Alfa-Nieuws. Jaargang 2

Signalementen

Nieuwe Alfabetiseringstoetsen

In het najaar van 1999 zal het ICE de toetsserie Alfabetisering NT2 op de markt brengen. De toetsserie is bedoeld voor alfabetiseringscursisten in de volwasseneneducatie.

De toetsserie Alfabetisering bestaat uit twee delen: een onderdeel Intake en een onderdeel Uitstroom, die allebei bestaan uit een aantal deeltoetsen. Ook is er een instrument ontwikkeld voor de inschatting van de leervaardigheid van analfabete cursisten en kunnen de vaardigheden luisteren en spreken worden getoetst zonder dat de cursisten gebruik moeten maken van de vaardigheden lezen of schrijven.

Het deel Intake vervangt de intaketoets alfabetisering NT2 die sinds 1994 op de markt is (eerst als onderdeel van de intaketoets NT2, later als zelfstandige uitgave). Het onderdeel Uitstroom is bedoeld voor de uitstroom uit een alfabetiseringsproject en eventueel de doorstroom naar een regulier NT2-traject. Dit deel van de toets zal onderdeel uit gaan maken van de NT2-profieltoets, zodat ook (nog) onvoldoende gealfabetiseerde of recentelijk gealfabetiseerde cursisten aan het eind van het inburgeringstraject getoetst kunnen worden.

De toetsen zijn methode-onafhankelijk en kunnen worden ingezet onafhankelijk van de gehanteerde methodiek of didactiek. Als eerste zal de uitstroomtoets uitkomen die onderdeel zal uitmaken van de NT2-profieltoets, daarna de intaketoets.

Informatie:

Bureau ICE, 0344-603434.

Voor productinformatie, studiebijeenkomsten etc. kunt u vragen naar Joke Kersloot, voor bestellingen kunt u vragen naar Petra van Dinther.

Les 98 over alfa

In het aprilnummer van het tijdschrift voor docenten van volwassen anderstaligen les vroeg Bastienne Tholen een aantal docenten naar hun ervaringen met de alfabetiseringsmethode Alfa. Met dit verslag was zij ons dus net een stap voor!

[p. 31]

Moer 1999 nummer 2

In het aprilnummer van moer, tijdschrift voor het onderwijs in het Nederlands, vonden we twee interessante artikelen voor alfabetiseringsdocenten. Kim van der Zouw, die de eindredactie had van Alfa deel 1, gaat in op de vraag of volwassenen op een andere manieren moeten leren lezen en schrijven dan kinderen. Ze beschrijft daarin ook de uitgangspunten van Alfa.

Het tweede artikel is van de hand van Testje Oelen: Zorgleerlingen in de eerste opvang: ons een zorg? Zij geeft een beschrijving van de problemen van jongeren in de eerste opvang van het voortgezet onderwijs die een cognitieve achterstand hebben, en geeft de manier aan waarop naar oplossingen gezocht moet worden.

Specialisatiecursus Alfabetisering NT2

Regelmatig komt de vraag naar scholing over alfabetisering - een heel specifiek onderdeel van Nederlands als tweede taal. De Transfergroep Rotterdam verzorgt deze scholing op locatie. Daarbij wordt uitgegaan van 8 bijeenkomsten waarbij de data in nader overleg worden afgesproken. De kosten van deze incompany training bedragen: f 12.800,-

Cursusbeschrijving

Aan de volgende onderwerpen wordt aandacht besteed:

-	verschillende visies op alfabetisering en de consequenties daarvan in de aanpak en het lesmateriaal;
-	doelen, opbouw en oefenvormen voor lees- en schrijfoefeningen;
-	doelen en werkwijze voor luister- en spreekvaardigheid;
-	leermiddelen;
-	differentiatie;
-	zelfstandig leren;
-	trainen van auditieve vaardigheden en uitspraak;
-	het gebruik van beeldmateriaal;
-	intake en voortgangstoetsen.

Doelgroep

Docenten die werken in de alfabetiseringsgroepen of die les willen gaan geven aan analfabeten of anders-alfabeten.

Werkwijze

Informatieoverdracht, praktische opdrachten, uitwisselen van ervaringen.

Nadere informatie:

Mevr. Drs. M.J. Klink, coördinator Nederlands als tweede taal van de Unit Onderwijs en Educatie van de Transfergroep Rotterdam, Museumpark 40, 3015 CX, Rotterdam, telefoon 010-2 41 44 73.

