grote costen gedaen hadde. Ende na hem bi recommendatien vanden coninc van vrancrijck wert ghecoren ende vanden paus geconfirmeert heer Eueraert vander marken heer Robrechts broeder van Hesden die int beghin hem seer geestelic droech dicwijl misse celebrerende int pontificael ende anders

¶ Van hertoge Philips tweeste reyse in Spaengien ende van sijn aflijuicheyt.

¶ Hier na valt te scriuen vander tweester reysen hertoge Philips in Spaengien, die welcke liet ende maecte heer Willem van Croy, heere van Cherue ende van Aerschot sinen stadthouder Ende daer na met sijnder vrouwen ende veel edele al meest ionck van iaren des anderen daechs na Dertiendach ghinc hi te scepe op Armuyen in zeelant. Ende twas doe eenen couden winter ende het stont op alte groten tempeest op der zee ende storm van winde, so dat eenige scepen verdroncken, ende die prince ende princesse met allen haren lieden waren in wtnemenden groten perikelen, van hueren tot vren verwachtende de doot Mer god gaf gracie dat si quamen gedreuen in Engelant ende ghingen te lande. Ende si allen beduchten hem vanden coninc beschaemt te sine, so toonde de coninc nochtans sijn edelheyt ende onthaeldese seer costeliken alle sijn costen daer betalende

[fol. 269v]

Mer die coninc versochte seer neernstelijck op hem dat hi hem ouer leueren woude den graue van Suffock dye wt Enghelant gheulooden was, dien hi ghecregen hadde int lant van Gelder te Hattem op dat slodt, ende hi hielt den graue van Suffock doe in dye stadt van Namen, ende men seyde dat hi stac na die crone, want hi was coninc eduwaerts suster sone Ende dye selue graue hadde noch eenen broeder die ooc vluchtich was wt Engelant. Dus dan so consenteerde die ertshertoge Philips datmen hem halen soude in die stadt van Namen sonder te misdoen aenden lijue. Ende so wert hi te Namen gehaelt ende den Engelschen geleuert ende in Engelant gheuoert ende daer gheuangen geleyt, dat veel menschen mishaghede. So reysde hertoge Philips met sijnder vrouwen wt Engelant te Spaengien waert, daer si quamen ende worden van veele wel ontfangen. Ende mits eenigen gheschillen die daer resen tusschen den coninc van Arogon sinen zweer ende hem, so wert tusschen hem beyden een tractaet van payse gemaect, sonderlinge wat elck vanden lande hebben ende houden soude. Ende so wert hertoge philips ontfangen coninc van Castilien, van Lyon ende Garnaten

¶ Jnt iaer xvC. ende .vi. inden maent van Augusto openbaerde een grijsselijcke comeet inder lucht die sinen opganc nam int noortoost ende ghinc so omme tot int noortwest, daer hi sijnen onderganck hadde, hebbende sijnen steert na dat weste Ende daer ghinc een grote vierighe vlamme van hem die lanck ende breet was ende ghinc meest opwerts, ende duerde omtrent .xviij. dagen

¶ Corts hier na starf die doorluchtige aertshertoge Philips van Oostenrijck etcetera. in die bloeme sijnder ioncheyt, in zijn xxviij. iaer op eenen vrydach, als opten xxvi. dach van September Jnt iaer van xvC. ende .vi. in die stadt van Burges in Castilien, ende begeerde datmen sijn herte vueren ende begrauen wilde tot Jherusalem int heylige lant daer des ouden hertogen Philips sijns ouer oude vaders herte mede begrauen leyt, dwelc also volbracht wert Ende sijn ingewant wert geuoert tot Brugge in vlaenderen ende is int graf van sijnder vrouwe moeders Marie van Bourgondien gheleyt geweest Ende hi wert met groter droefnissen ende met wenender wtuaert begrauen in een Carthuser clooster genoemt Amersfloer leggende op eenen hogen berch buten Burgers. Doe bleef sijn vrouwe de coninginne beurucht met eender dochter daer si moeder af was. Aldus waren deedele van desen lande seer bescaemt, want hem die spaengiaerts niet en beminden So dat bi na alle die costelijcke iuwelen ende cleynodien die hertoge Philips met hem gheuoert hadde van sinen ouders hem ghelaten, gherooft ende verloren souden hebben geweest en hadde gedaen die ionge eedel heere ende graue van Nassau die met voorsienicheyt tmeeste deel recouuereerde ende wederbracht in desen landen

¶ Hoe datter weder een oorloge op geresen is tusschen den hertoge van Gelre ende dese landen, ende hoe dye Fransoysen ende Gelderschen in Brabant quamen, ende hoe si van die van Namen ter neder getogen werden

[fol. 270r]

BJnnen desen tide is te weten dat weder twist ende oorloge gheresen was tusschen hertoge Karel van Ghelder ende desen landen So dat here Robrecht vander Marcke gheheten van Arenberch met groter machte wt Vrancrijck gecomen was te Remonde ende die hertoge ende hi quamen te samen met groter machte te Turnhout daer si groten schade deden. Ende want van Turnhout dye mans gheuloden waren so werdet ghebrantscat van hem, ende si namen veel vrouwen gheuangen van Turnhout diese mede voerden ende hielden die tot dat dat rantsoen betaelt was Niet seer langhe daer na quamen dye voorscreuen heer Robrecht ende die hertoghe van Ghelder in Septembri voor Dyest, meynende dat te ghecrijghen. Maer het wert also bewaert van mijn heere van Nassou heere van Dyest dat sijt lieten staen, ende si quamen tot Halem dat verdoruen wert. Daer na belagen si dye stadt van Thienen die si wonnen met stormen, ende beroofden die stadt ende ooc vele kercken ende cloosteren, dodende ende vangende veel lieden die si voerden tot Romonde ende elders, daer si lange lagen in groter allenden Dit geschiede op sint Michyels dach Jnt iaer ons heeren xvC. ende .vij. Eenige seyden dat dese bystant vanden Fransoysen den hertoge van Gelre ghesonden wert vander hertoginnen van Bourbon des hertogen moeye die groten scat van gelde hadde. Ende al was dit aldus geschiet, so bleeft nochtans onder den pays tusschen vrancrijcke ende dese landen ghemaect seggende die fransoysen dat de hertoge van Gelre op des conincx sijde in den pays begrepen was als met hem ghealieert, ende dat si hem mits dien bistaen mochten tegen sijn vianden sonder den pays te breken. Ende al luydt dit wonderlic, so wert dat nochtans also verstaen, want den voorseyden pays van Vrancrijck wert daer na hier int landt weder van nieuwes wtgheroepen, te wetene in Brabant Vlaenderen ende so voort meer. Het gheuiel daer na dat eenighe cloecke Namoreusen dat sijn mannen wter stadt van Namen,die wilden auontuer besoecken ende namen voor haren capiteyn Jan despontijn ende si meynden te slaen op eenen groten hoop Fransoysen bi nachte, die wt Ghelderlant quamen ende reysden door Ardennen te Vrancrijck waert met ses hondert costelike peerden seer rijckelic op gheseten comende tot sinte Hubrechts in Ardennen, daer si neder sloegen, meenende aldair te sijn vry ende sonder sorge, so maecten si goede chiere ende ghingen slapen want si moede ghereyst waren Ende als si te ruste waren so quamen die Namoreusen ende sloeghen op die ghene die die wake hielden ende die niet geulieden en conden, omtrent .xxxiiij. mannen die daer bleuen ende niet meer bi ghetalen, want dye ander ontuloden int bosch. Maer die Namoreusen cregen wel .v.C. peerden ende veele ander dingen, als clederen, iuweelen, bagagien. Ende daer wert een eedel heere gheuangen die namaels ontghinck. Ende der Namoreusen die dit hadden gheauontuert ende volbracht (also men seyde) waren omtrent een deel meere dan een hondert

[fol. 270v]

¶ Jn desen seluen tijde, als int iaer van M.CCCCC. ende .vij. so beleyde heere Jan van Egmont op de costen van hollant ende shertogen bosch dat stercke ende wel besorchde huys van Poroyen, daer capityen op was die maerscalc des lants van Gelre geheten Sneewint, welc slot was gelegen op die Mase, ende was den cooplieden groot viant. Als die hollanders met heer Jan van Egmont haren capiteyn dit huys belegen hadden ende haer tenten daer voor geslagen hadden, so quam die hertoge van Gelre op den sondach na onser vrouwen gheboorten dach dat huys ontsetten, so dattet die hollanders verlieten ende hadden al haer costen vergeefs gedaen Mer corts daer na int iaer van xvC. ende .viij. wert dat huys van Poroyen weder beleyt vanden graue van Aenholt, die dat ten lesten na veel costen ende moeyten tot sinen wille in genaden ghenomen heeft, sonder xij. die hi daer hinc als hair capiteyn Snewint doot was