Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar (2004)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar
Afbeelding van Het Antwerps liedboek. Deel 2. CommentaarToon afbeelding van titelpagina van Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (5.01 MB)

Scans (39.50 MB)

ebook (5.88 MB)

XML (1.57 MB)

tekstbestand






Editeurs

Dirk Geirnaert

Louis Peter Grijp

Hermina Joldersma

J.B. Oosterman

Dieuwke E. van der Poel



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

(2004)–Anoniem Antwerps liedboek–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

145 Souvereyn van Vlaenderen

Historielied. De aanvoerder van een Frans leger (de heer van Crèvecoeur) roept de hoogbaljuw van Vlaanderen (Daniël van Praet) op zich over te geven, maar die antwoordt dat hij stand zal houden. Daarop meldt de wachter de komst van de Franse troepen voor Nieuwpoort, maar de stad wordt niet ingenomen.

1,1 Souvereyn: (titel van de hoogbaljuw van Vlaanderen, i.c. Daniël van Praet)
1,2 sincken: varen
  moet: dapperheid
1,4 Behouden: Met behoud van
1,5 maken spel: strijd leveren
1,6 (Hier antwoordt Daniël van Praet)

[pagina 336]
[p. 336]

  verrader: (nl. Crèvecoeur)
1,7 meninghe: bedoeling
2,2 vervaert: bang
2,3 lancx: langs
2,5 ruyters: soldaten
2,6 schalen: bokalen
2,7 stout: onverschrokken
3,1 Herman: (naam van de wachter die op de toren op uitkijk staat)
  op der clocken sloech: de klok luidde
3,2 Hij tuurde naar het Franse leger
3,3 borgers: burgers
3,4 Verdedigt u nu heldhaftig
3,5 Want slapen kunnen wij ons nu niet veroorloven!
3,6 knechten: soldaten
3,7 In hun blinkend witte harnassen
4,1 aengedrongen: oprukken
4,2 Veel witter dan ijs
4,4 cleynen prijs: weinig roem
4,5 Crevecoor: Heer van Crèvecoeur
4,6 hout u vast: wees standvastig
4,7 Dan zult u niet overmeesterd worden!
5,1 Zwitsers: (bondgenoten van de Franse koning)
  cransen: helmen
5,2 versmoort: dood
5,3 Ze hadden geen lust meer om te dansen (strijden)
5,4 Dies: Daarom
5,5 comen: gekomen
  avijs: overleg
6,2 ruyter: soldaat
6,3 faelgeerde: was gebrekkig
6,4 Daarom was hij treurig
6,7 Wil beschermen

Aan het einde van de jaren tachtig van de vijftiende eeuw was het gebied rond Nieuwpoort een van de weinige delen van Vlaanderen die nog trouw waren aan Maximiliaan van Oostenrijk, de wettige vorst. In 1489 probeerden Franse troepen onder Crèvecoeur, gesteund door Vlaamse milities en Zwitserse troepen, Nieuwpoort te veroveren (Crèvecoeur was een vroegere bevelhebber van Karel de Stoute, maar overgelopen naar de Fransen, en wordt dus niet voor niets een verrader genoemd (1,6)). Het leger dat op 20 juni voor de muren van de stad verscheen, leek Nieuwpoort makkelijk te

[pagina 337]
[p. 337]

kunnen innemen, maar de stad hield stand en na acht dagen braken de belegeraars hun stellingen op.

Het lied geeft een sterk vereenvoudigde weergave van de gebeurtenissen. Daniël van Praet, die als hoogbaljuw van Vlaanderen leiding gaf aan het verzet van de stad, neemt heldhaftig het woord (1,6-2,7). Het gebed tot Maria aan het slot van het lied zou kunnen refereren aan een gebeurtenis tijdens de belegering. Toen de burgers moedeloos dreigden te worden, heeft men het beeld van Onze Lieve Vrouw van de Nood over de muren van de stad gedragen en de burgemeester van de schepenen, Jacob Meegoet, heeft de plechtige belofte gedaan dat hij ter ere van Maria een waskaars zou laten maken zo lang als de omtrek van de stad, wanneer Nieuwpoort stand zou houden. Inderdaad werd er na de overwinning een kaars besteld, met een gewicht van 418 pond, bij Gillis Barbier te Brugge. Het ging om een met was doortrokken lont die op een as kon worden gerold en die daadwerkelijk even lang was als de omtrek van de stad.

 

Dit lied moet enige populariteit hebben genoten gezien de contrafacten die erop gemaakt zijn. Zo is er een Marialied bekend uit een toneelstuk van de Brugse rederijker Cornelis Everaert uit de periode 1527-1538, waarvoor als wijsaanduiding wordt aangehaald: Nyeupoort hout hu vaste, ghy en sult niet ghevangen zyn (vgl. het einde van strofe 4). Ook zijn er zes schriftuurlijke liederen die deze passage aanhalen, dan wel de versregel Nieupoort hooghe van mueren. Gegeven de sterk verwante strofevorm van deze liederen zal daarmee wellicht hetzelfde lied of in elk geval dezelfde melodie bedoeld zijn, waarvan echter geen notatie bewaard is gebleven.

Literatuur: Van de Graft 1904, p. 109-113; Van Biervliet 1975-1976; Repertorium 2001, t6248.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken