De Beiaard. Jaargang 3

[p. 449]

Boekbespreking

Annuarium der R.K. Studenten 1918 - Paul Brand.

HOE jaar in jaar uit zelfs de kalender wordt verbeterd, 't illustreert de geest van studenten, die, om hun zelfstandigheid te handhaven, niets zo hooghouden als oorspronkelikheid. Zulke verbeteringen zijn gelukkig geen veranderingen van 't wezen; en zo gaat de organisatie geregeld vooruit, zonder de tradie te verbreken. De solidariteit met ouder leiders, die hun nog niet vast genoeg aan de krachtenabsorberende actie verbonden zijn, waarborgt een ordelike ontwikkeling. De toon tegenover aangewezen raadgevers is weldadig van piëteit, waaraan jongelui anders niet licht bezwijken; het geestelik vaderschap vindt een dankbaarheid, des te kostbaarder naarmate de academiejeugd spotzieker is aangelegd; en de onweerstaanbare aandrang tot het secretariaat van een niet-student komt spontaan van de studenten zelf. Buitenstaanders zouden zo'n centraal bureau, dat natuurlik meer op een bezielende persoonlikheid dan op techniese administratie teert, biezonder wensen voor een overzicht van de beweging. De jaarverslagen van de verschillende verenigingen en de Unie samen geven immers nog geen volledig beeld, zoals het vergeten van de polemiek over het corps, waarvoor nu niemand direkt aansprakelik is, genoeg bewijst. Een oudstudent heeft het recht deze episode op te halen, al was 't maar omdat hij er toevallig in betrokken werd en bij deze gelegenheid verklaren moet, dat hij indertijd wel een niet bepaald obscuur, maar tegelijk een krities of, als men wil, revolutionair (‘dynamieter’ heette't verzachtend!) corpslid is geweest. Feitelik wordt hier die oude kwestie om louter histories belang geboekt: ofschoon 't corps hervormd schijnt, neemt toch het getal Roomse leden af. Dit is een gegeven, waar rekening mee te houden valt. Wie mensen wil leiden, mag allereerst hun koers wel nagaan, in plaats van vroeger verhoudingen met geweld op de tegenwoordige toestand te passen. Ik voor mij durf intussen geen vonnis verantwoorden in een zaak, aan alle kanten zo samengesteld als toetreding tot het corps, die van de tijd, de plaats, de persoon en waarschijnlik van meer factoren afhangt. Het geweten is te fijn, voor zo'n massaal interdict; en vorming in de casuïstiek kon sommigen tenminste van zwaargeladen generaliseringen terughouden. Persoonlik stel ik alleen deze concrete vraag: welke kracht

[p. 450]

op de hele studentewereld hebben ònze verenigingen gehad? Waar het Utrechts corps onder invloed van de N.C.S.V. -voorbereid door Veritas, mag er bij gezegd - zo'n gunstige om-keer beleefd heet te hebben, is 't speciaal aan de orde, inhoever onze geloofsgenoten, die voorname disputen in Amsterdam beheersten, daar een rol ten goede hebben gespeeld. Met vermijden van 't kwaad en vluchten van gevaren is de roeping van een katholiek student lang niet uitgeput, zolang hij positief zegen zal brengen. Durft de Unie deze grote taak aan, dan eerst beantwoordt die aan zijn bestemming, want zelfbehoud vult geen waarachtig christelik levensprogram. Daarom is 't een rijke voldoening, dat de volslagen vrij toegevoegde conclusie van de eerste Roomse studentedag dadelik door een Delfts initiatief begon uitgevoerd te worden (vgl. bl. 124, 184). Naast dit lichtpunt staat voorlopig bij de achterhoede een banale commersstemming, die officiële vermelding van ‘zoovele aperitiefjes’ en ‘de bitter smaakte goed’ (wat eerder aan gepensioneerde ambtenaars laat denken) en zelfs aanbeveling van ‘het genot van een ijskoude pilz of een warme cognac-groc’ als het heil voor een nieuwe vereniging mogelik maakt. Als de heren in jaarverslagen van de matrozebond een dergelike plaats aan de oorlam zagen geven, zouden ze hooghartig op die onbeschaafdheid neerzien. Gelukkig zijn sommige uitlatingen (bl. 124, 188, 282) daarover van academieser gehalte, maar het verdwijnen van de drankweerafdeling bij S. Thomas blijft een teleurstelling evenals het verzwijgen van 't antialcoholisme in de intieme herdenking van de Maastrichtenaar Désiré Stassar. Werd dit Annuarium niet aangekondigd als ‘het boek van ons leven, de weerspiegeling van ons diepste denken en voelen’ (bl. 239), dan zou er ook minder aanleiding zijn voor kritiek op de morele waarde van twee tekeningen in 't mengelwerk. Dat een dilettant zijn vormen door karikaturisten laat verwringen, is nogal begrijpelik; maar dat een redactie met het ernstig besef, beginselen te vertegenwoordigen en onze zedeleer in een gewichtig milieu uit te dragen, zulke schetsen, waardoor het vrouwelik ideaal tot het slettype wordt verlaagd, aanvaarden wil en openbaren, dat is onverklaarbaar. Voor zulke uitingen staan genoeg periodieken open en hoeft geen principieel orgaan vol hoge beloften te worden gevormd. Hebben de jonge broeders misschien een losser maatstaf, laten ze dan desnoods de goede smaak hebben, hun roes binnenshuis in 't R.S.B. uit te razen en 't publiek waardiger proeven te gunnen. Gelukte stalen daarvan leveren de schets ‘Boerenvrijage’, de echt menselike ‘Retraite-Indrukken’, die de moderne