Didaktief & School
Van klanken horen naar letters lezen

In het meinummer van het tijdschrift Didaktief & School gaat Kees Vernooy, schoolverbeteringsdeskundige aan het CPS in Amersfoort, in op de resultaten van een Amerikaans onderzoek naar oorzaken van leesproblemen bij kinderen aan het eind van groep 3. De belangrijkste oorzaak van die problemen blijkt te zijn dat deze kinderen de klanken waaruit de woorden zijn opgebouwd, niet correct en vlot genoeg herkennen.

Het Amerikaanse onderzoek

Nu leert een kind wel vanzelf gesproken taal begrijpen, maar niet automatisch dat die gesproken taal uit woorden bestaat, en die woorden weer uit klanken. Voor het leren lezen en schrijven is het van bijzonder belang dat een kind deze spraakklanken (fonemen) kan onderscheiden. In de tijd die vooraf gaat aan het leren lezen en schrijven ontwikkelen de meeste kinderen een ‘fonemisch bewustzijn’ dat hen helpt die klanken te horen. Zo weten de meeste kinderen dat woorden op elkaar kunnen rijmen of dat woorden met dezelfde klanken kunnen beginnen. Ze hebben ook vaak plezier in spelletjes waarin deze vaardigheid geoefend wordt.

Amerikaans onderzoek van Torgesen en Hecht (1996) toont nu aan dat de vaardigheid om correct en snel spraakklanken te kunnen onderscheiden de beste voorspeller is van succes bij het leren lezen. Het is zelfs een betere voorspeller dan iemands intellectuele capaciteiten en de woordenschat waarover het kind beschikt. Een tweede Amerikaans onderzoek van een jaar later (Scanbor en Vellutin, 1997) wees uit dat meer aandacht voor de betekenis van wat je leest, en leesbevordering geen invloed had op goed technisch leren lezen in groep 3. Wat wel grote invloed had, was systematische aandacht voor de ontwikkeling van het fonemisch bewustzijn. Een derde onderzoek, van Grossen (1998) onderstreepte die bevindingen nog eens: goede lezers hebben een goed ontwikkeld fonemisch bewustzijn, zwakke lezers missen dat.

Het artikel van Vernooy zegt niets over jongeren en volwassenen die leren lezen in een andere taal, maar een goede lezer zal zeker zien dat zijn conclusies ook van toepassing zijn op het alfabetiseringsonderwijs aan oudere kinderen en volwassenen.

Landelijke studiedag Levende Talen

Op zaterdag 13 november wordt de landelijke studiedag van de vllt gehouden. Er zijn workshops over tal van onderwerpen over onderwijs in allerlei talen. De sectie NT2 verzorgt enkele workshops.

•	Henk Snoeken: Werken aan taal in stages in het praktijkonderwijs. (10.45-12.15 of 14.15-15.45)

[p. 32]

	De stage biedt niet alleen de mogelijkheid op een praktische manier een vak te leren, maar ook op een praktische manier de tweedetaalverwerving te stimuleren. Hoe kunnen leerlingen werken aan taalverwerving op de werkplek en hoe kan daar op school op voortgebouwd worden?
•	Marijke Huizinga: De rol van cultuur in de NT2-taalles: klompen en emoties. (10.45-12.15 of 14.15-15.45) De dagelijkse praktijk van de NT2-docent staat centraal: Hoe ga je om met de culturele achtergronden van je cursisten? Hoe kijk je zelf aan tegen de Nederlandse cultuur? Aan de orde komen: het acculturatieproces, de lessituatie en de les inhoud.
•	Petra Heck en Rita Devos: Small is beautiful. Een Vlaams-Nederlands project heeft een cd-rom met een beginnerscursussen in taal en cultuur opgeleverd voor diverse kleine Europese talen.

De studiedag wordt van 9.30 tot 16.30 uur gehouden op het Niels Stensen College te Utrecht. Leden van de vereniging krijgen een programma en en een aanmeldingsformulier thuis gestuurd, niet-leden kunnen zich tot 22 oktober aanmelden via het Bureau Levende Talen, tel. [phone], Email: [e-mail]

Kosten: leden: f 55,- niet-leden: f 90,-