[p. 451]

studentikositeit karakterizeren, en met name ‘'t Wonder der Glossolalie’, waarbij de hoop op vervolgen wordt gewekt. De voordrachtallures versterken de indruk, dat deze studie als een inleiding tot gedachtewisseling opzettelikde problematiese punten heeft gezocht. Dus lopen enkele opmerkingen wel geen gevaar, voor iets anders dan tekenen van waardering aangezien te worden. Geeft de slordige zin met drie maal als (bl. 269) geen verschrijving, wanneer van de Christen geloof ‘in zich zelf’ wordt verwacht? Is de oorzaak, waarom de apostelen op Pinksteren dronken leken, niet eenvoudig het feit van hun goddelike inspiratie? Ziet de spreker niet zijn eigen subjectiviteit in de uiteenzetting van 't geval voorbij, wanneer hij eindelik goedig bekent, dat we ‘geneigd’ zijn tot het kleuren van onze termen naar onze gezindheid? En zou ruimer literatuuropgaaf geen criterium voor het meer of minder originele van zijn beschouwing hebben bezorgd? Zeker geeft Poulain's gedocumenteerd handboek ‘Des grâces d'oraison’ materiaal over revivals, waarmee de uitkomsten van verder experimenten te vergelijken zijn. Bij de kans, dat deze onderzoeker misschien binnenkort uit de lijst van 't annuarium groeit, vertrouw ik zijn werk ergens anders terug te vinden, zoals naar allerlei verse krachten wordt uitgezien.

G.B.

Anthologie des écrivains belges (poètes et prosateurs) par L. Dumont Wilden.

De leerzame voorrede van den samensteller dezer bloemlezing betoogt, dat de Belgische schrijvers, ook al schreven zij in het Fransch, eigen aard en eigen nationaliteit ongedeerd wisten te bewaren en tot uitdrukking te brengen. En dit betoog bewezen te zien in de uitgelezen stukken geeft ons, Hollanders, een gevoel van blijdschap en veiligheid, nu wij de arme Belgen zoo'n harden maar heldhaftigen strijd zien strijden om hun bestaan.

De keus der bijeengegaarde stukken is geschied zonder een spoor van kleingeestigheid: hiermede bedoel ik, dat de schrijvers van katholieken huize goed vertegenwoordigd zijn, al moet tevens worden toegegeven - maar dit verwijt treft veeleer de Roomsche schrijvers dan den samensteller - dat de katholieke gedachte minder krachtig uitgesproken wordt dan de andersgezinde. Dit verschil is zelfs zóó sterk, dat ik niet gaarne alle hier verzamelde stukken aan iedereen ter lezing zou toevertrouwen, en, als aan mij de keuze gestaan had, beslist enkele stukken zou hebben afgewezen.

[p. 452]

Slechts een of ander stuk staat in verband met den oorlog. Natuurlijk kan dit niet anders in een bloemlezing. Velen zullen dit wellicht als een gelukkige omstandigheid rekenen. Niet ik. Het lot van het huidige België lijkt mij zoo tragisch, dat ik niet heb kunnen genieten wat hier geboden werd uit de dagen van la joie de vivre. Met André Beaunier van de Revue des deux Mondes lijkt ook mij voorloopig voorbij ‘la vie anodine, amusée de la littérature’.

R.v.G.

Ontvangen werken -

H.W. Spijker S.J: Contardo Ferrini (Malmberg); D. Huurdeman: Waarom ben ik Katholiek?, 2e uitg. (Van Rossum &. C.N. Teulings); J.H. Valckenier Kips: Over Couranten ('s-Hage, Holl. Illustratie); Enrica von Handel-Mazzetti: Stephana Schwert-ner, vert. Maria Herbermann 3e dl. (Paul Brand); J.J. v. Sante: Verstand, gemoed, geloof; P.J.L.M. Goulmy: Het Apostelboek; Jac. v Ginneken S.J.: Zielkunde en Taylor-systeem; Jac. v. Ginneken S.J.: De rechte man op de rechte plaats (R.K. Boek-Centrale); F. Pijper: Handboek tot de geschiedenis der christ. kunst (Nijhoff); Miek Janssen: Schaduw van den toren; Melatie van Java: Toch een (Veen & R.K. Boek-Centrale); Missie-gebedenboekje (C.N. Teulings); Het Gouden Boek, volledig handboek der volmaakte godsvrucht tot de H. Maagd in den geest v.d. Z. Grignion de Montfort; F. Charpentier: De Karmelites; Chr. Boomaars C. SS R: De groote belofte van Jezus' Goddelijk Hart (R.K. Boek-centrale); Lanseloet van Denemarken (Zonnebloem, Apeldoorn); A.J. Kropholler: Eenige gebouwen en meubelen (Gustav Schueler, Bussum); H.J.J. Wachters: Maarten Luther, volksuitgave (Paul Brand); M.B. Paanakker: Uw gezond verstand aan het woord (A.N. Govers, 's-Hage); Reglement v.d. R.K. Jongensbond & Meisjesbond (Sobriëtas, 's-Bosch; J.D.J. Aengenent; Leerboek der Sociologie, 3e uitg. (Futura); De Vredesbode (A'dam); A.J. Zoetmulder: Geruïneerden; Dr. J.C. de Moor: Dienstplicht en Geweten (Kok).